What is MSG, and is it actually bad for you? - Sarah E. Tracy

3,925,095 views ・ 2021-09-02

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Ebrar Batmaz Gözden geçirme: Sara Ozturk
00:07
In 1968, Dr. Robert Ho Man Kwok felt ill after dinner at a Chinese restaurant.
0
7712
6590
1968′te Dr. Robert Ho Man Kwok
bir Çin restoranında yemek yedikten sonra rahatsızlandı.
00:14
He wrote a letter detailing his symptoms to a prestigious medical journal,
1
14761
4129
Prestijli bir tıp dergisine semptomlarını belirttiği
00:18
pondering whether his illness had resulted from eating monosodium glutamate—
2
18890
4588
ve MSG diye bilinen monosodyum glutamat yüzünden rahatsızlandığını düşündüğü
00:23
also known as MSG.
3
23478
1668
bir mektup yazdı.
00:25
Kwok’s connection between his headache and this common seasoning
4
25730
3462
Kwok’un baş ağrısı ve Amerikan-Çin mutfağında yaygın olarak kullanılan
00:29
in American Chinese cuisine was just a hunch.
5
29192
3378
bu baharatın arasında kurduğu bağlantı sadece bir önseziydi.
00:32
But his letter would dramatically change the world's relationship with MSG,
6
32570
4546
Fakat bu mektup dünyanın MSG ile olan ilişkisini tamamen değiştirecek
00:37
inspiring international panic, biased science,
7
37450
3879
ve uluslararası bir paniğe yol açıp taraflı bilim yapılmasına
00:41
and sensationalist journalism for the next 40 years.
8
41329
4129
ve 40 sene boyunca duyumcu gazetecilik yapılmasına sebep olacaktı.
00:46
So what is this mysterious seasoning?
9
46125
2294
Peki nedir bu gizemli baharat?
00:48
Where does it come from, and is it actually bad for you?
10
48795
3295
Tam olarak nereden geliyor ve gerçekten de zararlı mı?
00:53
MSG is a mixture of two common substances.
11
53341
3545
MSG basit iki molekülün karışımı.
Beslenmemizin ana parçası olarak yerini sağlamlaştırmış sodyum
00:57
Sodium, which is well-established as an essential part of our diet,
12
57095
4629
01:01
and glutamate, a very common amino acid
13
61724
3170
ve bir amino asit olup çok sayıda bitki ve hayvan proteininde bulunan glutamat.
01:04
found in numerous plant and animal proteins.
14
64894
3212
Glutamat sindirim, bağışıklık ve kas sistemimizde ana bir rol oynar.
01:08
Glutamate plays a key role in our digestion, muscle function,
15
68523
3503
01:12
and immune system.
16
72026
1335
01:13
Around the time of Dr. Kwok's letter,
17
73903
2336
Dr. Kwok’un mektubundan önce
beyin kimyamızın önemli bir parçası olarak biliniyordu.
01:16
it had been identified as an important part of our brain chemistry.
18
76239
4462
01:20
Our body produces enough glutamate for all these processes,
19
80868
4046
Vücudumuz bu süreçler için yeterli miktarda glutamat üretiyor
01:24
but the molecule is also present in our diet.
20
84914
2920
fakat bu molekül aynı zamanda beslenmemizin de bir parçası.
İmza haline gelmiş o lezzetli tadını
01:28
You can taste its signature savory flavor in foods
21
88084
3420
mantar, peynir, domates ve et suyu gibi yemeklerde alabilirsiniz.
01:31
like mushrooms, cheese, tomatoes, and broth.
22
91504
3170
Bu zengin tadın peşinden gitmek 1908 yılında MSG’nin bulunuşuna yol açtı.
01:36
Chasing this rich flavor is what led to MSG’s invention in 1908.
23
96300
4672
Dr. Ikeda Kikunae adındaki Japon kimyager
01:41
A Japanese chemist named Dr. Ikeda Kikunae
24
101139
3586
01:44
was trying to isolate the molecule responsible for a unique flavor
25
104725
4505
bu eşsiz tada sebep olan molekülü ayırmaya çalışıyordu
ve buna ″lezzetli, hoş tat″ anlamına gelen ″umami″ ismini vermişti.
01:49
he called “umami,” meaning “a pleasant, savory taste.”
26
109230
4087
01:53
Today, umami is recognized as one of the five basic tastes in food science.
27
113818
5464
Günümüzde umami gıda bilimindeki beş ana tattan birisi olarak biliniyor.
Her ana tat, başka bilinen tatları karıştırarak taklit edilemeyecek
01:59
Each basic taste is produced by unique molecular mechanisms
28
119282
3670
02:02
that can’t be replicated by combining other known tastes.
29
122952
3795
eşsiz moleküler mekanizmalar tarafından üretiliyor.
Umami konusunda ise
02:07
In the case of umami,
30
127123
1668
02:08
those mechanisms arise when we cook or ferment certain foods,
31
128791
4296
bu mekanizmalar yemek yaparken veya mayalama yaparken ortaya çıkıyor
ve proteinlerini çözerek glutamat gibi amino asitleri salıyor.
02:13
breaking down their proteins and releasing amino acids like glutamate.
32
133087
4463
Ama Ikeda, bu kimyasal tepkimeyi üretecek leziz bir kısa yol buldu.
02:18
But Ikeda found a savory shortcut to producing this chemical reaction.
33
138092
5297
02:23
By isolating high quantities of glutamate from a bowl of noodle broth
34
143764
4296
Bir kase etli noodledan bol miktarda glutamatı ayırıp
başka bir lezzet artırıcı olan sodyumla birleştirerek
02:28
and combining them with another flavor enhancer like sodium,
35
148060
4380
herhangi bir yemeğin umamisini anında artıran bir baharat yarattı.
02:32
he created a seasoning that instantly increased the umami of any dish.
36
152440
5088
Sonuç oldukça başarılıydı.
02:38
The result was a major success.
37
158321
2586
02:40
By the 1930s, MSG was a kitchen staple across most of Asia;
38
160907
4504
1930′larda MSG Asya’nın çoğunda ana mutfak malzemesi haline geldi
02:45
and by the mid-20th century,
39
165661
1961
ve 20. yüzyılın ortalarında
02:47
it could be found in commercial food production worldwide.
40
167622
3295
dünya çapındaki ticari gıda üretiminde bulunabiliyordu.
Dr. Kwok’un mektubu yayınlandığında büyük bir öfkeye yol açtı.
02:51
So when Dr. Kwok's letter was published, the outrage was immediate.
41
171209
4045
02:55
Researchers and citizens demanded a scientific enquiry
42
175671
3837
Araştırmacılar ve halk bu popüler katkı maddesi için
bilimsel bir soruşturma talep etti.
02:59
into the popular additive.
43
179508
1669
Bir yandan bu mantıksız değildi.
03:01
On one hand, this wasn’t unreasonable.
44
181510
2545
Madde zehirlilik testinden geçirilmemişti ve sağlığa etkileri bilinmiyordu.
03:04
The substance hadn't been tested for toxicity,
45
184263
3087
03:07
and its health impacts were largely unknown.
46
187350
2711
03:10
However, it’s likely many people weren’t responding
47
190519
3295
Ama insanlar, gıda güvenliği yasalarının takip edilmemesinden ziyade
03:13
to a lack of food safety regulation,
48
193814
2378
mektubun başlığına tepki gösteriyordu: ″Çin Restoranı Sendromu.″
03:16
but rather the letter’s title: “Chinese Restaurant Syndrome.”
49
196192
3837
MSG çok sayıda mutfakta yaygın olarak kullanılırken
03:20
While MSG was commonly used in numerous cuisines,
50
200404
3629
çoğu Amerikan, Asya mutfağı için egzotik veya tehlikeli diyordu
03:24
many Americans had longstanding prejudices against Asian eating customs,
51
204033
5088
ve eskiden beri devam eden ön yargıları vardı.
03:29
labeling them as exotic or dangerous.
52
209121
2670
Bu damgalar ırkça taraflı gazeteciliği alevlendirdi
03:32
These stigmas fueled racially biased journalism,
53
212083
3044
ve Çin restoranlarında yemek yemenin insanları hasta edeceği korkusunu yaydı.
03:35
and spread fear that eating at Chinese restaurants could make you sick.
54
215127
4171
Bu önyargılı habercilik MSG ve umami ile ilgili çalışmaları arttırdı.
03:40
This prejudiced reporting extended to numerous studies about MSG and umami,
55
220049
5088
Fakat manşetlerin iddiasından daha az kesin şekilde sonuçlandı.
03:45
the results of which were much less conclusive than the headlines suggested.
56
225137
4255
03:49
For example, when a 1969 study found that injecting mice with MSG
57
229809
5297
Örneğin, 1969 yılında bir araştırmada bir fareye MSG enjekte edildiğinde
retinası ve beynine ciddi zararlar verdiği görüldü.
03:55
caused severe damage to their retina and brain,
58
235106
3211
Bazı haber kaynakları ise MSG tüketmenin beyin hasarına yol açacağını bildirdi.
03:58
some news outlets jumped to proclaim that eating MSG could cause brain damage.
59
238317
5255
04:03
Similarly, while some studies reported that excess glutamate
60
243948
3712
Bazı araştırmalar ise fazla glutamat tüketmenin Alzheimer gibi sorunlara
04:07
could lead to problems like Alzheimer’s,
61
247660
2294
sebep olacağını bildirdi.
04:09
these conditions were later found to be caused by internal glutamate imbalances,
62
249954
4504
Sonrasında bu durumların iç glutamat dengesizliğinden oluştuğu
ve tükettiğimiz MSG miktarıyla alakalı olmadığı ortaya çıktı.
04:14
unrelated to the MSG we eat.
63
254458
2503
04:17
These headlines weren't just a product of prejudiced reporters.
64
257878
3629
Bu manşetler sadece ön yargılı habercilerin ürünü değildi.
04:21
Throughout the late 60s and early 70s,
65
261882
1961
60′ların sonunda ve 70′lerin başında
04:23
many doctors also considered “Chinese Restaurant Syndrome”
66
263843
3712
çoğu doktor ″Çin Restoranı Sendromu″nu gerçek bir rahatsızlık olarak gördü.
04:27
to be a legitimate ailment.
67
267555
1877
04:29
Fortunately, today’s MSG researchers no longer see the additive
68
269890
4463
Neyse ki günümüzdeki MSG araştırmacıları bu katkı maddesini
ayrımcı bir gözle görmüyor.
04:34
in this discriminatory way.
69
274353
1752
Son araştırmalar glutamatın metabolizmamızda oynadığı
04:36
Recent studies have established the vital role glutamate plays in our metabolism,
70
276480
4421
hayati rolü belirtti ve hatta bazı araştırmacılar MSG’nin yağ ve sodyumdan
04:41
and some researchers even think MSG is a healthier alternative
71
281235
4088
daha sağlıklı bir alternatif olduğunu düşünüyor.
04:45
to added fat and sodium.
72
285323
1751
04:47
Others are investigating whether regular consumption of MSG
73
287908
3671
Diğerleri ise MSG’nin düzenli kullanımının obeziteye yol açma ihtimalini araştırıyor
04:51
could be linked to obesity,
74
291579
1793
04:53
and it is possible that binging MSG produces headaches,
75
293706
3920
ve sürekli kullanımının bazı insanlar için baş ağrısına, göğüs ağrısına
04:57
chest pains, or heart palpitations for some people.
76
297626
3254
ve kalp çarpıntısına sebep olması mümkün.
Ama çoğu lokantada bu lezzetli baharatın uygun miktarda kullanımı,
05:01
But for most diners, a moderate amount of this savory seasoning
77
301172
4546
05:05
seems like a safe way to make life a little tastier.
78
305718
3754
hayatı biraz daha lezzetli yapmak için güvenli bir seçenek.
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7