Cicadas: The dormant army beneath your feet - Rose Eveleth

Cykady - uśpiona armia pod naszymi stopami - Rose Eveleth

Tłumaczenie: Gosia Grabiszewska Rehfus Korekta: Rysia Wand

If you live on the east coast of the United States,

Mieszkańcy wschodniego wybrzeża USA,

spędzili ostatnie 17 lat życia

you've spent the last 17 years of your life

walking, eating and sleeping

chodząc,

jedząc

i śpiąc

above a dormant army of insects.

nad armią uśpionych insektów.

These are the cicadas.

Są to cykady.

Every 17 years,

Co 17 lat

miliardy cykad wychodzą spod ziemi,

billions of them emerge from the ground to do three things:

żeby zrobić 3 rzeczy:

wylinić się, rozmnożyć i umrzeć.

molt, mate and die.

wylinić się, rozmnożyć i umrzeć.

wylinić się, rozmnożyć i umrzeć.

There are 15 different broods of cicadas out there,

Istnieje 15 wyrojów cykad,

grouped by when they'll emerge from the ground.

wychodzących spod ziemi w różnym czasie.

Some of these broods are on a 13-year cycle,

Niektóre roje mają cykl 13-letni,

others are on a 17-year clock.

a inne 17-letni.

Either way, the cicadas live underground for most of their lives,

Cykady żyją pod ziemią

przez większość życia,

feeding on the juices of plant roots.

żywiąc się sokami korzeni roślin.

When it's time to emerge,

Kiedy nadchodzi czas,

the adults begin to burrow their way out of the ground

dorosłe osobniki wychodzą

spod ziemi

na powierzchnię,

and up to the surface,

gdzie przeżyją tylko kilka tygodni.

where they'll live for just a few weeks.

Ale wszyscy będą wiedzieć,

During these weeks, though,

everybody will know the cicadas have arrived.

że cykady przybyły.

There will be billions of them.

Bedą ich miliony

And they're loud.

i bedą głośne.

Male cicadas band together to call for female mates,

Osobniki męskie zbierają się

i przywołują osobniki żeńskie,

and their collective chorus can reach up to 100 decibels --

a dżwięk tego chóru może osiągnąć

nawet 100 decybeli,

as loud as a chain saw.

czyli głośność piły łańcuchowej.

In fact, if you happen to be using a chain saw or a lawn mower,

Jeśli akurat będziecie używać takiej piły

albo kosiarki,

male cicadas will flock to you,

samce zaczną do was przylatywać

thinking that you're one of them.

myśląc, że jesteście jednym z nich.

Jak to w naturze,

Now, like most things in nature,

the cicadas don't arrive without a posse.

cykady nie zjawiają się same.

There are all sort of awesome and gross predators and parasites

Wraz z nimi przybywają okropne drapieżniki

that come along with the buzzing bugs.

i pasożyty.

Take the fungus Massospora for example.

Na przykład grzyb Massospora.

Ten biały grzybek lokuje się

This little white fungus buries itself in the cicada's abdomen

w brzuchu cykady i zjada ją żywcem,

and eats the bug alive,

leaving behind its spores.

zostawiając za sobą zarodniki.

Gdy zarodniki pękają,

When those spores rupture,

they burst out of the still-alive cicada,

wysypują się z żywej cykady

turning the bug into a flying saltshaker of death,

zmieniając ją w latającą solniczkę śmierci,

raining spores down upon its unsuspecting cicada neighbors.

rozsypującą zarodniki

po zaskoczonych sąsiadach.

Choć wiemy całkiem dokładnie,

But while we know pretty precisely

when the cicadas will arrive and fade away,

kiedy cykady przybędą i kiedy znikną,

we're still not totally certain of why.

wciąż nie mamy pewności dlaczego.

There are certain advantages

Są plusy tego,

że wszystkie osobniki zjawiają się na raz.

to having your entire species emerge at once, of course.

The sheer number of cicadas coming out of the ground

Już sama ich ilość

jest tak przytłaczająca dla drapieżników,

is so overwhelming to predators, it is essentially guaranteed

że gwarantuje to

przetrwanie i reprodukcję kilku owadów.

that a few bugs will survive and reproduce.

And since cicadas emerge every 13 or 17 years,

A skoro cykady wyłaniają się co 13 czy 17 lat,

czyli więcej, niż żyją ich drapieżniki,

longer than the lifespan of many of their predators,

the animals that eat them don't learn to depend on their availability.

zwierzęta te

nie traktują ich jako głównego źródła pokarmu.

Ale dlaczego 13 i 17 lat,

But why 13 and 17 years,

instead of 16 or 18 or 12?

a nie 16,

czy 18

lub 12?

Well, that part no one really knows.

Tego nikt nie wie.

It's possible the number just happened by chance,

Możliwe, że to przypadek

lub że cykady kochają liczby pierwsze.

or, perhaps, cicadas really love prime numbers.

Eventually, the cicadas will mate and slowly die off,

Cykady łaczą się w pary i powoli umierają,

their call fading into the distance.

a ich dżwięk stopniowo ucicha.

The eggs they lay will begin the cycle again,

Złożone jajka rozpoczną nowy cykl.

their cicada babies burrowing into the earth, feeding on plant juice,

Nimfy zagrzebią się w ziemi

i bedą żywić się

and waiting for their turn to darken the skies

sokami roślin,

czekając na swoją kolej,

by przesłonić niebo i wypełnić powietrze śpiewem.

and fill the air with their songs.

Będą gotowe za 17 lat.

In 17 years, they'll be ready.

Will you?

A wy?