Are ghost ships real? - Peter B. Campbell

Czy statki widma istnieją naprawdę? - Peter B. Campbell

Tłumaczenie: Marta Konieczna Korekta: Marta Grochowalska

One foggy morning in 1884,

Pewnego mglistego poranka w 1884 roku

the British steamer "Rumney" crashed into the French ship "Frigorifique."

brytyjski parowiec "Rumney" zderzył się z francuskim statkiem "Frigorifique".

Seeing their ship filling with water,

Widząc, jak ich statek powoli napełnia się wodą,

the French crew climbed aboard the "Rumney."

Francuzi przeszli na pokład "Rumney'a".

But as they sailed towards the nearest port,

Ale kiedy żeglowali do najbliższego portu,

a silent form suddenly emerged from the fog:

z mgły wyłonił się nagle milczący kształt,

the abandoned "Frigorifique."

porzucony "Frigorifique".

It was too late to turn,

Było już za późno na ucieczkę,

and the impact was enough to sink the "Rumney."

a uderzenie tak silne, że "Rumney" zatonął.

As the sailors scrambled into the lifeboats,

Marynarze wgramolili się do szalup,

the empty "Frigorifique" sailed back into the fog,

a pusty "Frigorifique" rozpłynął się z powrotem we mgle,

having seemingly taken its revenge.

najwyraźniej wziąwszy odwet.

In reality, the French sailors had left the engines running,

Tak naprawdę francuscy marynarze zostawili silniki włączone.

and the "Frigorifique" sailed in a circle before striking the "Rumney"

"Frigorifique" zatoczył koło, zanim uderzył w "Rumney'a",

and finally sinking.

aż wreszcie zatonął.

But its story became one of the many tales of ghost ships,

Ta historia stała się jedną z wielu opowieści o statkach widmach,

unmanned vessels that apparently sail themselves.

opuszczonych jednostkach, które rzekomo same sobą sterują.

And although they've influenced works like "Dracula"

Choć miały wpływ na dzieła takie jak "Drakula"

and "Pirates of the Caribbean,"

czy "Piraci z Karaibów",

crewless ships aren't the product of ghostly spirits,

bezzałogowe statki nie istnieją za sprawą duchów,

just physics at work.

ale za wszystkim stoi fizyka.

One of the most famous ghost ships was the "Mary Celeste"

Jednym z najsłynniejszych statków widm była "Mary Celeste",

found sailing the Atlantic in 1872 with no one aboard,

znaleziona na Atlantyku w roku 1872 bez żywej duszy na pokładzie,

water in its hold,

z wodą w ładowni

and lifeboats missing.

i bez szalup ratunkowych.

The discovery of its intact cargo and a captain's log that ended abruptly

Odkrycie nietkniętego ładunku i nagle urwanego dziennika kapitańskiego

led to wild rumors and speculation.

dało podłoże wielu plotkom i spekulacjom.

But the real culprits were two scientific phenomena:

Ale prawdziwymi winowajcami były dwa zjawiska fizyczne.

buoyancy

Wyporność

and fluid dynamics.

i dynamika płynów.

Here's how buoyancy works.

Jak działa wyporność?

An object placed in a liquid displaces a certain volume of fluid.

Obiekt umieszczony w cieczy wypiera pewną jej objętość.

The liquid in turn exerts an upward buoyant force

Z kolei ciecz wypiera obiekt do góry

equal to the weight of the fluid that's been displaced.

z siłą równą ciężarowi cieczy, która została wyparta.

This phenomenon is called Archimedes's Principle.

To zjawisko zwane prawem Archimedesa.

Objects that are less dense than water,

Obiekty mniej gęste od wody,

such as balsa wood,

jak drewno balsa,

icebergs,

góry lodowe

and inflatable rafts

czy nadmuchiwane tratwy,

always float.

zawsze unoszą się na powierzchni.

That's because the upward buoyant force

To dlatego, że siła wyporu skierowana w górę

is always stronger than the downward force of gravity.

jest silniejsza niż skierowana w dół siła grawitacji.

But for objects or ships to float when they're made of materials, like steel,

Ale obiekty czy statki zrobione z innych materiałów, jak stal,

that are denser than water,

która jest gęstsza od wody,

they must displace a volume of water larger than their weight.

żeby się unosić, muszą wypierać większą ilość wody niż same ważą.

Normally, the water filling a ship's hull would increase its weight

Zazwyczaj woda wypełniająca ładownię statku zwiększa jego ciężar,

and cause it to sink -

przez co statek tonie.

just what the "Mary Celeste's" crew feared when they abandoned ship.

Tego właśnie obawiała się załoga "Mary Celeste", kiedy opuszczała statek.

But the sailors didn't account for fluid dynamics.

Ale marynarze nie wzięli pod uwagę dynamiki płynów.

The water stopped flowing at the point of equilibrium,

Woda przestała napływać w punkcie równowagi,

when it reached the same level as the hull.

kiedy osiągnęła ten sam poziom, co kadłub.

As it turned out, the weight of the water wasn't enough to sink the ship

Okazało się, że ciężar wody to za mało, żeby zatopić statek,

and the "Mary Celeste" was found a few days later

"Mary Celeste" została odnaleziona parę dni później,

while the unfortunate crew never made it to shore.

podczas gdy nieszczęsna załoga nigdy nie dotarła do brzegu.

Far stranger is the tale of "A. Ernest Mills,"

O wiele dziwniejsza jest historia "A. Ernesta Millsa",

a schooner transporting salt,

szkunera transportującego sól.

whose crew watched it sink to the sea floor following a collision.

Jego załoga widziała, jak poszedł na dno po zderzeniu.

Yet four days later, it was spotted floating on the surface.

Cztery dni później widziano go, jak unosił się na powierzchni.

The key to the mystery lay in the ship's heavy cargo of salt.

Klucz do rozwiązania zagadki tkwił w ogromnym ładunku soli.

The added weight of the water in the hull made the vessel sink,

Ciężar wody w kadłubie sprawił, że jednostka zatonęła,

but as the salt dissolved in the water,

ale jak tylko sól rozpuściła się,

the weight decreased enough

jej ciężar zmniejszył się o tyle,

that the force of gravity became less than the buoyant force

że siła grawitacji stała się mniejsza niż siła wyporu

and the ship floated back to the surface.

i wypłynęła z powrotem na powierzchnię.

But how do we explain the most enduring aspect of ghost ship legends:

Ale jak wyjaśnić najbardziej stały aspekt opowieści o statkach widmach,

multiple sightings of the same ships hundreds of miles and several years apart?

czyli widzenie wiele razy tych samych statków setki kilometrów dalej

na przestrzeni wielu lat?

The answer lies in ocean currents,

Odpowiedź przynoszą prądy morskie,

which are like invisible rivers flowing through the ocean.

które są jak niewidzialne rzeki, płynące przez ocean.

Czynniki takie jak temperatura,

Factors, like temperature,

salinity,

zasolenie,

wind,

wiatr,

gravity,

and the Coriolis effect from the Earth's rotation

grawitacja

i efekt Coriolisa wynikający z ruchu obrotowego Ziemi

create a complex system of water movement.

tworzą skomplikowany system prądów morskich.

That applies both at the ocean's surface and deep below.

Dotyczy to zarówno powierzchni jak i głębin oceanu.

Sailors have always known about currents,

Żeglarze wiedzieli o nich od zawsze,

but their patterns weren't well known until recently.

ale ich szlaki nie były do niedawna dobrze znane.

In fact, tracking abandoned ships was how scientists determined the shape

To właśnie śledzenie porzuconych statków pozwoliło naukowcom określić kształt

and speed of the Atlantic Gyre,

i prędkość Wielkiego Prądu Morskiego Atlantyku,

the Gulf Stream,

Prądu Zatokowego

and related currents in the first place.

i powiązanych z nimi mniejszych prądów.

Beginning in 1883, the U.S. Hydrographic Office

Począwszy od 1883 roku Amerykański Urząd Hydrograficzny

began collecting monthly data that included navigation hazards,

zaczął zbierać co miesiąc dane zawierające zagrożenia nawigacyjne,

like derelict ships, whose locations were reported by passing vessels.

jak porzucone statki, których lokalizacje zgłaszały mijające je jednostki.

So abandoned ships may not be moved by ghost crews or supernatural curses,

Porzucone statki może i nie były sterowane przez duchy czy nadprzyrodzone moce,

but they are a real and fascinating phenomenon

ale za to są prawdziwymi i fascynującymi zjawiskami,

born through the ocean

które powstały na oceanie

and kept afloat by powerful, invisible, scientifically studied forces.

i trzymają się na powierzchni dzięki potężnym, niewidzialnym siłom przyrody.