Mansa Musa, one of the wealthiest people who ever lived - Jessica Smith

Çeviri: Cansu BAYRAM Gözden geçirme: Eren Gokce

If someone asked you who the richest people in history were,

Dünyanın gelmiş geçmiş en zengin kişisi sorulsa

who would you name?

kimin ismini söylerdiniz?

Perhaps a billionaire banker or corporate mogul,

Belki milyarder bir bankacı ya da

like Bill Gates or John D. Rockefeller.

Bill Gates veya John D. Rockefeller gibi bir şirket patronu.

How about African King Musa Keita I?

Peki ya Afrikalı kral I. Musa Keita?

Ruling the Mali Empire in the 14th century CE,

M.S.14. yüzyılda Mali İmparatorluğu'nu yöneten

Mansa Musa, or the King of Kings,

Mansa Musa veya Krallar Kralı,

amassed a fortune that possibly made him

yaşamış en varlıklı insanlardan biri

one of the wealthiest people who ever lived.

olabilecek kadar servet biriktirdi.

But his vast wealth was only one piece of his rich legacy.

Ancak zengin mirası engin servetinin sadece bir kısmıydı.

When Mansa Musa came to power in 1312,

1312'de Mansa Musa tahta geçtiğinde

much of Europe was racked by famine and civil wars.

Avrupa'nın büyük bölümü kıtlık ve iç savaşlarla harabeye dönerken,

But many African kingdoms and the Islamic world were flourishing,

pek çok Afrika krallığı ve İslam dünyası zenginleşiyordu.

and Mansa Musa played a great role in bringing the fruits of this flourishing

Mansa Musa, bu zenginliğin meyvelerini

to his own realm.

kendi krallığına kazandırmada büyük rol oynadı.

By strategically annexing the city of Timbuktu,

Timbuktu şehrini stratejik olarak topraklarına katıp

and reestablishing power over the city of Gao,

Gao şehri üzerinde tekrar güç elde ederek,

he gained control over important trade routes

Akdeniz ve Batı Afrika Kıyısı arasındaki

between the Mediterranean and the West African Coast,

önemli ticaret yollarının kontrolünü kazandı.

continuing a period of expansion, which dramatically increased Mali's size.

Böylece Mali topraklarının önemli ölçüde genişlediği bir dönemi devam ettirdi.

The territory of the Mali Empire was rich in natural resources,

Mali İmparatorluğu toprakları, altın ve tuz gibi doğal kaynaklar

such as gold and salt.

yönünden zengindi.

The world first witnessed the extent of Mansa Musa's wealth in 1324

Dünya, Mansa Musa'nın zenginliğinin ihtişamına ilk kez 1324'te

when he took his pilgrimage to Mecca.

Mekke'ye çıktığı hac yolculuğunda şahit oldu.

Not one to travel on a budget,

Az parayla seyahat etmeyen biri olarak,

he brought a caravan stretching as far as the eye could see.

görebileceğimiz en uzak noktaya uzanan bir kervan götürdü.

Accounts of this journey are mostly based on an oral testimony

Bu yolculuğun kayıtları, daha çok sözlü ifadelere ve değişiklik gösteren

and differing written records,

yazılı kaynaklara dayanıyor.

so it's difficult to determine the exact details.

Bu yüzden kesin ayrıntı vermek güç.

But what most agree on is the extravagant scale of the excursion.

Ama üzerinde anlaşılan şey, bu yolculuğun savurgan bir ölçüde olduğu.

Chroniclers describe an entourage of tens of thousands of soldiers,

Tarihçiler; beraberinde on binlerce asker,

civilians,

sivil ve kölenin yanı sıra,

and slaves,

altın değnekli ve kaliteli ipek giysili

500 heralds bearing gold staffs and dressed in fine silks,

500 kişiden oluşan kortejden,

and many camels and horses bearing an abundance of gold bars.

bolca külçe altın taşıyan deve ve atlardan bahseder.

Stopping in cities such as Cairo,

Kahire gibi şehirlerde durup

Mansa Musa is said to have spent massive quantities of gold,

Mansa Musa'nın fakirlere altın dağıtarak, armağanlar satın alarak,

giving to the poor, buying souvenirs,

hatta yol üzerinde camiler inşa ettirerek

and even having mosques built along the way.

çok fazla altın harcadığı söylenir.

In fact, his spending may have destabilized the regional economy,

Aslında bu harcamaları, toplu enflasyona yol açarak

causing mass inflation.

bölge ekonomisini karıştırmış olabilir.

This journey reportedly took over a year, and by the time Mansa Musa returned,

Rivayete göre, bir yıl süren yolculuktan sonra Mansa Musa döndüğünde,

tales of his amazing wealth had spread to the ports of the Mediterranean.

akıl almaz serveti ile ilgili hikâyeler Akdeniz kıyılarına yayılmış bile.

Mali and its king were elevated to near legendary status,

Mali ve kralı, 1375 Katalan Atlası'na dâhil edilerek

cemented by their inclusion on the 1375 Catalan Atlas.

neredeyse efsanevi bir makama yükseltildi.

One of the most important world maps of Medieval Europe,

Orta Çağ Avrupası'nın en önemli dünya haritalarından birinde,

it depicted the King holding a scepter and a gleaming gold nugget.

Kral elinde asa ve parıltılı altın külçesi ile resmedildi.

Mansa Musa had literally put his empire and himself on the map.

Mansa Musa tam anlamıyla imparatorluğunu ve kendisini haritaya yazdırdı.

But material riches weren't the king's only concern.

Ancak kral, sadece maddi zenginlik ile ilgilenmiyordu.

As a devout Muslim, he took a particular interest in Timbuktu,

Dini bütün bir Müslüman olan Kral, topraklarına katılmadan önce

already a center of religion and learning prior to its annexation.

bir din ve öğreti merkezi hâline gelmiş Timbuktu'ya özel önem verdi.

Upon returning from his pilgrimage,

Hac ziyaretinden döndükten sonra,

he had the great Djinguereber Mosque built there

Büyük Djinguereber Camii'ni

with the help of an Andalusian architect.

bir Endülüslü mimara yaptırmıştır.

He also established a major university, further elevating the city's reputation,

Aynı zamanda, şehrin itibarini yükselten, tüm İslam aleminden

and attracting scholars and students from all over the Islamic world.

bilginleri ve öğrencileri çeken büyük bir üniversite inşa ettirmiştir.

Under Mansa Musa, the Empire became urbanized,

Mansa Musa hükümdarlığında, yüzlerce yoğun nüfuslu şehrinde

with schools and mosques in hundreds of densely populated towns.

okulları ve camileri ile imparatorluk şehirleşmiştir.

The king's rich legacy persisted for generations

Kralın zengin mirası nesiller boyunca süregelmiş

and to this day, there are mausoleums, libraries and mosques

ve bugüne dek Mali tarihinin altın çağının simgesi olarak

that stand as a testament to this golden age of Mali's history.

türbeler, kütüphaneler ve camiler ayakta kalmıştır.