The dark history of Mount Rushmore - Ned Blackhawk and Jeffrey D. Means

Çeviri: Beyza Bilir Yılmaz Gözden geçirme: Sara Ozturk

Between 1927 and 1941, 400 workers blasted 450,000 tons of rock

1927 ve 1941 yılları arasında 400 işçi, 450.000 tonluk kayayı

from a mountainside using chisels, jackhammers, and a lot of dynamite.

keski, kaya delgisi ve çok fazla dinamit kullanarak patlattılar.

Gradually, they carved out Mount Rushmore.

Yavaş yavaş Rushmore Dağı’nı oydular.

Now, the monument draws nearly 3 million people

Şimdi anıt her yıl 3 milyon insanı

to South Dakota’s Black Hills every year.

Güney Dakota’da Black Hills’e getiriyor.

But its façade belies a dark history.

Ama görünüşünün arkasında karanlık bir tarih yatıyor.

About 10,000 years ago, Native American people began inhabiting the Black Hills.

10.000 yıl önce yerli Amerikalılar Black Hills’de yaşamaya başladılar.

The area became especially sacred to the Lakota people,

Bu bölge ABD’nin Siyu Milleti dediği kısmın batı cephesini kuran

who formed the western branch of what the US called the Sioux Nation.

Lakota insanları için kutsal bir yer haline geldi.

The Lakota believed one cave within the Black Hills

Lakotalar, ortaya çıktıkları yerin Black Hillls içinde

to be where they first emerged.

bir mağara olduğuna inanıyordu.

And they named one of the Black Hills mountain peaks

Black Hills tepelerinden birine

the Six Grandfathers after their sacred directional spirits.

kutsal rehber ruhlarından biri olan Altı Büyükbaba adını verdiler.

But in the 1800s, Lakota access to this land came under threat.

Ama 1800′lerde Lakota’nın bu topraklara erişimi tehdit altına girdi.

White settlers in North America expanded their territories

Kuzey Amerika’daki beyazlar, topraklarını yerli halkla

by using physical violence or negotiating with Indigenous peoples.

pazarlık ederek ve fiziksel şiddet kullanarak buraya genişlettiler.

After its establishment in the late 1700s,

1700′lerdeki kuruluşundan sonra ABD hükümeti,

the US government ratified hundreds of treaties with Native American nations.

yüzlerce yerli Amerikalı milletle yapılan antlaşmaları onayladı.

However, it often broke them or created them using coercion.

Ancak onları ya bozdu ya da baskı kullanarak yarattı.

Between 1866 in 1868, the Lakota and their allies

1866 ve 1868 yılları arasında Lakota ve müttefikleri topraklarını

successfully defended their land from the U.S. military

ABD ordusuna karşı başarıyla savundular

and negotiated a new treaty with the government.

ve yeni bir antlaşma için hükümetle pazarlık ettiler.

In the 1868 Treaty at Fort Laramie,

1968′de Fort Laramie antlaşmasında

all parties agreed that a vast territory, including the Black Hills,

tüm taraflar Black Hills dahil geniş bir bölgenin

belonged to the Sioux Nation.

Siyu Milleti’ne ait olduğunu kabul etti.

In return, the Lakota would allow US travelers to pass safely through.

Karşılığında Lakota, ABDli ziyaretçilerin güvenli geçişine izin verecekti.

But many aspects of the Treaty also aimed to assimilate

Ama antlaşma birçok açıdan Lakota’yı beyaz kültürüne

the Lakota into white culture.

asimile etmeyi hedefliyordu.

This included incentives to convert them from hunting to farming,

Bu onları avcılıktan çiftçiliğe geçişe teşvik etmeyi,

abandon their nomadic lifestyle, and wear clothes the US provided.

göçebe yaşam tarzını bırakmayı ve ABD’nin sağladığı giysileri giymeyi kapsıyordu.

Meanwhile, just seven years later, the US broke the treaty

Bu sırada, sadece yedi yıl sonra, Black Hills’deki altın keşfinden sonra

after an expedition found gold in the Black Hills.

ABD antlaşmayı bozdu.

Miners set up camps,

Madenciler kamplar kurdu,

the military attacked and ultimately defeated the Lakota,

ordu saldırdı ve sonunda Lakota’yı yendi

and the US passed legislation illegally seizing the land.

ve ABD toprağı yasa dışı ele geçirişini bir mevzuatla yasallaştırdı.

50 years later, workers began etching

50 yıl sonra işçiler,

into the Lakota’s sacred Six Grandfather’s Mountain.

Lakota’nın kutsal Altı Büyükbaba Dağı’na yayılmaya başladı.

The project was led by an arrogant sculptor named Gutzon Borglum,

Bu proje KKK’yle bağlantısı olan Gutzon Borglum adlı,

who had ties to the KKK.

kibirli bir heykeltıraş tarafından yönetildi.

A historian originally proposed that Mount Rushmore include Western figures—

Bir tarihçi başlangıçta Rushmore Dağı’nın Lakota Kırmızı Bulutu gibi

like Lakota Chief Red Cloud.

batılı figürler içerdiğini söyledi.

But Borglum chose to feature his own heroes.

Ama Borglum, kendi kahramanlarıyla öne çıkmayı seçti.

By October of 1941, Borglum had died from surgical complications and work stopped,

Ekim 1941′de Borglum, cerrahi komplikasyonlar sebebiyle öldü

though the project was unfinished.

ve proje bitmemesine rağmen iş durduruldu.

None of the four figures had torsos, as intended,

Amaçlandığı gibi dört figürün hiçbirinin gövdesi yoktu

and rubble was left piled below.

ve altında moloz yığını bırakılmıştı.

To the Lakota, the monument was a desecration.

Lakota’ya göre bu anıt bir saygısızlıktı.

And the presidents immortalized on the rockface

Bakanlar, yerli karşıtı miraslarını

all had brutal anti-Indigenous legacies.

kayalarda ölümsüzleştridiler.

Members of the Iroquois Confederacy called George Washington “Town Destroyer”

Iroquois Konfederasyon üyeleri 1779′da 50 köyün yakılmasını teşvik ettiği

for encouraging military campaigns that burned 50 of their villages in 1779.

askeri ataklar için George Washington’a ”Kasaba Yok Edici” ismini verdiler.

Theodore Roosevelt championed forced assimilation and said,

Theodore Roosevelt, zorunlu asimilasyonu destekleyerek

“I don’t go so far as to think that the only good Indians are dead Indians,

“En iyi Kızılderili ölü Kızılderili diyecek kadar ileri gitmek istemem

but I believe nine out of 10 are.”

ama bence 10′undan 9′u öyle.” dedi.

In 1980, after the Sioux Nation had sued the US for treaty violations,

1980′de, Siyu Milleti ABD’yi antlaşma ihlalleri için dava ettikten sonra

the Supreme Court ruled that the Black Hills had been unlawfully taken,

Yüksek Mahkeme, Black Hills’in kanunsuzca ele geçirildiğine

and the Sioux were entitled to compensation.

ve Siyu’ların tazminat hakkı olduğuna karar verdi.

The amount named has since reached over a billion dollars.

Adı geçen miktar o günden beri bir milyar doların üzerine ulaştı.

But the Sioux Nation refused to take the money

Ama Siyu Milleti asla satılık olmadıklarını göstererek

and to give up their claim to the Black Hills,

parayı ve Black Hills üzerindeki haklarından

maintaining that they were never for sale.

vazgeçmeyi reddetti.

So, what should happen to Mount Rushmore and the Black Hills?

Peki, Rushmore Dağı ve Black Hills’e ne olmalı?

Responses to that question are wide-ranging.

Bu sorunun cevabı çok geniş kapsamlı.

Some, including tribal leaders and Borglum’s great-granddaughter,

Bazı aşiret liderleri ve Borglum’un torununun torunu da dahil

have called for Mount Rushmore to be removed.

Rushmore Dağı’nın kaldırılmasını istediler.

Others see it as an important patriotic symbol

Diğerleri onu vatanseverliğin bir sembolü,

and vital aspect of South Dakota's economy that should remain.

Güney Dakota’nın önemli geçim kaynağı olarak görüyor ve kalmasını istiyor.

Many Lakota people want the 1868 Treaty to be honored

Bir çok Lakotalı 1968 Antlaşmasının onurlandırılmasını

and the now-federally controlled lands to be returned to their tribal communities.

ve federal kontroldeki toprakların kabile halklarına geri verilmesini istiyor.

Others have said that the Lakota and the US should at least co-manage

Diğerleri, Lakota’nın ve ABD’nin en azından Black Hills’in bir kısmını

parts of the Black Hills.

birlikte yönetmelerini söylüyor.

Currently, there are no plans for change.

Şu an için bir değişim planı yok.

The US broke many of its promises with Indigenous nations

ABD, Kızılderili halklara verdiği birçok sözü bozarak

making issues like this common.

bu tür sorunlara neden oldu.

Native people have been fighting for broken treaties to be honoured

Yerli insanlar nesillerdir bozulan antlaşmaların onurlandırılması

for generations,

ve yol boyunca büyük zaferler elde etmek için savaşıyor.

achieving some major victories along the way.

Meanwhile, if untouched,

Bu arada eğer dokunulmamışsa

the faces engraved on the Six Grandfathers Mountain

Altı Büyükbaba Dağı’na oyulan yüzlerin

are expected to remain for thousands of years to come.

önmüzdeki binlerce yıl kalması bekleniyor.