The true story of 'true' - Gina Cooke

Istinita priča o "istinitom" - Đina Kuk (Gina Cooke)

Prevodilac: Miloš Milosavljević Lektor: Mile Živković

Everyone knows that stories

Svi znaju da su priče

are made up of words,

sačinjene od reči -

from short poems

od kratkih pesama

to epic novels.

do epskih romana.

But did you know

Ali, da li ste znali

that a single word itself

da jedna reč sama

can tell an entire story?

može da ispriča celu priču?

You see, just as we can look at a story's plot,

Kao što možemo da vidimo zaplet priče,

setting,

okruženje

and characters,

i likove,

we can also study the history

tako možemo i da proučimo istorijat

of an individual word,

pojedinačne reči,

where it developed,

gde je nastala

and the cultures and people

i kulture i ljude

who helped shape it.

koji su pomogli da se oblikuje.

Looking into the story of a word

Istraživati priču jedne reči

is like counting the rings of a tree.

je kao brojati godove drveta.

Newer words, like Google

Novije reči, kao što je "Gugl"

or cyborg,

ili "kiborg"

have shorter stories.

imaju kraće priče.

But the older the word,

Ali, što je starija reč,

the longer the story

to je duža priča

and the more it stands to reveal to us

i više može da nam otkrije,

not only about itself,

ne samo o sebi,

but about ourselves and our history.

nego i o nama i o istoriji.

The oldest words in present-day English

Najstarije reči u današnjem engleskom

are those that come from Old English,

su one koje dolaze iz staroengleskog,

the ancestor of our modern language

preteče našeg modernog jezika

whose first seeds were planted

čije je prvo seme zasejano

about 1500 years ago.

pre oko 1.500 godina.

Compared to languages like Greek or Chinese

U poređenju sa jezicima kao što su grčki ili kineski

that date back thousands of years,

koji su nastali pre više hiljada godina,

English is just a sapling in the lexical forest.

engleski je tek izdanak u leksičkoj šumi.

But the stories of its words

Ali priče o njegovim rečima

often start long before English itself took root.

često počinju mnogo pre nego što se engleski ukorenio.

One such word is the familiar word true,

Jedna takva reč je poznata reč "istinit",

as in true stories.

kao u istinitim pričama.

Let's take a look.

Hajde da pogledamo.

True usually means factual, correct,

Istinito obično znači činjenično, tačno

or faithful to reality.

ili - verno realnosti.

It can also mean exact,

Takođe može da znači - precizno,

properly positioned,

dobro postavljeno,

upright,

ispravno

or straight.

ili pravo.

A true friend is loyal,

Istinit (pravi) prijatelj je lojalan,

reliable,

pouzdan,

faithful,

veran

and steadfast.

i postojan.

The word true is a simple word,

Reč "istinit" je jednostavna reč

and we can add some affixes

i možemo dodati neke afikse

to grow its family tree

da povećamo njeno porodično stablo

with words like truer,

sa rečima kao što su: istinitiji,

truest,

najistinitiji,

truly,

iskreno,

truth,

and untruth.

istina

i neistina.

But if we go in the other direction

Ali, ako odemo u drugom pravcu

to look at the roots of true itself,

i pogledamo koren same reči

we find even more relatives

naći ćemo još više srodnika

further up the family tree.

na porodičnom stablu.

The words trust,

Reči: poverenje,

bethroth,

veriti se

and truce

i primirje

all derive from the same source as true,

izvedene su iz istog izvora kao i "istinit"

and these words all denote faithfulness

i sve ove reči označavaju verovanje

or confidence.

ili poverenje.

A thousand years ago,

Pre hiljadu godina,

the word true looked and sounded

reč "istinit" je izgledala i zvučala

different than it does today.

drugačije nego danas.

In several Old English dialects,

Na nekoliko staroengleskih dijalekata

the word treow was a noun

reč "treow" je bila imenica

that meant good faith or trust,

koja je značila iskrenost ili poverenje,

a pledge or a promise.

zavet ili obećanje.

But it also had another definition,

Ali, takođe je imala i drugu definiciju,

tree,

"drvo"

and that's no coincidence.

i to nije slučajnost.

If we trace the roots back even farther,

Ako pratimo korene još dalje,

we find that both meanings

naći ćemo da oba značenja

derive from a common origin,

imaju zajedničko poreklo

where some of the earliest expressions

gde su neki od najranijih izraza

of the concept of truth

za pojam istine

were associated with the uprightness of an oak,

bili povezani sa uspravnošću hrasta,

the steadiness of a silver birch,

čvrstinom bele breze

and the fidelity of an orchard baring fruit

i tačnošću voćnjaka koji rađa voće

year after year.

godinu za godinom.

This may sound like a stretch at first,

Ovo može zvučati preterano na prvi pogled,

but trees are the oldest living organisms

ali drveće predstavlja najstarije žive organizme

on this planet.

na ovoj planeti.

Some that would have been called treow long ago

Poneko drvo koje su davno nazivali "treow"

still stand today.

i danas još uvek stoji.

The Fortingall Yew in Scotland

Fortingalski tis u Škotskoj

is more than 2,000 years old.

star je preko 2000 godina.

A Californian Bristlecone Pine

Kalifornijski čekinjasti bor

is more than 5,000.

ima preko 5000 godina.

And Utah's Pando-quaking Aspen Grove

A šumarak Pando topole u Juti

has a single root system

ima jedan korenski sistem

that dates back more than 80 millennia.

koji je star preko 80 milenijuma.

Trees have also held a sacred place

Drveće je takođe zauzimalo sveto mesto

in many cultures throughout history.

u mnogim kulturama tokom istorije.

The Celtic peoples

Kelti,

who first inhabited the British Isles

koji su prvi naselili Britanska ostrva,

believed that trees housed deities.

verovali su da u drveću stanuju božanstva.

And, in fact, the ancient Druids take their name

U stvari i naziv drevnih Druida potiče

from the same ancient root as tree.

iz istog drevnog korena kao drvo.

Planting a tree is itself an act of faith

Samo sađenje drveta je čin vere

and commitment.

i odanosti.

Not only are trees upright and prototypically straight,

Ne samo da je drveće uspravno i prototipično pravo,

but they are actual, solid, and real,

već je čvrsto i stvarno,

something you can see and touch.

nešto što možete videti i dotaći.

And they are as reliable and steadfast to us today

I ono je pouzdano i postojano za nas danas,

as they were a millennium ago,

kao što je to bilo i pre jednog milenijuma,

nurturing us,

hraneći nas,

sheltering us,

pružajući nam sklonište

and providing the pages of our books.

i obezbeđujući nam stranice za knjige.

Philosophers and poets,

Filozofi i pesnici,

people in search of the truth,

ljudi u traganju za istinom,

have often sought it in trees.

često su je tražili u drveću.

"What did the tree learn from the Earth

"Šta je drvo naučilo od Zemlje

to be able to talk with the sky?"

da bi moglo da razgovara sa nebom?"

asked Pablo Neruda.

pitao je Pablo Neruda.

"A tree falls the way it leans,"

"Drvo pada na onu stranu na koju se naginje.",

says an old proverb.

kaže stara izreka.

Just as trees mark our landscapes

Kao što drveće oblikuje naše pejzaže

and witness our histories,

i svedoči našim istorijama,

the stories of words landscape our language,

priče o rečima oblikuju naš jezik,

capturing the rains and sunshine of generations

pamteći kiše i sunca generacija

and sending roots and branches far and wide.

i puštajući korenje i grane svuda naokolo.

As there is a whole orchard in a single seed,

Kao što se ceo voćnjak nalazi u jednoj semenki,

there is a whole story in a single word,

tako se cela priča nalazi u jednoj reči

and that's the truth.

i to je istina.