What is MSG, and is it actually bad for you? - Sarah E. Tracy

3,925,095 views ・ 2021-09-02

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Agnieszka Stojek Korekta: Paulina Kaniewska
00:07
In 1968, Dr. Robert Ho Man Kwok felt ill after dinner at a Chinese restaurant.
0
7712
6590
W 1968 roku doktor Robert Ho Man Kwok
rozchorował się po obiedzie w chińskiej restauracji.
00:14
He wrote a letter detailing his symptoms to a prestigious medical journal,
1
14761
4129
Wysłał list opisujący swoje dolegliwości do prestiżowego czasopisma medycznego,
00:18
pondering whether his illness had resulted from eating monosodium glutamate—
2
18890
4588
zastanawiając się w nim, czy jego choroba wynikała ze spożycia glutaminianu sodu,
00:23
also known as MSG.
3
23478
1668
znanego również jako E621.
00:25
Kwok’s connection between his headache and this common seasoning
4
25730
3462
To, że istnieje związek między bólem głowy
a przyprawą stosowaną powszechnie w USA w kuchni chińskiej,
00:29
in American Chinese cuisine was just a hunch.
5
29192
3378
było tylko przeczuciem.
00:32
But his letter would dramatically change the world's relationship with MSG,
6
32570
4546
Jednak list doktora miał diametralnie zmienić stosunek świata do glutaminianu,
00:37
inspiring international panic, biased science,
7
37450
3879
inspirując międzynarodową panikę, stronnicze badania
00:41
and sensationalist journalism for the next 40 years.
8
41329
4129
oraz dziennikarstwo sensacyjne przez kolejnych 40 lat.
00:46
So what is this mysterious seasoning?
9
46125
2294
Czym więc jest ta zagadkowa przyprawa?
00:48
Where does it come from, and is it actually bad for you?
10
48795
3295
Skąd pochodzi i czy to prawda, że jest szkodliwa dla zdrowia?
00:53
MSG is a mixture of two common substances.
11
53341
3545
Glutaminian sodu jest zbudowany z dwóch substancji chemicznych.
00:57
Sodium, which is well-established as an essential part of our diet,
12
57095
4629
Z sodu, który jest uznawany za niezbędny element naszej diety,
01:01
and glutamate, a very common amino acid
13
61724
3170
i z kwasu glutaminowego, aminokwasu
01:04
found in numerous plant and animal proteins.
14
64894
3212
występującego w wielu białkach roślinnych i zwierzęcych.
01:08
Glutamate plays a key role in our digestion, muscle function,
15
68523
3503
Kwas glutaminowy odgrywa ważną rolę w trawieniu, funkcjonowaniu mięśni
01:12
and immune system.
16
72026
1335
oraz układzie odpornościowym.
01:13
Around the time of Dr. Kwok's letter,
17
73903
2336
Mniej więcej wtedy, gdy doktor Kwok wysłał swój list,
01:16
it had been identified as an important part of our brain chemistry.
18
76239
4462
kwas glutaminowy uznano za istotny element równowagi biochemicznej mózgu.
01:20
Our body produces enough glutamate for all these processes,
19
80868
4046
Ciało człowieka produkuje wystarczającą ilość tego neuroprzekaźnika,
01:24
but the molecule is also present in our diet.
20
84914
2920
jednak jest on również obecny w naszej diecie.
01:28
You can taste its signature savory flavor in foods
21
88084
3420
Charakterystyczny smak kwasu glutaminowego jest wyczuwalny
w pokarmach takich jak grzyby, ser, pomidory czy bulion.
01:31
like mushrooms, cheese, tomatoes, and broth.
22
91504
3170
01:36
Chasing this rich flavor is what led to MSG’s invention in 1908.
23
96300
4672
Pogoń za tym bogatym smakiem doprowadziła do wynalezienia glutaminianu sodu
w 1908 roku.
01:41
A Japanese chemist named Dr. Ikeda Kikunae
24
101139
3586
Japoński chemik, doktor Ikeda Kikunae,
01:44
was trying to isolate the molecule responsible for a unique flavor
25
104725
4505
próbował wyizolować cząsteczkę odpowiedzialną za unikalny smak
01:49
he called “umami,” meaning “a pleasant, savory taste.”
26
109230
4087
nazwany przez niego “umami”, co znaczy “przyjemny, mięsny smak”.
01:53
Today, umami is recognized as one of the five basic tastes in food science.
27
113818
5464
Obecnie umami uznaje się za jeden z pięciu podstawowych smaków w bromatologii.
01:59
Each basic taste is produced by unique molecular mechanisms
28
119282
3670
Każdy z tych smaków powstaje w wyniku unikalnych mechanizmów molekularnych,
02:02
that can’t be replicated by combining other known tastes.
29
122952
3795
które nie mogą zostać odtworzone poprzez połączenie innych znanych smaków.
02:07
In the case of umami,
30
127123
1668
W przypadku umami
02:08
those mechanisms arise when we cook or ferment certain foods,
31
128791
4296
mechanizmy te pojawiają się, gdy gotujemy bądź fermentujemy pewne produkty,
02:13
breaking down their proteins and releasing amino acids like glutamate.
32
133087
4463
rozkładając białka oraz uwalniając aminokwasy, takie jak kwas glutaminowy.
02:18
But Ikeda found a savory shortcut to producing this chemical reaction.
33
138092
5297
Jednak Ikeda odkrył drogę na skróty do wywołania tej reakcji chemicznej.
02:23
By isolating high quantities of glutamate from a bowl of noodle broth
34
143764
4296
Poprzez wyizolowanie dużej ilości kwasu glutaminowego z porcji rosołu
02:28
and combining them with another flavor enhancer like sodium,
35
148060
4380
i połączenie go z innym ulepszaczem, sodem,
02:32
he created a seasoning that instantly increased the umami of any dish.
36
152440
5088
stworzył przyprawę, która natychmiastowo zwiększa umamiczność każdej potrawy.
02:38
The result was a major success.
37
158321
2586
Rezultat tego połączenia okazał się znaczącym sukcesem.
02:40
By the 1930s, MSG was a kitchen staple across most of Asia;
38
160907
4504
Do lat 30. XX wieku glutaminian sodu stał się podstawą kuchni w Azji,
02:45
and by the mid-20th century,
39
165661
1961
zaś do połowy XX wieku zaczęto go stosować przy produkcji żywności na całym świecie.
02:47
it could be found in commercial food production worldwide.
40
167622
3295
02:51
So when Dr. Kwok's letter was published, the outrage was immediate.
41
171209
4045
Publikacja listu doktora Kwoka z miejsca wywołała oburzenie.
02:55
Researchers and citizens demanded a scientific enquiry
42
175671
3837
Zarówno naukowcy, jak i obywatele domagali się zbadania
02:59
into the popular additive.
43
179508
1669
popularnego dodatku do żywności.
03:01
On one hand, this wasn’t unreasonable.
44
181510
2545
Było to poniekąd uzasadnione.
03:04
The substance hadn't been tested for toxicity,
45
184263
3087
Substancja nie została zbadana pod kątem toksyczności,
03:07
and its health impacts were largely unknown.
46
187350
2711
zaś jej wpływ na zdrowie był w dużej mierze nieznany.
03:10
However, it’s likely many people weren’t responding
47
190519
3295
Powodem oburzenia był nie brak regulacji dotyczących bezpieczeństwa żywności,
03:13
to a lack of food safety regulation,
48
193814
2378
03:16
but rather the letter’s title: “Chinese Restaurant Syndrome.”
49
196192
3837
lecz tytuł listu doktora Kwoka, “syndrom chińskiej restauracji”.
03:20
While MSG was commonly used in numerous cuisines,
50
200404
3629
Chociaż glutaminian sodu był popularną przyprawą wielu kuchni świata,
03:24
many Americans had longstanding prejudices against Asian eating customs,
51
204033
5088
mnóstwo Amerykanów od dawna było nieufnych względem żywieniowych zwyczajów Azjatów
03:29
labeling them as exotic or dangerous.
52
209121
2670
i uważało je za egzotyczne bądź niebezpieczne.
03:32
These stigmas fueled racially biased journalism,
53
212083
3044
Uprzedzenia rasowe dały początek tendencyjnemu dziennikarstwu
03:35
and spread fear that eating at Chinese restaurants could make you sick.
54
215127
4171
oraz rozsiało strach przed jedzeniem w chińskich restauracjach.
03:40
This prejudiced reporting extended to numerous studies about MSG and umami,
55
220049
5088
Stronnicze doniesienia medialne
zaowocowały licznymi badaniami nad glutaminem sodu i smakiem umami,
03:45
the results of which were much less conclusive than the headlines suggested.
56
225137
4255
badaniami, których wyniki były dużo mniej jednoznaczne,
niż sugerowały nagłówki.
03:49
For example, when a 1969 study found that injecting mice with MSG
57
229809
5297
Kiedy na przykład w 1969 roku okazało się, że wstrzykiwany badanym myszom glutaminian
03:55
caused severe damage to their retina and brain,
58
235106
3211
poważnie uszkodził ich siatkówkę i mózg,
03:58
some news outlets jumped to proclaim that eating MSG could cause brain damage.
59
238317
5255
w niektórych wiadomościach natychmiast ogłoszono,
że spożywanie glutaminianu powoduje uszkodzenie mózgu.
04:03
Similarly, while some studies reported that excess glutamate
60
243948
3712
Analogicznie, niektóre badania wykazały,
że nadmiar kwasu glutaminowego może prowadzić do choroby Alzheimera,
04:07
could lead to problems like Alzheimer’s,
61
247660
2294
04:09
these conditions were later found to be caused by internal glutamate imbalances,
62
249954
4504
a potem okazało się, że jej przyczyną jest nierównowaga neuroprzekaźników w mózgu,
04:14
unrelated to the MSG we eat.
63
254458
2503
bez związku ze spożywaniem glutaminianu sodu.
04:17
These headlines weren't just a product of prejudiced reporters.
64
257878
3629
Za podobne nagłówki byli odpowiedzialni nie tylko stronniczy reporterzy.
04:21
Throughout the late 60s and early 70s,
65
261882
1961
W późnych latach 60. oraz wczesnych 70.
04:23
many doctors also considered “Chinese Restaurant Syndrome”
66
263843
3712
wielu lekarzy uznawało “syndrom chińskiej restauracji”
04:27
to be a legitimate ailment.
67
267555
1877
za rzeczywistą jednostkę chorobową.
04:29
Fortunately, today’s MSG researchers no longer see the additive
68
269890
4463
Na szczęście współcześni naukowcy traktują glutaminian sodu bez uprzedzeń.
04:34
in this discriminatory way.
69
274353
1752
04:36
Recent studies have established the vital role glutamate plays in our metabolism,
70
276480
4421
Ostatnie badania wykazały,
że kwas glutaminowy odgrywa ważną rolę w metabolizmie,
04:41
and some researchers even think MSG is a healthier alternative
71
281235
4088
a niektórzy sądzą nawet, że jest zdrowszą alternatywą
04:45
to added fat and sodium.
72
285323
1751
dla tłuszczu oraz sodu.
04:47
Others are investigating whether regular consumption of MSG
73
287908
3671
Naukowcy próbują też ustalić, czy regularne spożywanie glutaminianu
04:51
could be linked to obesity,
74
291579
1793
da się powiązać z otyłością
04:53
and it is possible that binging MSG produces headaches,
75
293706
3920
oraz czy jest możliwe, że jego nadmiar w diecie
powoduje u niektórych bóle głowy, bóle w klatce piersiowej oraz kołatanie serca.
04:57
chest pains, or heart palpitations for some people.
76
297626
3254
05:01
But for most diners, a moderate amount of this savory seasoning
77
301172
4546
Jednak dla większości bywalców restauracji przyprawa ta w umiarkowanych ilościach
05:05
seems like a safe way to make life a little tastier.
78
305718
3754
wydaje się bezpiecznym sposobem na dodanie życiu odrobiny smaku.
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7