Are ghost ships real? - Peter B. Campbell

Những con tàu ma có thật hay không? - Peter B. Campbell

Translator: Hồng Linh Nguyễn Reviewer: Xấu Xí

One foggy morning in 1884,

Một buổi sáng mờ sương năm 1884,

the British steamer "Rumney" crashed into the French ship "Frigorifique."

con tàu Anh "Rumney" đã đâm vào con tàu Pháp mang tên "Frigorifique."

Seeing their ship filling with water,

Khi thấy nước tràn vào boong tàu,

the French crew climbed aboard the "Rumney."

đoàn thủ thủy người Pháp đã trèo lên tàu "Rumney."

But as they sailed towards the nearest port,

Nhưng khi họ tiến về bến cảng gần nhất,

a silent form suddenly emerged from the fog:

một thứ gì đó bỗng xuất hiện từ làn sương mù:

the abandoned "Frigorifique."

con tàu bị bị bỏ rơi "Frigorifique."

It was too late to turn,

Đã quá muộn để chuyển hướng,

and the impact was enough to sink the "Rumney."

và cú đâm đã làm chìm tàu "Rumney."

As the sailors scrambled into the lifeboats,

Khi các thủy thủ cố trèo lên các phao cứu sinh,

the empty "Frigorifique" sailed back into the fog,

con tàu Frigorifique" trống không chìm vào làn sương mù,

having seemingly taken its revenge.

dường như đã báo thù thành công.

In reality, the French sailors had left the engines running,

Thực ra, các thủ thủy Pháp vẫn để động cơ tàu chạy,

and the "Frigorifique" sailed in a circle before striking the "Rumney"

và con tàu "Frigorifique" đã đi vòng tròn trước khi đâm vào tàu "Rumney"

and finally sinking.

và sau đó bị chìm dưới biển.

But its story became one of the many tales of ghost ships,

Nó đã trở thành một trong rất nhiều truyện kể về những con tàu ma,

unmanned vessels that apparently sail themselves.

những con tàu không người lái mà vẫn tự chạy trên biển.

And although they've influenced works like "Dracula"

Mặc dù chuyện này là cảm hứng tác phẩm "Dracula"

and "Pirates of the Caribbean,"

và "Cướp biển vùng Caribe,"

crewless ships aren't the product of ghostly spirits,

những con tàu không người lái không có nguồn gốc từ những hồn ma,

just physics at work.

mà chỉ là sản phẩm của các định luật vật lý.

One of the most famous ghost ships was the "Mary Celeste"

"Mary Celeste" một trong những con tàu ma nổi tiếng nhất thế giới

found sailing the Atlantic in 1872 with no one aboard,

phát hiện đang di chuyển ở Đại Tây Dương năm 1872 không hề có người lái,

water in its hold,

trong boong tàu có nước biển,

and lifeboats missing.

và toàn bộ phao cứu sinh đều biến mất.

The discovery of its intact cargo and a captain's log that ended abruptly

lô hàng hóa nguyên vẹn và nhật ký kết thúc đột ngột của thuyền trưởng

led to wild rumors and speculation.

đã dẫn đến nhiều lời đồn đại và suy đoán vô căn cứ.

But the real culprits were two scientific phenomena:

Nhưng thủ phạm thực sự là hai hiện tượng khoa học:

buoyancy

sự nổi

and fluid dynamics.

và thủy động lực học.

Here's how buoyancy works.

Sau đây là nguyên lí hoạt động của sự nổi

An object placed in a liquid displaces a certain volume of fluid.

Một vật đặt trên một chất lỏng sẽ chiếm chỗ một phần thể tích chất lỏng đó.

The liquid in turn exerts an upward buoyant force

Chất lỏng sẽ tạo nên một lực đẩy làm vật nổi

equal to the weight of the fluid that's been displaced.

bằng với trọng lượng chất lỏng bị chiếm chỗ.

This phenomenon is called Archimedes's Principle.

Hiện tượng này gọi là Định lí Ác-si-mét.

Objects that are less dense than water,

Những vật không đặc bằng nước,

such as balsa wood,

như gỗ mềm,

icebergs,

tảng băng trôi,

and inflatable rafts

và thuyền bơm hơi,

always float.

luôn luôn nổi.

That's because the upward buoyant force

Đó là vì lực đẩy

is always stronger than the downward force of gravity.

luôn lớn hơn lực kéo của trọng lực.

But for objects or ships to float when they're made of materials, like steel,

Nhưng để những đồ vật hay tàu thuyền nổi khi chúng làm từ vật liệu như thép,

that are denser than water,

là vật liệu đặc hơn nước,

they must displace a volume of water larger than their weight.

những vật này phải chiếm một thể tích nước lớn hơn trọng lượng của chúng.

Normally, the water filling a ship's hull would increase its weight

Thông thường, lượng nước chứa trong một thân tàu sẽ làm tăng trọng lượng tàu

and cause it to sink -

và khiến nó chìm -

just what the "Mary Celeste's" crew feared when they abandoned ship.

đó chính là điều thủy thủ tàu "Mary Celeste" lo sợ khi họ bỏ rơi nó.

But the sailors didn't account for fluid dynamics.

Nhưng các thủy thủ đã không nghĩ đến thủy động lực học.

The water stopped flowing at the point of equilibrium,

Nước ngừng chảy vào tàu tại điểm cân bằng,

when it reached the same level as the hull.

khi nước bằng với thân tàu.

As it turned out, the weight of the water wasn't enough to sink the ship

Và hóa ra là trọng lượng nước chưa đủ để làm tàu chìm

and the "Mary Celeste" was found a few days later

và "Mary Celeste" đã được tìm thấy một vài ngày sau đó

while the unfortunate crew never made it to shore.

trong khi không ai trong đoàn thủ thủy xấu số sống sót.

Far stranger is the tale of "A. Ernest Mills,"

Một câu chuyện kì lạ hơn là về con tàu "A. Ernest Mills,"

a schooner transporting salt,

một con thuyền vận chuyển muối,

whose crew watched it sink to the sea floor following a collision.

được chính thủ thủy đoàn chứng kiến bị chìm xuống đáy biển sau một cú va chạm.

Yet four days later, it was spotted floating on the surface.

Vậy mà bốn ngày sau, người ta thấy con thuyền nổi trên mặt biển.

The key to the mystery lay in the ship's heavy cargo of salt.

Lí giải cho điều huyền bí này là lô hàng muối của con thuyền.

The added weight of the water in the hull made the vessel sink,

Trọng lượng của nước tràn vào thân tàu khiến nó bị chìm,

but as the salt dissolved in the water,

nhưng khi muối bị hòa tan trong nước,

the weight decreased enough

trọng lượng nước giảm

that the force of gravity became less than the buoyant force

khiến trọng lực nhỏ hơn lực đẩy.

and the ship floated back to the surface.

và con thuyền lại nổi trên mặt nước.

But how do we explain the most enduring aspect of ghost ship legends:

Nhưng làm thế nào để giải thích được hiện tượng sau của các truyền thuyết về tàu ma:

multiple sightings of the same ships hundreds of miles and several years apart?

cùng một con tàu nhưng được nhìn thấy ở những địa điểm xa nhau và cách vài năm?

The answer lies in ocean currents,

Câu trả lời nằm ở các dòng hải lưu,

which are like invisible rivers flowing through the ocean.

chúng giống như những dòng sông vô hình chảy qua đại dương.

Factors, like temperature,

Những yếu tố như nhiệt độ,

salinity,

độ mặn,

wind,

gió,

gravity,

and the Coriolis effect from the Earth's rotation

trọng lực,

và hiệu ứng Coriolis từ sự chuyển động của Trái Đất

create a complex system of water movement.

tạo nên một hệ thống chuyển động phức tạp của dòng hải lưu.

That applies both at the ocean's surface and deep below.

Điều này được xảy ra trên bề mặt lẫn dưới đáy biển.

Sailors have always known about currents,

Các thủ thủy luôn biết về dòng hải lưu,

but their patterns weren't well known until recently.

nhưng gần đây người ta mới biết được mô hình của các dòng chảy này.

In fact, tracking abandoned ships was how scientists determined the shape

Tìm kiếm những tàu bị bỏ rơi là cách các nhà khoa học dùng để xác định hình dạng

and speed of the Atlantic Gyre,

và tốc độ của hải lưu Atlantic Gyre,

the Gulf Stream,

hải lưu Gulf Stream,

and related currents in the first place.

và các dòng hải lưu khác.

Beginning in 1883, the U.S. Hydrographic Office

Đầu năm 1883, Văn phòng thủy văn học Hoa Kỳ

began collecting monthly data that included navigation hazards,

bắt đầu thu thập dữ liệu hằng tháng bao gồm những mối hiểm nguy hàng hải,

like derelict ships, whose locations were reported by passing vessels.

như những con tàu vô chủ được phát hiện bởi các tàu bè khác.

So abandoned ships may not be moved by ghost crews or supernatural curses,

Những con tàu vô chủ không do đoàn thủy thủ ma hay những lời nguyền khiển,

but they are a real and fascinating phenomenon

mà là những hiện tượng có thực và rất kì thú

born through the ocean

phiêu du trên đại dương

and kept afloat by powerful, invisible, scientifically studied forces.

và nổi trên mặt nước nhờ những nhân tố khoa học mạnh mẽ và vô hình.