Cicadas: The dormant army beneath your feet - Rose Eveleth

484,094 views ・ 2013-09-05

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Eren Gokce Gözden geçirme: Figen Ergürbüz
00:06
If you live on the east coast of the United States,
0
6610
2429
Amerika Birleşik Devletleri'nin doğu yakasında yaşıyorsanız,
00:09
you've spent the last 17 years of your life
1
9063
2427
hayatınızın son 17 yılını
00:11
walking, eating and sleeping
2
11514
1772
uyuyan böcek ordusu üzerinde
00:13
above a dormant army of insects.
3
13310
2546
yürüyerek, yemek yiyerek ve uyuyarak geçirdiniz.
00:16
These are the cicadas.
4
16434
1794
Bunlar ağustos böcekleri.
00:18
Every 17 years,
5
18879
1154
Her 17 yılda bir
00:20
billions of them emerge from the ground to do three things:
6
20057
3148
milyarlarcası yerin altından üç şey yapmak için çıkar:
00:23
molt, mate and die.
7
23229
1750
Deri değiştirmek, üremek ve ölmek.
00:25
There are 15 different broods of cicadas out there,
8
25655
2696
Etrafta 15 farklı çeşit ağustos böceği vardır,
00:28
grouped by when they'll emerge from the ground.
9
28375
2205
yerden ne zaman çıkacaklarına bağlı olarak gruplanırlar.
00:30
Some of these broods are on a 13-year cycle,
10
30604
2079
Bu cinslerin bazıları 13 sene döngüsünde,
00:32
others are on a 17-year clock.
11
32707
1631
bazıları ise 17 sene döngüsündedir.
00:34
Either way, the cicadas live underground for most of their lives,
12
34651
3063
Her şekilde ağustos böcekleri hayatlarının büyük kısmında yer altında
00:37
feeding on the juices of plant roots.
13
37738
1768
bitki köklerinin sularından beslenerek yaşar.
00:39
When it's time to emerge,
14
39530
1198
00:40
the adults begin to burrow their way out of the ground
15
40752
2547
Çıkma zamanı geldiğinde,
yetişkinler yerden kazmaya başlarlar
00:43
and up to the surface,
16
43323
1151
ve yeryüzüne çıkarlar,
00:44
where they'll live for just a few weeks.
17
44498
1941
burada sadece birkaç hafta yaşayacaklardır.
00:46
During these weeks, though,
18
46463
1294
Ancak bu haftalarda
00:47
everybody will know the cicadas have arrived.
19
47781
2126
herkes ağustos böceklerinin geldiğini bilir.
00:49
There will be billions of them.
20
49931
1481
Onlardan milyarlarca olur.
00:51
And they're loud.
21
51436
1206
Ve gürültücüdürler.
00:52
Male cicadas band together to call for female mates,
22
52666
2715
Erkek ağustos böcekleri dişileri çağırmak için grup oluşturur
00:55
and their collective chorus can reach up to 100 decibels --
23
55405
3187
ve toplu koroları 100 desibele ulaşabilir --
bir elektrikli testere kadar gürültülü.
00:58
as loud as a chain saw.
24
58616
1238
Aslında bir elektrikli testere veya çim biçme makinası kullanıyorsanız,
01:00
In fact, if you happen to be using a chain saw or a lawn mower,
25
60290
3016
01:03
male cicadas will flock to you,
26
63330
1551
erkek ağustos böcekleri onlardan
01:04
thinking that you're one of them.
27
64905
1778
biri olduğunuzu düşünerek size doğru gelir.
01:07
Now, like most things in nature,
28
67183
1626
Doğadaki pek çok şeyde olduğu gibi
01:08
the cicadas don't arrive without a posse.
29
68833
2000
ağustos böcekleri toplulukları olmadan çıkmaz.
01:10
There are all sort of awesome and gross predators and parasites
30
70857
2995
Sesli böceklerle birlikte gelen her tür harika ve iğrenç
01:13
that come along with the buzzing bugs.
31
73876
2016
yırtıcı hayvan ve parazit vardır.
01:15
Take the fungus Massospora for example.
32
75916
2238
Örneğin, Massospora mantarını ele alalım.
01:18
This little white fungus buries itself in the cicada's abdomen
33
78178
2942
Bu küçük, beyaz mantar kendini ağustos böceğinin karnına gömerek
01:21
and eats the bug alive,
34
81144
1220
böceği canlı canlı yer,
01:22
leaving behind its spores.
35
82388
1468
geriye sporlarını bırakır.
01:24
When those spores rupture,
36
84272
1400
Bu sporlar çatlayınca,
01:25
they burst out of the still-alive cicada,
37
85696
2108
hâlâ yaşayan ağustos böceklerinden fışkırır,
01:27
turning the bug into a flying saltshaker of death,
38
87828
2396
böceği uçan ölüm tuzluğuna çevirerek
01:30
raining spores down upon its unsuspecting cicada neighbors.
39
90248
3759
şüphelenmeyen ağustos böceği komşularına sporları yağdırır.
01:34
But while we know pretty precisely
40
94031
1635
Ancak ağustos böceklerinin
01:35
when the cicadas will arrive and fade away,
41
95690
2244
ne zaman gelip gideceğini oldukça iyi bilsek de,
01:37
we're still not totally certain of why.
42
97958
2759
hâlâ neden böyle olduğundan pek emin değiliz.
01:40
There are certain advantages
43
100741
1335
Elbette tüm türünün birden
01:42
to having your entire species emerge at once, of course.
44
102100
2623
ortaya çıkmasının belli avantajları var.
01:44
The sheer number of cicadas coming out of the ground
45
104747
2447
Yerden çıkan ağustos böceklerinin sayısı
01:47
is so overwhelming to predators, it is essentially guaranteed
46
107218
2902
yırtıcı hayvanlar için öylesine baş döndürücüdür ki
birkaç böceğin yaşayıp üremesi neredeyse garantidir.
01:50
that a few bugs will survive and reproduce.
47
110144
2285
01:52
And since cicadas emerge every 13 or 17 years,
48
112453
3043
Ağustos böcekleri her 13 ya da 17 yılda bir ortaya çıktıklarından,
01:55
longer than the lifespan of many of their predators,
49
115520
2432
ki bu avcılarının çoğunun ömürlerinden daha uzun bir süre,
01:57
the animals that eat them don't learn to depend on their availability.
50
117976
3299
onları yiyen hayvanlar onların mevcudiyetine bağlı olmayı öğrenmezler.
02:01
But why 13 and 17 years,
51
121299
1348
02:02
instead of 16 or 18 or 12?
52
122671
2357
Peki neden 16, 18 veya 12 değil de
13 ve 17 yıl?
02:05
Well, that part no one really knows.
53
125615
2103
Bu kısmını gerçekten kimse bilmiyor.
02:07
It's possible the number just happened by chance,
54
127742
2334
Bu sayının şans eseri olması olası
02:10
or, perhaps, cicadas really love prime numbers.
55
130100
2395
veya belki de ağustos böcekleri asal sayıları gerçekten seviyor.
02:12
Eventually, the cicadas will mate and slowly die off,
56
132976
2498
Sonunda ağustos böcekleri çiftleşip yavaşça ölecekler,
02:15
their call fading into the distance.
57
135498
1914
sesleri uzaklarda giderek kaybolacak.
02:17
The eggs they lay will begin the cycle again,
58
137436
2127
Bıraktıkları yumurtalar tekrar döngüye başlayacak,
02:19
their cicada babies burrowing into the earth, feeding on plant juice,
59
139587
3285
ağustos böcekleri yavruları yeri kazıp bitki suyuyla beslenecek
02:22
and waiting for their turn to darken the skies
60
142896
2159
ve gökleri karartıp havayı şarkıları ile doldurmak için
02:25
and fill the air with their songs.
61
145079
1635
sıralarını bekleyecekler.
02:26
In 17 years, they'll be ready.
62
146738
1792
17 senede hazır olacaklar.
02:28
Will you?
63
148944
1150
Ya siz?
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7