A 5,300-year-old murder mystery - Albert Zink

1,291,047 views ・ 2023-08-17

TED-Ed


โปรดดับเบิลคลิกที่คำบรรยายภาษาอังกฤษด้านล่างเพื่อเล่นวิดีโอ

Translator: Teechutha Netcharussaeng Reviewer: Sakunphat Jirawuthitanant
00:06
On September 19th, 1991, two hikers traversing the Ötzal Alps
0
6919
5464
ในวันที่ 19 กันยายาน 1991 นักปีนเขาสองคนในเทือกเขาอ็อตซอล
00:12
on the border of Austria and Italy discovered a corpse emerging from the ice.
1
12383
4922
บนพรมแดนระหว่างออสเตรียและอิตาลี ได้บังเอิญพบศพโผล่ออกมาจากน้ำแข็ง
00:17
Researchers soon realized they weren’t looking at the victim
2
17430
2836
ไม่นานนัก นักวิจัยก็ได้รู้ว่า นี่ไม่ใช่ผู้ประสบภัย
00:20
of a recent climbing accident, as initially assumed,
3
20266
3003
จากอุบัติเหตุปีนเขาที่เพิ่งเกิด อย่างที่คาดไว้ทีแรก
00:23
but the mummified body of a man who’d lived about 5,300 years ago,
4
23269
6215
แต่เป็นร่างมัมมี่ของชายคนหนึ่ง ที่มีชีวิตอยู่เมื่อ 5,300 ปีก่อน
00:29
who they came to call Ötzi the Iceman.
5
29484
2961
ชายคนนี้ถูกเรียกว่ามนุษย์น้ำแข็งเอิตซี
00:35
One early theory for Ötzi’s alpine death was that he was a local shepherd or hunter
6
35823
5256
ทฤษฎีแรกเริ่มเกี่ยวกับการตายของเอิตซี คือเขาเป็นคนเลี้ยงแกะหรือนายพรานในพื้นที่
00:41
who got caught in bad weather and froze.
7
41079
2669
ผู้มาติดอยู่ในสภาพอากาศย่ำแย่แล้วแข็งตาย
00:43
However, a shocking discovery eventually revealed his true cause of death
8
43873
4421
แต่แล้ว การค้นพบที่น่าตกใจ ก็ได้เปิดเผยสาเหตุการตายที่แท้จริง
00:48
and upended his story.
9
48294
1794
และพลิกผันเรื่องราวของเขา
00:50
So, what do we know about Ötzi?
10
50129
3003
แล้ว เรารู้อะไรเกี่ยวกับเอิตซีบ้าง?
00:53
And how did he die?
11
53132
1502
แล้วเขาเสียชีวิตอย่างไร?
00:55
Over the millennia, the Alpine cold and sun protected Ötzi’s body
12
55051
4629
กว่าพันปี ความหนาวเย็นและแสงแดด ของเทือกเขาแอลป์ได้ปกป้องร่างของเอิตซีไว้
00:59
from decomposition, freezing and drying it out in cycles,
13
59680
3754
จากการเน่าเปื่อย ทำให้ร่างถูกแช่แข็งและแห้งเป็นวงจร
01:03
and leaving critical clues for researchers.
14
63434
2544
ซึ่งทิ้งร่องรอยสำคัญให้กับเหล่านักวิจัย
01:06
Ötzi was about 160 centimeters tall, weighed some 50 kilograms,
15
66395
5256
เอิตซีสูงประมาณ 160 เซนติเมตร หนักประมาณ 50 กิโลกรัม
01:11
and died between 40- and 50-years-old.
16
71651
2919
และเสียชีวิตระหว่างช่วงอายุ 40-50 ปี
01:15
He led an active life but had a strong genetic predisposition
17
75029
3879
เขาเป็นคนกระฉับกระเฉง แต่มีแนวโน้มสูงที่จะเป็นโรค
01:18
for cardiovascular diseases.
18
78908
2044
ด้านโรคหัวใจและหลอดเลือด
01:20
His intestines were also parasitized by whipworms
19
80952
3378
ลำไส้ของเขายังเต็มไปด้วยพยาธิแส้ม้า
01:24
and his stomach contained ulcer-causing bacteria,
20
84330
2795
และกระเพาะยังมีแบคทีเรีย ที่ก่อแผล
01:27
all of which might have caused some unpleasant symptoms.
21
87125
3670
ทั้งหมดอาจทำให้เกิดอาการไม่พึงประสงค์บ้าง
01:31
He died hundreds of years before Stonehenge and the Great Pyramid
22
91379
3587
เขาเสียชีวิตหลายร้อยปี ก่อนที่สโตนเฮนจ์และพีระมิด
01:34
were constructed, around 3350 BCE.
23
94966
4838
จะถูกสร้างขึ้น ราว 3350 ปีก่อนคริสต์ศักราช
01:39
Ötzi lived during the late Neolithic Copper Age,
24
99929
3462
เอิตซีมีชีวิตอยู่ในช่วงปลายยุคหินถึงทองแดง
01:43
when metal extraction and crafting practices
25
103391
2419
ในช่วงที่การสกัดโลหะและการปฏิบัติหัตถกรรม
01:45
were spreading throughout Eurasia.
26
105810
1877
กำลังแพร่ไปทั่วแผ่นดินยูเรเชีย
01:47
Indeed, along with stone arrowheads and knives,
27
107687
3044
แน่นอนว่า นอกจากหัวลูกศรหินและมีดแล้ว
01:50
Ötzi carried an axe made of copper from what is now Tuscany.
28
110731
4130
เอิตซียังพกขวานทองแดง จากพื้นที่ที่ปัจจุบันคือทัสคานี
01:55
Swaths of his clothing were made of sheep and goat leather,
29
115361
3086
ชิ้นส่วนเสื้อผ้าของเขาทำมาจาก หนังแพะและหนังแกะ
01:58
and his diet included cultivated grains,
30
118447
2503
และอาหารประกอบไปด้วยธัญพืชจากการเพาะปลูก
02:00
all of which suggested that Ötzi’s people relied on certain domesticated animals
31
120950
4880
ชี้ให้เห็นว่าผู้คนของเอิตซี พี่งพาสัตว์เลี้ยงบางชนิด
02:05
and crops.
32
125830
1043
และพืชผล
02:07
And when researchers inspected Ötzi’s skin
33
127123
2544
และเมื่อนักวิจัยตรวจผิวของเอิตซี
02:09
with light ranging from infrared to UV,
34
129667
2794
ด้วยรังสีตั้งแต่อินฟราเรดไปจนถึงรังสียูวี
02:12
they found a total of 61 tattoos.
35
132753
3212
พวกเขาก็ได้พบรอยสักรวม 61 รอย
02:16
Interestingly, the markings corresponded with areas of Ötzi’s body
36
136132
3503
น่าสนใจว่ารอยเหล่านี้ อยู่ตรงกับบริเวณร่างกายที่เอิตซี
02:19
where he probably experienced pain,
37
139635
2211
น่าจะรู้สึกเจ็บปวด
02:21
like from degeneration observed in his knees, ankles, and spine.
38
141846
4296
เช่นจากรอยเสื่อมที่เห็นได้จาก เข่า ข้อเท้า และกระดูกสันหลังของเขา
02:26
Researchers think that the tattoos might have been intended as treatment—
39
146475
3754
นักวิจัยสันนิษฐานว่ารอยสักพวกนี้ อาจตั้งใจใช้เพื่อการรักษา
02:30
perhaps an early form of acupuncture.
40
150229
2920
อาจเป็นการฝังเข็มแบบแรก ๆ
02:33
Close scrutiny also clarified the circumstances of Ötzi’s death—
41
153566
4338
การตรวจสอบใกล้ชิดยังชี้ให้เห็น ถึงสถานการณ์การเสียชีวิตของเอิตซี
02:37
and led to a tantalizing prehistoric murder mystery.
42
157904
3378
ซึ่งนำไปสู่ปริศนาฆาตกรรม อันน่าค้นหาจากยุคโบราณ
02:41
A decade into studying Ötzi, a CT scan picked up a crucial detail:
43
161490
5005
หลังศึกษาร่างของเอิตซีกว่าทศวรรษ เครื่องซีทีก็ได้พบรายละเอียดสำคัญชิ้นหนึ่ง
02:46
there was a flint arrowhead lodged in Ötzi’s left shoulder.
44
166495
4213
ซึ่งคือหัวลูกศรหินเหล็กไฟ ที่ปักอยู่ที่ไหล่ซ้ายของเอิตซี
02:50
Soon enough, researchers started piecing Ötzi’s final days together.
45
170750
4754
ไม่นานนัก นักวิจัยก็เริ่มปะติดปะต่อ ช่วงวันท้าย ๆ ของชีวิตเอิตซีได้
02:56
A deep cut wound on Ötzi’s hand showed initial signs of healing
46
176047
4254
รอยแผลลึกบนมือของเอิตซี แสดงรอยเริ่มสมาน
03:00
and must have occurred just days before his death.
47
180301
2836
และน่าจะเกิด เพียงไม่กี่วันก่อนเขาเสียชีวิต
03:03
It was likely a defensive wound which indicated that Ötzi was attacked
48
183179
3712
แผลนั้นน่าจะเกิดจากการป้องกันตัว ชี้ให้เห็นว่าเอิตซีถูกทำร้าย
03:06
with a sharp blade but fought back and survived.
49
186891
3462
ด้วยมีดแหลม แต่เขาสู้กลับและรอดชีวิตมาได้
03:10
Ötzi may have dressed the wound with bog moss,
50
190603
2544
เอิตซีน่าจะทำแผลด้วยมอสพรุ
03:13
which has antiseptic properties and was found with his remains.
51
193147
3879
ซึ่งมีคุณสมบัติฆ่าเชื้อ และมอสนั้นถูกพบกับซากของเขา
03:17
Meanwhile, the types and location of pollen in Ötzi’s digestive tract
52
197109
4421
ในขณะเดียวกัน ชนิดและตำแหน่ง ของละอองเกสรในลำไส้ของเอิตซี
03:21
indicated that it was spring or early summer
53
201530
2712
ชี้ให้เห็นว่าเป็นช่วงฤดูใบไม้ผลิ หรือต้นฤดูร้อน
03:24
and that his last three days were hectic.
54
204242
2669
และสามวันสุดท้ายของเขานั้นรีบร้อน
03:27
Ötzi seemed to be fleeing something.
55
207161
3170
ดูเหมือนว่าเอิตซีกำลังหนีอะไรบางอย่าง
03:30
About 33 hours before his death,
56
210498
2544
ราว ๆ 33 ชั่วโมงก่อนเสียชีวิต
03:33
Ötzi was at an altitude of around 2,500 meters,
57
213042
3879
เอิตซีอยู่ที่ระดับความสูงประมาณ 2,500 เมตร
03:36
near the timber line.
58
216921
1126
ใกล้แนวปลอดป่าไม้
03:38
Then, approximately 24 hours later,
59
218047
2878
24 ชั่วโมงหลังจากนั้น
03:40
he descended to at least 1,200 meters, to a zone of warmth-loving trees.
60
220925
5839
เขาลงมาสู่ระดับความสูงอย่างน้อย 1,200 เมตร ที่บริเวณไม้ที่ชอบอากาศอุ่น
03:46
In his final hours, Ötzi reached an altitude of around 3,000 meters
61
226931
4755
ในชั่วโมงสุดท้ายของเขา เอิตซีขึ้นไปถึงความสูงระดับ 3000 เมตร
03:51
where grasses, sedges, and certain wildflowers dominated.
62
231686
3878
บริเวณมีที่หญ้า ต้นว่าน และดอกไม้ป่าบางชนิดขึ้นปกคลุม
03:55
His last meal included a large helping of dried wild ibex, roe deer, and grains.
63
235982
6381
มื้อสุดท้ายของเขาประกอบด้วยเนื้อแพะป่าแห้ง กวางโร และธัญพืชปริมาณมาก
04:02
Then, despite Ötzi’s apparent efforts to escape the conflict,
64
242780
3629
และแล้ว ถึงแม้เอิตซีจะพยายามหนีความขัดแย้ง
04:06
someone at a distant vantage shot him from behind.
65
246409
3837
แต่ใครบางคนจากมุมไกล ๆ ก็ยิงเขาจากด้านหลัง
04:10
The arrow pierced a major artery and embedded itself in his left shoulder,
66
250454
4547
หัวลูกศรนั้นปักลงที่เส้นเลือดใหญ่ และฝังตัวอยู่ที่ไหล่ซ้ายของเขา
04:15
causing extensive blood loss.
67
255001
2168
ทำให้เสียเลือดปริมาณมาก
04:17
Ötzi probably died soon after,
68
257420
2043
เอิตซีน่าจะเสียชีวิตไม่นานจากนั้น
04:19
his remains and all his belongings left undisturbed in the glacier for millennia.
69
259463
4964
ร่างและสัมภาระของเขา ถูกทิ้งไว้ในธารน้ำแข็งเป็นพันปี
04:24
This 5,300-year-old cold case has offered invaluable glimpses into the distant past.
70
264927
6715
คดีปริศนาอายุ 5,300 ปีนี้ แสดงถึงช่วงเวลาสำคัญจากอดีตอันไกลโพ้น
04:31
But the mystery of who exactly Ötzi was and why he was killed
71
271726
4212
แต่ปริศนาของตัวตนของเอิตซี และสาเหตุที่เขาถูกฆ่า
04:35
will probably never be solved—
72
275938
2002
คงไม่มีวันได้รับการไขข้อง
04:37
the tangible evidence for the act degraded and carried away,
73
277940
4213
เพราะชิ้นหลักฐานของการกระทำ ได้เสื่อมสลายและถูกพัดพา
04:42
lost to snow drifts long ago.
74
282153
3461
หายไปกับกองหิมะเนิ่นนานแล้ว
เกี่ยวกับเว็บไซต์นี้

ไซต์นี้จะแนะนำคุณเกี่ยวกับวิดีโอ YouTube ที่เป็นประโยชน์สำหรับการเรียนรู้ภาษาอังกฤษ คุณจะได้เห็นบทเรียนภาษาอังกฤษที่สอนโดยอาจารย์ชั้นนำจากทั่วโลก ดับเบิลคลิกที่คำบรรยายภาษาอังกฤษที่แสดงในแต่ละหน้าของวิดีโอเพื่อเล่นวิดีโอจากที่นั่น คำบรรยายเลื่อนซิงค์กับการเล่นวิดีโอ หากคุณมีความคิดเห็นหรือคำขอใด ๆ โปรดติดต่อเราโดยใช้แบบฟอร์มการติดต่อนี้

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7