What is leukemia? - Danilo Allegra and Dania Puggioni

Çeviri: Zeynep Karadeniz Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

Despite advances in medicine,

Tıptaki gelişmelere rağmen,

cancer remains one of the most frightening diagnoses patients can receive.

kanser, hastaların alabileceği en korkunç tanılardan biri olmayı sürdürüyor.

What makes it so difficult to cure is that it's not one illness,

Tedaviyi zorlaştıran şey ise, kanserin bir hastalık değil de

but a family of over 100 diseases occurring in different types of cells.

farklı hücrelerde ortaya çıkan 100'den fazla hastalığın ailesi olmasıdır.

And one type of cancer has the unfortunate distinction

Ve kanserin bir türü, herhangi bir türe göre çocuklara

of afflicting children more than any other type.

daha fazla acı veren talihsiz bir ayrım yapmakta.

This is leukemia,

İşte bunun adı lösemi,

a cancer that begins in stem cells found in the bone marrow.

kemik iliğindeki kök hücrelerinde başlayan bir kanser.

A stem cell is a bit like an infant,

Bir kök hücre, gelişmemiş ancak

undeveloped but possessing great potential.

büyük bir potansiyele sahip bir bebek gibidir.

Many stem cells specialize and become cells of organs,

Birçok kök hücresi gelişir ve karaciğer, beyin ve kalp gibi

like the liver, brain and heart.

organların hücreleri hâline gelir.

But in some tissues,

Ancak bazı dokularda,

they can continue to divide into new stem cells throughout development,

sık sık yeni hücreler üretmek ve vücut ihtiyaçlarını karşılamak için

and into adulthood in order to frequently generate new cells

gelişme süresince ve erişkinliğe doğru yeni kök hücrelerine bölünmeye

and keep up with the body's needs.

devam edebilirler.

One example is the bone marrow,

Bir diğer örnek ise kök hücrelerinin

where stem cells differentiate into many types of blood cells.

birçok kan hücresi tipine ayrıldığı kemik iliğidir.

That includes red blood cells,

Kemik iliği, oksijeni akciğerlerden

which carry oxygen from the lungs to all tissues,

tüm dokulara taşıyan alyuvarları, hasarlı kan damarlarına

platelets, which help stop bleeding by sticking to damaged blood vessels,

yapışarak kanamayı durdurmaya yardımcı olan trombositleri

and white blood cells,

ve olası zararlı istilacıları

which patrol the body, destroying potentially harmful invaders.

yok ederek vücutta devriye gezen akyuvarları içerir.

Every once in a while,

Arada bir,

something goes wrong during a stem cell's specialization process

bir kök hücrenin özelleşme süreci sırasında bir şeyler yanlış gider

and harmful mutations occur in the cell's DNA.

ve o hücrenin DNA'sında zararlı mutasyonlar oluşur.

Cells with compromised DNA are supposed to self-destruct,

Güvenliği bozulan DNA'lı hücrelerin kendi kendilerini imha etmeleri gerekir

but some damaged cells ignore this order,

ancak bazı hasarlı hücreler kontrolsüzce çoğalarak

replicating uncontrollably, even as they lose their original function.

bu düzeni görmezden gelirler, hatta asıl işlevlerini yitirirler.

These are what we know as cancer cells.

İşte bunlar kanser hücreleridir.

It is not yet clear why leukemia is the most common childhood cancer,

Löseminin neden çocuklarda en sık görülen kanser türü olduğu henüz net değil

but one contributing factor may be

ancak buna katkısı olan etkenlerden biri,

that leukemias are often caused by just one or two DNA modifications,

çoğu kanser türüne birçok DNA'nın değişime uğraması neden oluyorken

while most cancers require many of them,

löseminin sadece bir veya iki DNA'nın değişime uğramasından kaynaklanması

allowing leukemias to arise faster than other types of cancer.

bu yüzden de diğer kanser türlerinden daha hızlı ortaya çıkması olabilir.

Moreover, some DNA alterations can occur in white blood cells

Üstelik, akyuvarlarda fetal gelişim sırasında

during fetal development,

erken lösemi riskini ayrıca arttıran

further increasing the risk of early leukemia.

bazı DNA değişiklikleri oluşabilir.

But though it affects more children than any other cancer,

Ancak çocukları diğer kanserlere kıyasla daha çok etkilese de

adults constitute the majority of leukemia patients overall.

lösemi hastalarının çoğunu yetişkinler oluşturur.

Once leukemia strikes, the damaged cells reproduce in the blood and the bone marrow

Lösemi saldırıya geçince, hasarlı hücreler tüm kullanılabilir alanı ve kaynakları

until they take up all available space and resources.

ele geçirene kadar kan ve kemik iliğinde çoğalırlar.

When the bone marrow can no longer produce

Kemik iliği artık gerekli miktarda

the required amount of functional cells,

işlevsel hücreler üretemediğinde ise

the blood becomes depleted.

kan tükenir.

The lack of red blood cells

Alyuvarların eksikliği,

means that muscles don't get enough oxygen,

kasların yeterli oksijeni almaması,

the reduced number of platelets is not sufficient to repair wounds,

sayıca azalan trombositlerin yaraları onarmak için yeterli olmaması ve

and the dearth of functional white blood cells impairs the immune system,

işlevsel akyuvar kıtlığının enfeksiyon riskini arttırarak bağışıklık sistemini

increasing the risk of infections.

bozduğu anlamına gelir.

To restore the normal function of the blood,

Kanın normal işlevini kazanması için lösemili

leukemic cells have to be eliminated.

hücrelerin ortadan kaldırılması gerekir

But because leukemias are not solid tumors,

fakat lösemiler katı tümörler olmadığı için

they can't be removed surgically.

ameliyatla çıkarılamazlar.

Instead, the cells are killed inside the body using various treatments

Bunun yerine hücreler, hızla çoğalan hücreleri yok eden ilaçların

that include chemotherapy,

bir bileşimi olan kemoterapiyi içeren

a combination of drugs that destroys quickly multiplying cells.

çeşitli tedaviler kullanılarak vücut içinde öldürülür.

Unfortunately, this has the side effect of killing healthy cells,

Ne yazık ki, bu tedavinin saç köklerinde veya bağırsaklarda bulunan

such as those found in hair follicles or intestines.

sağlıklı hücreleri öldürmek gibi bir yan etkisi var.

And in some cases, the dosage required is so high

Bazı durumlarda, gerekli olan dozaj o kadar yüksektir ki

that it kills all cells in the bone marrow,

kök hücreleri de dâhil olmak üzere

including stem cells.

kemik iliğindeki tüm hücreleri öldürür.

When this happens, the body is no longer able to create new blood cells on its own.

Bu gerçekleştiğinde, vücut artık kendi başına yeni kan hücreleri üretemez.

Fortunately, outside help can come in the form of stem cells

Neyse ki dışarıdan gelen bir yardım bir donörün kemik iliğinden

from the bone marrow of a donor.

gelen kök hücreler biçiminde olabilir.

Once transplanted into the patient,

Hastaya nakledildiğinde,

they rapidly repopulate the bone marrow and the blood.

kemik iliğini ve kanı hızla yeniden oluştururlar.

However, bone marrow transplants are a complicated process

Yine de, kemik iliği nakilleri nakledilen hücrelerin hastanın

requiring antigen compatibility between the donor and recipient

kendi hücrelerine yabancı cisim olarak saldırmasını engellemek için

to keep the transplanted cells from from attacking the patient's own cells

verici ve alıcı arasında antijen uyumluluğunu gerektiren

as foreign bodies.

karmaşık bir süreçtir.

Unlike with blood transplants,

Kan nakillerinin aksine,

there are thousands of HLA types,

binlerce doku tipi (HLA) vardır ve

and even siblings and close relatives may not have compatible bone marrow.

kardeşler ve yakın akrabalar bile uyumlu kemik iliğine sahip olmayabilir.

If this is the case, the search is expanded to a database

Bu durumda, ilik araştırması milyonlarca gönüllü kemik iliği

containing the genetic makeup of millions of voluntary bone marrow donors.

vericisinin genetik yapısını içeren bir veritabanına kadar genişletilir.

The more potential donors there are,

Potansiyel donör sayısı ne kadar fazla olursa

the more patients lives can be saved through successful transplants.

o kadar fazla sayıda hastanın hayatı başarılı nakiller yoluyla kurtulabilir.

Leukemia may be a frightening disease, but there is strength and hope in numbers.

Lösemi korkutucu bir hastalık olabilir fakat birlikten kuvvet doğar.