What did dogs teach humans about diabetes? - Duncan C. Ferguson

372,026 views ・ 2014-08-28

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Yasin Basaran Gözden geçirme: Miraç Şendil
00:06
Diabetes mellitus has been a scourge of the developed world
0
6150
3622
Diyabet hastalığı,
00:09
with an estimated 400,000,000 people worldwide suffering from this disease,
1
9796
5056
dünyada yaklaşık 400.000.000 hasta sayısı ve 20 yılda tahmini %50 artışla
00:14
and 50% more predicted within twenty years.
2
14876
2842
gelişmiş dünyanın felaketi olmuştur.
00:17
Its early symptoms,
3
17742
1366
Artan susama hissi
00:19
which include increased thirst and large volumes of urine,
4
19132
3088
ve çok tuvalete çıkmayı içeren erken belirtileri
00:22
were recognized as far back as 1500 BCE in Egypt.
5
22244
3602
Mısır'da MÖ 1500'ler gibi eski tarihlerde bile biliniyordu.
00:26
While the term diabetes, meaning "to pass through,"
6
26738
2731
Diyabet kavramı, "geçmek" anlamına gelir
00:29
was first used in 250 BCE
7
29493
2692
ve ilk olarak Yunan hekim Memfisli Apollonius tarafından
00:32
by the Greek physician Apollonius of Memphis,
8
32209
2761
MÖ 250'de kullanılmıştır,
00:34
Type 1 and Type 2 diabetes,
9
34994
2516
ama sırasıyla gençlik ve obeziteyle ilişkili
00:37
associated respectively with youth and obesity,
10
37534
3076
Tip 1 ve Tip 2 diyabet
00:40
were identified as separate conditions
11
40634
1929
MS 5. yüzyıl sıralarında Hint hekimlerce
00:42
by Indian physicians somewhere in the 5th century CE.
12
42587
3298
farklı durumlar olarak belirlenmişti.
00:45
But despite the disease being known,
13
45909
2184
Ama hastalığın bilinmesine rağmen
00:48
a diagnosis of diabetes in a human patient
14
48117
2839
insan bir hastada diyabetin teşhisi
00:50
would remain tantamount to a death sentence
15
50980
2568
20. yüzyılın başlarına dek
00:53
until the early 20th century, its causes unknown.
16
53572
2544
ölüm cezasına eşit olacak ve sebepleri de bilinemeyecekti.
00:56
What changed this dire situation
17
56703
1999
Bu korkunç durumu değiştiren
00:58
was the help of humanity's longtime animal partner:
18
58726
2707
insanlığın eski hayvan ortağının yardımı oldu:
01:01
Canis lupus familiaris,
19
61457
2255
Canis lupus familiaris,
01:03
domesticated from Grey wolves thousands of years ago.
20
63736
3046
binlerce yıl önce Bozkurtlardan evcilleştirilen hayvan.
01:06
In 1890, the German scientists Von Mering and Minkowski
21
66806
4289
1890'da, Alman biliminsanları Von Mering ve Minkowski
01:11
demonstrated that removing a dog's pancreas
22
71119
2241
bir köpeğin pankreasını çıkarmanın
01:13
caused it to develop all the signs of diabetes,
23
73384
2937
diyabetin tüm belirtilerini ürettiğini göstererek
01:16
thus establishing the organ's central role in the disease.
24
76345
3153
organın hastalıktaki merkezi rolünü ortaya koydular.
01:19
But the exact mechanism by which this occurred
25
79522
2655
Ama bunu meydana getiren mekanizmanın tamamı
01:22
remained a mystery until 1920,
26
82201
2180
1920'ye kadar bir gizem olarak kalacaktı.
01:24
when a young Canadian surgeon named Frederick Banting
27
84405
2932
1920'de, genç Kanadalı cerrah Frederick Banting
01:27
and his student, Charles Best,
28
87361
1479
ve öğrencisi Charles Best
01:28
advanced the findings of their German colleagues.
29
88864
2364
Alman meslektaşlarının bulgularını geliştirdi.
01:31
Working under Professor Macleod at the University of Toronto,
30
91252
3442
Toronto Üniversitesi'nden Profesör Macleod ile çalışan cerrahlar
01:34
they confirmed that the pancreas was responsible for regulating blood glucose,
31
94718
4070
pankreas dokusundan hazırladıkları özütü diyabetli köpeklere enjekte edip
01:38
successfully treating diabetic dogs by injecting them with an extract
32
98812
4163
onları başarıyla tedavi ederek, pankreasın kan şekerini düzenlemekten
01:42
they had prepared from pancreas tissue.
33
102999
2217
sorumlu olduğunu doğruladılar.
01:45
By 1922, the researchers working with biochemist James Collip
34
105240
3923
1922'de, biyokimyacı James Collip ile çalışan araştırmacılar
01:49
were able to develop a similar extract from beef pancreas
35
109187
3048
sığır pankreasından benzer bir özüt geliştirerek
01:52
to first treat a 14-year-old diabetic boy,
36
112259
2913
14 yaşındaki diyabetli bir çocuğu tedavi etmeyi başardılar
01:55
followed by six additional patients.
37
115196
2458
ve bunu da başka altı hasta takip etti.
01:57
The manufacturing process for this extract, now known as insulin,
38
117678
3619
Şimdi insülin olarak bilinen bu özütün üretim süreci en sonunda,
02:01
was eventually turned over to a pharmaceutical company
39
121321
3205
bugün de farklı türde enjekte edilebilir insülin üreten
02:04
that makes different types of injectable insulin to this day.
40
124550
3021
bir ecza şirketine devredildi.
02:07
Banting and Macleod received
41
127595
1884
Banting ve Macleod
02:09
the Nobel Prize for Medicine in 1923 for their discovery.
42
129502
3404
keşiflerinden dolayı 1923'te Nobel Tıp Ödülü'nü aldı.
02:12
But Banting chose to share his portion with Charles Best,
43
132930
3295
Ama Banting kendi kısmını, ilk köpek çalışmalarındaki yardımı için
02:16
for his help in the initial studies involving dogs.
44
136249
2454
Charles Best ile paylaştı.
02:19
But while medical experimentation on animals remains controversial,
45
139584
3817
Fakat hayvanlar üzerinde yapılan tıbbi deneyler, en azından bu durumda,
02:23
in this case at least,
46
143425
1134
hala tartışmalıyken,
02:24
it was not just a matter of exploiting dogs for human needs.
47
144583
3126
köpekler, burada sadece insan ihtiyaçları için kullanılmıyordu.
02:27
Dogs develop diabetes at the rate of two cases per 1,000 dogs,
48
147733
4386
Köpekler, 20 yaş altı insanlarınkiyle neredeyse aynı şekilde,
02:32
almost the same as that of humans under 20.
49
152143
2797
her 1000 köpekten ikisi diyabet geçirir.
02:34
Most canine cases are of Type 1 diabetes,
50
154964
2962
Köpeklerdeki çoğu vaka
02:37
similar to the type that young children develop
51
157950
2576
pankreasın bağışıklık sisteminin iflasından sonra
02:40
following immune system destruction of the pancreas,
52
160550
2432
küçük çocukların geçirdiğine benzer, Tip 1 diyabettir
02:43
and genetic studies have shown
53
163006
1833
ve genetik çalışmalar göstermiştir ki
02:44
that the dog disease has many similar hallmarks of the human disease.
54
164863
3504
köpekteki hastalığın, insandaki hastalığa benzer birçok niteliği vardır.
02:49
This has allowed veterinarians to turn the tables,
55
169272
2541
Bu durum veterinerlerin, insanın en iyi arkadaşını
02:51
successfully using insulin to treat diabetes
56
171837
2176
60 yıldan uzun süredir insülin ile başarıyla tedavi ederek
02:54
in man's best friend for over 60 years.
57
174037
2541
durumu kendi lehlerine çevirmelerini sağlamıştır.
02:56
Many dog owners commit to managing their dogs' diabetes
58
176602
3267
Birçok köpek sahibi, insanlarla aynı ev tipi
02:59
with insulin injected twice daily, regimented feedings,
59
179893
3268
şeker ölçüm cihazlarını kullanır ve günde iki kez insülin,
03:03
and periodic blood measurements
60
183185
1692
disiplinli beslenme
03:04
using the same home-testing glucose monitors used by human patients.
61
184901
3656
ve periyodik kan ölçümüyle köpeklerinin diyabetini düzeltmeye kendilerini adar.
03:08
And if the purified pig insulin commonly used for dogs
62
188581
3440
Köpeklerde yaygın kullanılan saflaştırılmış domuz insülini
03:12
fails to work for a particular dog,
63
192045
2398
belirli bir köpekte işe yaramazsa,
03:14
the vet may even turn to a formulation of human insulin,
64
194467
3246
veteriner süreci geri döndürerek
03:17
bringing the process full circle.
65
197737
2181
insan insülininden de yardım alabilir.
03:19
After all that dogs have done for us throughout the ages,
66
199942
2770
Köpeklerin, bizim için yüzyıllardır yaptıklarından sonra,
03:22
including their role in a medical discovery
67
202736
2221
ki buna sayısız insan hayatını kurtaran
03:24
that has saved countless human lives,
68
204981
2213
tıbbi bir keşif de dahil,
03:27
using that same knowledge to help them is the least we could do.
69
207218
4009
en azından aynı bilgiyi onlara yardım etmek için kullanabiliriz.
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7