The Cambodian myth of lightning, thunder, and rain - Prumsodun Ok

Translator: Kelwalin Dhanasarnsombut Reviewer: Sritala Dhanasarnsombut

Once, a long time ago,

กาลครั้งหนึ่งนานมาแล้ว

there was a powerful hermit named Lok Ta Moni Eysei.

มีฤๅษีผู้ทรงอิทธิฤทธิ์นามว่า หลวงตามณีไอยศรี

He had three promising students:

ผู้มีศิษย์เอกอยู่สามคน

Moni Mekhala, the brilliant goddess of the seas,

นางมณีเมขลา เทพธิดาประจำมหาสมุทร

Vorachhun, the princely manifestation of the earth,

พระประชุน เทพบุตรผู้ปกป้องดูแลโลก

and Ream Eyso, a demon whose heart burned with passionate fire.

และรามสูร ยักษ์ผู้มีฤทธิ์มากดุจไฟ

Lok Ta wished to bestow a gift upon his most deserving student.

หลวงตาตั้งใจที่จะมอบของวิเศษ ให้กับศิษย์ที่คู่ควรที่สุด

To determine which of the three that was, he announced a contest:

เพื่อที่จะตัดสินว่าใครคือผู้ที่เหมาะสม ฤาษีประกาศว่า

whoever first brought back a glass full of morning dew

ใครก็ตามที่นำหยดน้ำค้างเต็มแก้ว กลับมามอบให้ได้ก่อน

would be master of this mysterious gift.

ก็จะเป็นผู้ครอบครองของวิเศษนี้

When dusk came, Vorachhun and Ream Eyso ventured into the forest.

เมื่อยามสนธยามาถึง พระประชุนและรามสูร ก็ตรงดิ่งเข้าไปในป่า

They left not one leaf or blade of grass untouched,

พวกเขาสำรวจตรวจตราใบไม้ใบหญ้าทุกใบ

impatiently shaking the precious fluid into their glasses.

เก็บเอาหยดน้ำที่หายากยิ่งนั้น ใส่แก้วอย่างไม่รอช้า

When they returned to the hermit’s hut,

เมื่อพวกเขากลับมายังอาศรมของพระอาจารย์

they found Moni Mekhala sitting patiently with a full glass of morning dew.

ก็พบว่ามณีเมขลานั่งรออยู่อย่างอดทน พร้อมกับแก้วที่เต็มไปด้วยน้ำค้าง

She had left her shawl out overnight

นางตากผ้าคลุมไหล่ของนางเอาไว้ตลอดคืน

and won the contest by simply wringing out the fabric over her glass.

เพื่อรองและบิดน้ำค้างลงในแก้ว จึงทำให้นางชนะเพื่อนทั้งสอง

Proud of all his students, and loving them like his own children,

ด้วยความภาคภูมิใจ และรักศิษย์ราวกับบุตรธิดาของตน

Lok Ta surprised all three with gifts.

หลวงตาได้มอบของวิเศษให้กับศิษย์ทั้งสาม

He turned the dew Ream Eyso collected into a diamond axe,

โดยเสกน้ำค้างที่ได้จากรามสูร ให้กลายเป็นขวานเพชร

Vorachhun’s into a magic dagger,

เสกน้ำค้างที่ได้จากพระประชุนเป็นกริชวิเศษ

and Moni Mekhala’s into a crystal ball unlike anything ever seen.

และเสกน้ำค้างที่ได้จากมณีเมขลา เป็นดวงแก้วที่วิจิตรพิสดารยิ่ง

Soon Ream Eyso grew covetous and decided he must have Mekhala’s prize.

ไม่นาน รามสูรก็เกิดความละโมบ และอยากจะครอบครองดวงแก้วของนางมณีเมขลา

He and Vorachhun tried to woo the goddess so they could get the precious gem.

รามสูรและพระประชุนต่างก็เกี้ยวนาง ด้วยความปรารถนาที่จะได้ครอบครองดวงแก้วนั้น

But after she rejected their advances and flew off,

แต่หลังจากที่นางปฏิเสธพวกเขาและบินจากไป

Ream Eyso resolved to take the crystal ball by force.

รามสูรก็ตัดสินใจว่า จะยุทธแย่งดวงแก้วมาให้ได้ด้วยกำลัง

Ream Eyso flew through the air in search of Moni Mekhala,

รามสูรเหินขึ้นไปบนเวหา ตามหานางมนณีเมขลา

propelled on by a jealous rage.

รุดเร่งเบ่งตะบึงไปด้วยแรงริษยา

On his way, he encountered Vorachhun and attacked him,

ในขณะนั้นเอง รามสูรก็พบเข้ากับพระประชุน และตรงเข้าโจมตี

knowing that the righteous prince would never allow him to steal the crystal.

เพราะรู้ว่าเทพบุตรองค์นี้จะไม่ยอมให้ตน ขโมยดวงแก้วจากมณีเมขลา

The demon gained the upper hand in the heat of battle,

โอกาสเข้าข้างยักษ์ ผู้มีกำลังเหนือกว่าในการยุทธ

and hurled Vorachhun against the side of a mountain.

พระประชุนพลาดท่าโดนจับเหวี่ยงเข้ากับภูเขา

Sure of Vorachhun’s death,

เมื่อมั่นใจว่าพระประชุนสิ้นแล้ว

Ream Eyso continued his search until he finally found Moni Mekhala.

รามสูรก็ออกตามหานางมณีเมขลาต่อไป จนกระทั่งได้พบนาง

He demanded that she and her friends either submit to him,

รามสูรร้องบอกต่อหน้านางมณีเมขลา และบรรดาอัปสรสวรรค์นางอื่น ๆ ว่า

the most brilliant of Lok Ta’s students and rightful master of the crystal ball,

จงมอบดวงแก้วล้ำค่าให้กับผู้ที่คู่ควร ซึ่งเป็นศิษย์เอกของหลวงตามาเสียโดยดี

or die like Vorachhun.

มิเช่นนั้นเจ้าจะพบกับจุดจบอย่างพระประชุน

Mekhala, without fear, refused and flew off into the clouds,

นางมณีเมขลาผู้หาได้พรั่นพรึง ปฏิเสธรามสูรและเหินขึ้นสู่เมฆ

hoping to draw the demon away from her friends.

เพื่อที่จะล่อยักษ์ร้าย ให้ไกลห่างจากบรรดานางอัปสรทั้งหลาย

Ream Eyso took the bait, ripping through nimbus after nimbus in his crazed pursuit.

รามสูรติดกับ บึ่งทะลุมวลเมฆ ไล่ติดตามนางไม่ลดละ

Once far enough away, Mekhala confronted her pursuer.

เมื่อนางมณีเมขลาบินห่างออกไปไกลแล้ว จึงหันมาเผชิญหน้ากับรามสูร

Ream Eyso made one last demand but the goddess remained unfazed.

รามสูรทวงขอดวงแก้วเป็นครั้งสุดท้าย แต่นางมณีเมขลาก็ยังยืนยันปฏิเสธเช่นเดิม

Enraged, he began to swing his diamond axe.

ด้วยความเดือดดาล รามสูรเริ่มที่จะแกว่งไกวขวานเพชร

Before he could hurl the weapon, Mekhala threw her crystal into the air.

ก่อนที่อสูรจะขว้างขวานนั้นเอง เมขลาก็โยนแก้วขึ้นกลางเวหา

As it climbed the height of the sky,

เมื่อดวงแก้วลอยขึ้นสูงไป

it emitted powerful flashes of lightning that blinded the demon.

พลันก็เกิดแสงอสุนีบาตแปลบปลาบ ทำลายนัยตาของรามสูรเสียสิ้น

Ream Eyso let his axe loose in wild desperation.

ด้วยความตกใจสุดขีด รามสูรปล่อยขวานหลุดจากมือ

As the weapon flew through the air it cut through clouds,

อาวุธนั้นแหวกผ่านอากาศตัดเมฆา

creating deep, rolling peals of thunder.

เกิดเป็นเสียงฟ้าร้องกึกก้อง

And when the lightning and thunder mixed,

และเมื่อเกิดฟ้าร้องและฟ้าผ่า

precious seeds of water fell from heaven: rain.

หยาดสินธุแห่งแดนสรวงก็ร่วงหล่นลงมา เป็นน้ำฝน

Mekhala drew close to Ream Eyso, now blind and impotent without his axe.

นางมณีเมขลาเยิ้องกายเข้ามาใกล้รามสูร ผู้ตอนนี้ตาบอดและไร้กำลัง

She pondered what she should do to the murderer.

นางครุ่นคิดตรึกตรอง ว่าสมควรทำเช่นไรกับฆาตกรใจคดนี้

Remembering the kindness and love of her teacher,

ด้วยระลึกถึงความเมตตาและกรุณา ของพระอาจารย์

Moni Mekhala chose compassion and flew into the sky.

นางมณีเมขลาเลือกที่จะปราณีต่อรามสูร และบินจากไป

Shortly later, Ream Eyso regained his strength, found his axe, and followed her.

ครั้นรามสูรได้พละกำลังกลับมา และหาขวานของตนพบ ก็ติดตามนางไป

Thunder, lightning, and rain continued to dance across the earth.

ฟ้าผ่า ฟ้าแลบ และฝน ลีลาศแล่นเลื่อนเคลื่อนไปทั่วโลก

Some drops fell on Vorachhun and revived him,

บางหยาดหยดของฝนตกลงบนพระประชุน ได้ชุบชีวิตเทพบุตรขึ้นมาใหม่

his skin golden like a rice field ready for harvest.

ผิวองค์นั้นเป็นสุพรรณอร่าม งามราวกับรวงข้าวในฤดูเก็บเกี่ยว

Grabbing his magic dagger,

พระประชุนคว้ากริชวิเศษ

he flew into the sky in search of Ream Eyso and Moni Mekhala.

และบินออกไปสู่ฟากฟ้า เพื่อตามหารามสูรและนางมณีเมขลาต่อไป