What is leukemia? - Danilo Allegra and Dania Puggioni

Translator: Thu Le Reviewer: Thu Ha Tran

Despite advances in medicine,

Bất chấp những tiến bộ trong y học,

cancer remains one of the most frightening diagnoses patients can receive.

ung thư vẫn là một trong những chẩn đoán khủng khiếp nhất đối với một bệnh nhân.

What makes it so difficult to cure is that it's not one illness,

Nguyên nhân khiến ung thư rất khó chữa là bởi nó không phải một bệnh,

but a family of over 100 diseases occurring in different types of cells.

mà là một nhóm bệnh gồm hơn 100 loại bệnh xuất hiện ở nhiều loại tế bào khác nhau.

And one type of cancer has the unfortunate distinction

Và có một loại ung thư mang lại rủi ro nhiễm bệnh

of afflicting children more than any other type.

cho trẻ em cao hơn các loại khác.

This is leukemia,

Đó là "ung thư bạch cầu" (ung thư máu),

a cancer that begins in stem cells found in the bone marrow.

một loại ung thư bắt nguồn từ các tế bào gốc trong tuỳ xương.

A stem cell is a bit like an infant,

Một tế bào gốc cũng giống như một em bé sơ sinh,

undeveloped but possessing great potential.

tuy chưa phát triển nhưng mang trong mình một tiềm năng lớn.

Many stem cells specialize and become cells of organs,

Nhiều tế bào gốc được phân chia và trở thành tế bào của các cơ quan

like the liver, brain and heart.

như gan, não, và tim.

But in some tissues,

Nhưng trong một số mô tế bào,

they can continue to divide into new stem cells throughout development,

chúng có thể tiếp tục phân chia thành tế bào gốc mới khi cơ thể lớn lên,

and into adulthood in order to frequently generate new cells

cho tới lúc trưởng thành để có thể tiếp tục phân chia thành các tế bào mới,

and keep up with the body's needs.

phục vụ cho nhu cầu của cơ thể.

One example is the bone marrow,

Tuỷ xương là một ví dụ,

where stem cells differentiate into many types of blood cells.

đó là nơi các tế bào gốc phân chia thành nhiều loại tế bào máu khác nhau.

That includes red blood cells,

Tuỷ xương bao gồm các hồng cầu.

which carry oxygen from the lungs to all tissues,

đóng vai trò mang ô-xi từ phổi tới tất cả các mô tế bào,

platelets, which help stop bleeding by sticking to damaged blood vessels,

và tiểu cầu, có thể giúp máu ngừng chảy nhờ băng lại các mạch máu bị tổn thương

and white blood cells,

và bạch cầu,

which patrol the body, destroying potentially harmful invaders.

đóng vai trò bảo vệ cơ thể, chống lại những kẻ xâm nhập mang nguy cơ tiềm tàng.

Every once in a while,

Tới một lúc nào đó,

something goes wrong during a stem cell's specialization process

quá trình phân chia tể bào gốc xảy ra lỗi

and harmful mutations occur in the cell's DNA.

và những đột biến có hại xuất hiện trong DNA của các tế bào.

Cells with compromised DNA are supposed to self-destruct,

Các tế bào mang DNA thường tự tiêu huỷ,

but some damaged cells ignore this order,

nhưng một số tế bào lỗi thường bỏ qua chu trình này,

replicating uncontrollably, even as they lose their original function.

mà nhân đôi một cách mất kiểm soát, kể cả khi chúng mất đi chức năng ban đầu.

These are what we know as cancer cells.

Đây là thứ chúng ta biết đến dưới tên "tế bào ung thư".

It is not yet clear why leukemia is the most common childhood cancer,

Lí do ung thư máu là loại ung thư thường gặp nhất ở trẻ em vẫn chưa rõ

but one contributing factor may be

nhưng một yếu tổ đóng góp có thể vì

that leukemias are often caused by just one or two DNA modifications,

chỉ cần một hoặc hai biến thể DNA đã có thể gây ra ung thư máu,

while most cancers require many of them,

trong khi đa số các loại ung thư khác cần rất nhiều biến thể,

allowing leukemias to arise faster than other types of cancer.

điều này cho phép ung thư bạch cầu xuất hiện nhanh hơn các loại khác.

Moreover, some DNA alterations can occur in white blood cells

Hơn nữa, một số biến thể DNA có thể xuất hiện ở các tế bào bạch cầu

during fetal development,

trong quá trình phát triển bào thai

further increasing the risk of early leukemia.

làm gia tăng nguy cơ xảy ra ung thư máu giai đoạn đầu.

But though it affects more children than any other cancer,

Mặc dù bệnh này dễ ảnh hưởng tới trẻ em hơn các loại ung thư khác,

adults constitute the majority of leukemia patients overall.

đa số các ca mắc ung thư bạch cầu vẫn là người trưởng thành.

Once leukemia strikes, the damaged cells reproduce in the blood and the bone marrow

Khi ung thư máu tấn công, các tế bào lỗi sẽ nhân rộng trong máu và tuỷ xương,

until they take up all available space and resources.

cho tới khi chúng chiếm trọn toàn bộ chỗ trống và năng lượng còn sót lại.

When the bone marrow can no longer produce

Tới khi tuỷ xương không thể sản sinh được

the required amount of functional cells,

số lượng tế bào khoẻ mạnh cần thiết

the blood becomes depleted.

máu sẽ cạn kiệt.

The lack of red blood cells

Sự thiếu hụt tế bào hồng cầu

means that muscles don't get enough oxygen,

đồng nghĩa với các cơ bắp không được cung cấp đủ ô-xi,

the reduced number of platelets is not sufficient to repair wounds,

số lượng tiểu cầu sụt giảm khiến chúng không thể chữa lành các vết thương

and the dearth of functional white blood cells impairs the immune system,

và sự khan hiếm của các tế bào bạch cầu khiến hệ thống miễn dịch suy yếu,

increasing the risk of infections.

làm tăng nguy cơ nhiễm trùng.

To restore the normal function of the blood,

Để tái tạo lại hoạt động bình thường của máu,

leukemic cells have to be eliminated.

các tế bào ung thư bạch cầu cần được khử bỏ.

But because leukemias are not solid tumors,

Nhưng do ung thư máu không tồn tại dưới dạng u hạch,

they can't be removed surgically.

nên ta không thể loại bỏ nó bằng phẫu thuật.

Instead, the cells are killed inside the body using various treatments

Thay vào đó, các tế bào này sẽ bị diệt trừ ngay trong cơ thể

that include chemotherapy,

bằng nhiều biện pháp, bao gồm trị liệu hoá học,

a combination of drugs that destroys quickly multiplying cells.

kết hợp nhiều loại thuốc có khả năng tiêu diệt

các tế bào đang nhân đôi quá nhanh.

Unfortunately, this has the side effect of killing healthy cells,

Không may, biện pháp này đem lại tác dụng phụ

such as those found in hair follicles or intestines.

làm tiêu diệt các tế bào khỏe mạnh như các tế bào trong nang tóc hoặc ruột.

And in some cases, the dosage required is so high

Trong một số trường hợp, liều lượng được yêu cầu quá lớn,

that it kills all cells in the bone marrow,

khiến tất cả các tế bào trong tuỷ xương bị chết,

including stem cells.

bao gồm cả các tế bào gốc.

When this happens, the body is no longer able to create new blood cells on its own.

Trong trường hợp này, cơ thể sẽ không còn khả năng tự tái tạo tế bào máu mới.

Fortunately, outside help can come in the form of stem cells

May mắn thay, các sự trợ giúp bên ngoài có thể đưa vào cơ thể

from the bone marrow of a donor.

dưới dạng tế bào gốc từ tuỷ xương được hiến tặng.

Once transplanted into the patient,

Một khi được cấy ghép vào cơ thể bệnh nhân,

they rapidly repopulate the bone marrow and the blood.

chúng nhanh chóng nhân rộng số lượng trong tuỷ xương và máu.

However, bone marrow transplants are a complicated process

Tuy nhiên, cấy ghép tuỷ xương là một quá trình phức tạp

requiring antigen compatibility between the donor and recipient

yêu cầu sự tương thích kháng nguyên giữa người hiến và người nhận,

to keep the transplanted cells from from attacking the patient's own cells

để tránh tế bào được cấy ghép tấn công các cá thể ngoại lai

as foreign bodies.

vốn là tế bào của chính người bệnh.

Unlike with blood transplants,

Khác với truyền máu,

there are thousands of HLA types,

HLA có tới hàng ngàn loại,

and even siblings and close relatives may not have compatible bone marrow.

thậm chí anh chị em ruột hoặc họ hàng có thể không có tuỷ tương thích.

If this is the case, the search is expanded to a database

Trong trường hợp này, việc tìm kiếm được mở rộng ra một cơ sở dữ liệu,

containing the genetic makeup of millions of voluntary bone marrow donors.

bao gồm cấu trúc gen của hàng triệu người tình nguyện hiến tuỷ xương.

The more potential donors there are,

Càng có nhiều người hiến tặng tiềm năng,

the more patients lives can be saved through successful transplants.

thì sẽ có càng nhiều người bệnh được cứu sống bằng ghép tuỷ thành công.

Leukemia may be a frightening disease, but there is strength and hope in numbers.

Ung thư máu có thể là căn bệnh đáng sợ, nhưng ta có rất nhiều sức mạnh và hi vọng.