How many verb tenses are there in English? - Anna Ananichuk

Çeviri: Figen Ergürbüz Gözden geçirme: Suleyman Cengiz

Grammatical tense is how languages talk about time

Dil bilgisinde zaman, dillerin, zaman dilimlerini açıkça isimlendirmeden

without explicitly naming time periods

zamandan bahsetme biçimidir,

by, instead, modifying verbs to specify when action occurs.

bunun yerine olayın ne zaman olduğunu belirtecek şekilde fiiller değiştirilir.

So how many different tenses are there in a language like English?

Peki, İngilizce gibi bir dilde kaç farklı zaman vardır?

At first, the answer seems obvious:

İlk bakışta cevap açık görünüyor:

there's past,

Geçmiş zaman,

present,

şimdiki zaman

and future.

ve gelecek zaman.

But thanks to something called grammatical aspect,

Ancak dil bilgisel açı denilen şey sayesinde,

each of those time periods actually divides further.

o zaman dilimlerinin her biri aslında daha fazla bölünür.

There are four kinds of aspect.

Dört tür açı var.

In the continuous or progressive aspect,

Sürekli ya da devam eden açıda,

the actions are still happening at the time of reference.

eylemler bahsedilen zamanda hâlâ gerçekleşmektedir.

The perfect aspect describes actions that are finished.

Bitmiş açı tamamlanmış eylemleri tanımlar.

The perfect progressive aspect is a combination,

Bitmiş devam eden açı ise

describing a completed part of a continuous action.

devam eden bir eylemin tamamlanmış kısmını tanımlayan bir birleşimdir.

And finally, there's the simple aspect,

Ve son olarak bir de basit açı vardır,

the basic form of the past, present, and future tense,

bu geçmiş zaman, şimdiki zaman ve gelecek zamanın temel biçimidir.

where an action is not specified as continuous or discrete.

Burada eylemin devam etmekte olduğu belirtilmez ya da eylem çok açık değildir.

That's all a little hard to follow, so let's see how it works in action.

Bütün bunların anlaşılması biraz zor olabilir, bu yüzden bir örnek verelim:

Let's say your friends tell you they went on a secret naval mission

Diyelim ki arkadaşlarınız size gizemli bir deniz yaratığına dair

to collect evidence of a mysterious sea creature.

kanıt toplamak için gizli bir deniz yolculuğuna gittiklerini söylediler.

The tense sets the overall frame of reference in the past,

Zaman burada geçmişte bahsedilen olayın genel çerçevesini oluşturuyor,

but within that, there are many options.

ancak bunun içerisinde birçok seçenek var.

Your friends might say a creature attacked their boat,

Arkadaşların, teknelerine bir yaratığın saldırdığını söyleyebilirler,

that's the past simple, the most general aspect,

bu basit geçmiş zamandır, en genel açıdır,

which gives no further clarification.

olaya dair başka hiçbir açıklama getirmez.

They were sleeping when it happened,

Olay olduğunda onlar uyuyorlarsa

a continuous process underway at that point.

o noktada seyir hâlinde devam etmekte olan bir süreç vardır.

Ayrıca Nantucket'dan denize açılmış olduklarını söyleyebilirler ve böylece

They might also tell you they had departed from Nantucket

to describe an action completed even earlier.

olayın daha da öncesinde tamamlanmış olan bir eylemden bahsetmiş olurlar.

That's an example of the past perfect.

Bu, geçmişte belirli bir zamandan önce tamamlanmıştır

Or that they had been sailing for three weeks,

ya da olayın öncesinde üç haftadır denizde yolculuk ediyor olduklarını

something that was ongoing up until that point.

söyleyebilirler ve bu ise o noktaya kadar devam etmekte olan bir şey olur.

In the present, they tell you that they still search for the creature today,

Şimdi, onlar size bugün hâlâ o yaratığı bulmaya çalıştıklarını söylediklerinde

their present simple activity.

bu onların basitçe şimdiki zaman aktivitesidir.

Perhaps they are preparing for their next mission continuously as they speak.

Belki bundan bahsettikleri sırada sonraki yolculukları için hazırlık yapıyorlar.

And they have built a special submarine for it, a completed achievement.

Bunun için özel bir deniz altı yaptılar, bu da tamamlanmış bir eser.

Plus, if they have been researching possible sightings of the creature,

Artı, eğer bu yaratığı muhtemelen görmüş olabilecek kişileri araştırmaktalarsa

it's something they've been doing for a while and are still doing now

bu bir süredir yaptıkları ve şu an hâlâ yapmakta oldukları bir şeydir,

making it present perfect progressive.

bu da bir süredir devam etmekte olan ve bir kısmı da tamamlanmış bir eylem olur.

So what does this next mission hold?

Peki, bir sonraki yolculuk neler getirecek?

You know it still hasn't happened because they will depart next week,

Bu yolculuk henüz gerçekleşmedi, çünkü bir sonraki hafta yola çıkacaklar,

the future simple.

basit gelecek zaman.

Your friends will be searching for the elusive creature,

Arkadaşların bulunması zor yaratığı arıyor olacaklar,

an extended continuous undertaking.

bu bir süre daha devam edecek olan bir iş.

They tell you the submarine will have reached uncharted depths a month from now.

Sana denizaltının bir ay içerisinde daha önce ulaşılmamış derinliklere ulaşmış

That's a confident prediction

olacağını söylerlerse bu, gelecekte

about what will be achieved by a specific point in the future,

belirli bir noktada başarmış olacakları, ki o sırada gelecekte

a point at which they will have been voyaging for three weeks

bir süredir devam ediyor olan bir zamanda üç haftadır yolculuk ediyor olacaklar,

in the future perfect progressive.

bir şeyle ilgili olumlu kendinden emin bir öngörü olur.

The key insight to all these different tenses

Bütün bu farklı zamanları kavramanın anahtarı şudur:

is that each sentence takes place in a specific moment,

Her bir cümle belirli bir anda yer alıyor,

whether it's past, present, or future.

ister geçmişte, ister şimdi, ister gelecekte olsun.

The point of aspects is that they tell you as of that moment

Açıların önemi ise bunlar size o belirli anda

the status of the action.

eylemin durumunun ne olduğundan bahsediyorlar.

In total, they give us twelve possibilities in English.

Bize, İngilizcede toplamda on iki olasılık veriyorlar.

What about other languages?

Peki ya diğer diller?

Some, like French,

Fransızca,

Swahili,

Şawili

and Russian take a similar approach to English.

ve Rusça gibi bazıları, İngilizceye benzer bir yaklaşıma sahiptir.

Others describe and divide time differently.

Diğerleri, zamanı farklı bir şekilde tanımlar ve böler.

Some have fewer grammatical tenses, like Japanese,

Bazılarının birkaç zamanı vardır,

which only distinguishes past from non-past,

zamanı sadece geçmiş ve geçmiş olmayan şeklinde ayıran Japonca gibi

Buli and Tukang Basi,

ya da sadece gelecek ve gelecek olmayan

which only distinguish future from non-future,

diye ayıran Buli ve Tukang Basi gibi

and Mandarin Chinese with no verb tenses at all, only aspect.

ve hiç dil bilgisel zamanı olmayan Mandarin Çincesi gibi.

On the other hand, languages like Yagwa split past tense into multiple degrees,

Diğer taraftan Yagwa gibi diller geçmiş zamanı farklı derecelere ayırır,

like whether something happened hours, weeks, or years ago.

bir şeyin saatler, haftalar veya yıllar önce mi gerçekleştiği gibi.

In others, tenses are intertwined with moods that can convey urgency,

Başka dillerde ise zamanlar olayların ivediliğini,

necessity,

gerekliliğini

or probability of events.

veya olasılığını yansıtan kiplerle iç içe geçmiştir.

This makes translation difficult but not impossible.

Bu çeviriyi zorlaştırır, ancak imkansız hale getirmez.

Speakers of most languages without certain tenses can express the same ideas

Çoğu dilde konuşmacılar belirli zamanlar olmaksızın aynı düşünceyi ifade edebilir:

with auxiliary words, like would or did,

Would ve did gibi yardımcı fiillerle

or by specifying the time they mean.

ya da bahsettikleri zamanı belirterek.

Are the variations from language to language

Dilden dile değişkenlik gösteren bu yapılar

just differents ways of describing the same fundamental reality?

aynı basit gerçeği tanımlamanın farklı biçimleri midir?

Or do their diverse structures reflect different ways of thinking about the world

Çeşitlilik gösteren bu yapılar, dünyaya farklı bakış açılarını,

and even time itself?

hatta zaman kavramının kendisini mi yansıtır?

And if so, what other ways of conceiving time may be out there?

Eğer öyleyse zaman kavramını ifade etmenin başka hangi yolları olabilir?