Are ghost ships real? - Peter B. Campbell

Hayalet Gemiler Gerçek mi? - Peter B. Campbell

2,996,500 views ・ 2017-02-28

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: esra alantepe
00:08
One foggy morning in 1884,
0
8598
2831
1884 yılının sisli bir sabahı,
00:11
the British steamer "Rumney" crashed into the French ship "Frigorifique."
1
11429
5268
"Rumney" adlı İngiliz gemisi, Fransız gemisi "Frigorifik"e çarptı.
00:16
Seeing their ship filling with water,
2
16697
1782
Geminin suyla dolduğunu gören
00:18
the French crew climbed aboard the "Rumney."
3
18479
3310
Fransız tayfa, "Rumney"e tırmandılar.
00:21
But as they sailed towards the nearest port,
4
21789
2210
Ama en yakın limana giderlerken,
00:23
a silent form suddenly emerged from the fog:
5
23999
3888
sisin içinden sessiz bir şey çıkıverdi:
00:27
the abandoned "Frigorifique."
6
27887
2741
Bu terk edilmiş "Frigorifik" idi.
00:30
It was too late to turn,
7
30628
1461
Geri dönmek için çok geçti
00:32
and the impact was enough to sink the "Rumney."
8
32089
3239
ve darbe "Rumney"i batırmak için yeterliydi.
00:35
As the sailors scrambled into the lifeboats,
9
35328
2301
Denizciler cankurtaran botlarına tırmanırken,
00:37
the empty "Frigorifique" sailed back into the fog,
10
37629
3240
boş gemi "Frigorifik" sisin içerisinde kayboldu ve
00:40
having seemingly taken its revenge.
11
40869
2789
intikamını almıştı.
00:43
In reality, the French sailors had left the engines running,
12
43658
3711
Aslında, Fransız tayfa geminin motorunu kapatmamıştı
00:47
and the "Frigorifique" sailed in a circle before striking the "Rumney"
13
47369
3561
ve "Frigorifik" "Rumney"e çarpmadan önce,
00:50
and finally sinking.
14
50930
2810
daire çizdi ve sonra battı.
00:53
But its story became one of the many tales of ghost ships,
15
53740
3179
Fakat hikâye, kendi kendine giden insansız
00:56
unmanned vessels that apparently sail themselves.
16
56919
4511
hayalet gemi efsanelerinden birisi hâline geldi.
01:01
And although they've influenced works like "Dracula"
17
61430
2421
"Drakula" ve "Karayip Korsanları" gibi
01:03
and "Pirates of the Caribbean,"
18
63851
1728
çalışmalara ilham olsalar bile,
01:05
crewless ships aren't the product of ghostly spirits,
19
65579
3861
tayfasız gemiler hayaletlerin ürünü değildir.
01:09
just physics at work.
20
69440
2111
Bu yalnızca fizik olayı.
01:11
One of the most famous ghost ships was the "Mary Celeste"
21
71551
3569
En ünlü hayalet gemilerden biri "Mary Celeste" idi ve
01:15
found sailing the Atlantic in 1872 with no one aboard,
22
75120
5071
1872'de Atlantik'te yol alırken bulundu.
01:20
water in its hold,
23
80191
1440
Ambarda su vardı ve
01:21
and lifeboats missing.
24
81631
2820
filikası kayıptı.
01:24
The discovery of its intact cargo and a captain's log that ended abruptly
25
84451
5099
Eksiksiz yük ve kaptanın bitmemiş günlüğünün bulunması
01:29
led to wild rumors and speculation.
26
89550
2982
spekülasyon ve dedikodulara sebep oldu.
01:32
But the real culprits were two scientific phenomena:
27
92532
3699
Ama gerçek neden iki bilimsel olguydu:
01:36
buoyancy
28
96231
900
Suya batmama
01:37
and fluid dynamics.
29
97131
1931
ve akışkanlar dinamiği.
01:39
Here's how buoyancy works.
30
99062
2419
Suya batmama nasıl olur?
01:41
An object placed in a liquid displaces a certain volume of fluid.
31
101481
4909
Sıvıya yerleştirilen bir nesne belirli hacimdeki sıvıyla yer değiştirir.
01:46
The liquid in turn exerts an upward buoyant force
32
106390
3861
Sıvı sırayla yerinden edilen sıvının
01:50
equal to the weight of the fluid that's been displaced.
33
110251
3530
ağırlığına eşit yukarı doğru kaldırma kuvveti uygular.
01:53
This phenomenon is called Archimedes's Principle.
34
113781
2623
Bu olgu Arşimet Yasası olarak bilinir.
01:56
Objects that are less dense than water,
35
116404
2084
Sal ağacı kerestesi, buzdağı
01:58
such as balsa wood,
36
118488
1221
ve şişme sal gibi sudan
01:59
icebergs,
37
119709
1046
daha az yoğun
02:00
and inflatable rafts
38
120755
1606
olan nesneler
02:02
always float.
39
122361
1354
her zaman yüzer.
02:03
That's because the upward buoyant force
40
123715
1927
Sebebi yukarı kaldırma kuvvetinin aşağı
02:05
is always stronger than the downward force of gravity.
41
125642
4352
doğru olandan her zaman güçlü olmasıdır.
02:09
But for objects or ships to float when they're made of materials, like steel,
42
129994
3905
Ama nesneler ve gemiler demirden daha yoğun
02:13
that are denser than water,
43
133899
1583
maddeden yapılırsa yüzmesi için
02:15
they must displace a volume of water larger than their weight.
44
135482
4240
ağırlığından daha fazla su hacmini yerinden etmeli.
02:19
Normally, the water filling a ship's hull would increase its weight
45
139722
4151
Genelde tekneye dolan su ağırlığı arttırır
02:23
and cause it to sink -
46
143873
1509
ve geminin batmasına neden olur.
02:25
just what the "Mary Celeste's" crew feared when they abandoned ship.
47
145382
4120
Tıpkı Mary Celeste tayfasının korkup gemiyi terk etmesi gibi.
02:29
But the sailors didn't account for fluid dynamics.
48
149502
3293
Ama gemiciler akışkan dinamiğini düşünmez.
02:32
The water stopped flowing at the point of equilibrium,
49
152795
3300
Tekne ile aynı seviyeye geldiğinde,
02:36
when it reached the same level as the hull.
50
156095
2897
su denge noktasında akmayı bıraktı.
02:38
As it turned out, the weight of the water wasn't enough to sink the ship
51
158992
4470
Sonuçta suyun ağırlığı gemiyi batıramazdı
02:43
and the "Mary Celeste" was found a few days later
52
163462
2742
ve Mary Celeste talihsiz tayfa kıyıya
02:46
while the unfortunate crew never made it to shore.
53
166204
4639
çıkamadan birkaç gün sonra bulundu.
02:50
Far stranger is the tale of "A. Ernest Mills,"
54
170843
3520
Daha tuhafı tuz taşıyan golet
02:54
a schooner transporting salt,
55
174363
2080
"A. Ernest Mills"in efsanesi.
02:56
whose crew watched it sink to the sea floor following a collision.
56
176443
4200
Tayfa bir çarpma sonrası geminin batışını seyretti.
03:00
Yet four days later, it was spotted floating on the surface.
57
180643
4490
Ama dört gün sonra tekrar denizde görüldü.
03:05
The key to the mystery lay in the ship's heavy cargo of salt.
58
185133
4880
Cevabı geminin ağır tuz kargosundaydı.
03:10
The added weight of the water in the hull made the vessel sink,
59
190013
3720
Teknedeki suyun ek ağırlığı gemiyi batırdı.
03:13
but as the salt dissolved in the water,
60
193733
2300
Ama tuz suda çözülünce
03:16
the weight decreased enough
61
196033
2090
ağırlık yeteri kadar azaldı
03:18
that the force of gravity became less than the buoyant force
62
198123
3900
çünkü yer çekimi kaldırma kuvvetinden daha azdı
03:22
and the ship floated back to the surface.
63
202023
3501
ve gemi tekrar yüzeye çıktı.
03:25
But how do we explain the most enduring aspect of ghost ship legends:
64
205524
4501
Ancak hayalet gemilerin en kalıcı yönünü nasıl açıklarız:
03:30
multiple sightings of the same ships hundreds of miles and several years apart?
65
210025
6860
Aynı geminin farklı yerlerde ve yıllar sonra birkaç kez görülmesi?
03:36
The answer lies in ocean currents,
66
216885
2566
Cevap okyanus boyunca akan görünmez
03:39
which are like invisible rivers flowing through the ocean.
67
219451
3601
nehirler gibi olan deniz akıntılarında.
03:43
Factors, like temperature,
68
223052
1239
Faktörler; mesela sıcaklık,
03:44
salinity,
69
224291
1010
tuzluluk miktarı,
03:45
wind,
70
225301
850
rüzgâr,
03:46
gravity,
71
226151
811
03:46
and the Coriolis effect from the Earth's rotation
72
226962
2939
yer çekimi gibi
ve dünyanın dönüşünden çıkan Corialis kuvveti
03:49
create a complex system of water movement.
73
229901
4210
karmaşık bir su hareketi sistemini oluşturur.
03:54
That applies both at the ocean's surface and deep below.
74
234111
4589
Bu hem okyanusun dibinde, hem yüzeyinde geçerlidir.
03:58
Sailors have always known about currents,
75
238700
2544
Denizciler akıntılardan haberdardı.
04:01
but their patterns weren't well known until recently.
76
241244
4550
Ama örnekleri son zamanlara kadar bilinmiyordu.
04:05
In fact, tracking abandoned ships was how scientists determined the shape
77
245794
4483
Oysa terk edilmiş gemileri izlemek bilim adamlarının
04:10
and speed of the Atlantic Gyre,
78
250277
2641
Atlantik Girdabı, Gulf Stream ve diğer
04:12
the Gulf Stream,
79
252918
1229
akıntıların hızını ve
04:14
and related currents in the first place.
80
254147
2941
şeklini saptama yöntemiydi.
04:17
Beginning in 1883, the U.S. Hydrographic Office
81
257088
3650
1883'den beri ABD Hidrografik Bürosu yerleri
04:20
began collecting monthly data that included navigation hazards,
82
260738
3698
diğer gemiler tarafından bildirilen metruk
04:24
like derelict ships, whose locations were reported by passing vessels.
83
264436
5232
gemiler gibi sefer felaketlerini içeren aylık bilgi topluyor.
04:29
So abandoned ships may not be moved by ghost crews or supernatural curses,
84
269668
5328
Yani metruk gemiler hayalet tayfa ya da doğaüstü lanetle gitmez.
04:34
but they are a real and fascinating phenomenon
85
274996
3211
Onlar okyanustan çıkan büyüleyici,
gerçek olgulardır ve güçlü, görünmez
04:38
born through the ocean
86
278207
1561
04:39
and kept afloat by powerful, invisible, scientifically studied forces.
87
279768
4950
bilimsel olarak incelenmiş kuvvetleri su üstünde tutar.
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7