Did Shakespeare write his plays? - Natalya St. Clair and Aaron Williams

Czy Szekspir faktycznie napisał swoje dzieła? - Natalya St. Clair oraz Aaron Williams

Tłumaczenie: Marta Konieczna Korekta: Rysia Wand

"Some are born great,

"Jedni rodzą się wielkimi;

some achieve greatness,

inni w pocie czoła do wielkości przychodzą;

and others have greatness thrust upon them", quoth William Shakespeare.

innych wielkość szuka sama", napisał Szekspir.

Or did he?

Ale czy na pewno?

Some people question whether Shakespeare really wrote the works that bear his name,

Niektórzy kwestionują autorstwo jego dzieł,

or whether he even existed at all.

a nawet to, czy w ogóle istniał.

They speculate that Shakespeare was a pseudonym for another writer,

Pojawiają się teorie, że to pseudonim innego pisarza,

or a group of writers.

albo grupy autorów.

Proposed candidates for the real Shakespeare

Kandydaci na prawdziwego Szekspira

include other famous playwrights, politicians and even some prominent women.

to inni znani dramatopisarze, politycy, a nawet wybitne kobiety.

Could it be true that the greatest writer in the English language

Czy to możliwe, że największy pisarz w języku angielskim

was as fictional as his plays?

był tak samo fikcyjny, jak jego sztuki?

Most Shakespeare scholars dismiss these theories

Większość badaczy odrzuca te teorie,

based on historical and biographical evidence.

opierając się na dowodach historycznych i biograficznych.

But there is another way to test whether Shakespeare's famous lines

Można jeszcze inaczej sprawdzić, czy te słynne cytaty

were actually written by someone else.

rzeczywiście napisał kto inny.

Linguistics, the study of language,

Lingwistyka, czyli nauka o języku,

can tell us a great deal about the way we speak and write

może powiedzieć wiele o tym, jak mówimy i piszemy,

by examining syntax, grammar, semantics and vocabulary.

badając składnię, gramatykę, semantykę i słownictwo.

And in the late 1800s,

Pod koniec XIX wieku

a Polish philosopher named Wincenty Lutosławski

polski filozof, Wincenty Lutosławski,

formalized a method known as stylometry,

opracował metodę zwaną stylometrią,

applying this knowledge to investigate questions of literary authorship.

którą można zastosować w przypadku wątpliwego autorstwa.

So how does stylometry work?

Jak działa stylometria?

The idea is that each writer's style has certain characteristics

Styl każdego pisarza ma konkretne cechy,

that remain fairly uniform among individual works.

które występują w jego wszystkich pracach.

Examples of characteristics include average sentence length,

Na przykład średnia długość zdania,

the arrangement of words,

rozmieszczenie słów

and even the number of occurrences of a particular word.

czy nawet częstość ich występowania.

Let's look at use of the word thee and visualize it as a dimension, or axis.

Umieśćmy zaimek "thee" (tobie) na osi.

Each of Shakespeare's works can be placed on that axis,

Możemy na niej umieścić każde dzieło Szekspira

like a data point, based on the number of occurrences of that word.

w zależności od częstości występowania tego słowa.

In statistics, the tightness of these points

Statystycznie, gęstość tych punktów

gives us what is known as the variance, an expected range for our data.

daje nam tak zwaną wariancję, czyli oczekiwaną rozpiętość danych.

But, this is only a single characteristic in a very high-dimensional space.

Ale to tylko jedna cecha w wielowymiarowej przestrzeni.

With a clustering tool called Principal Component Analysis,

Metodą analizy głównych składowych

we can reduce the multidimensional space into simple principal components

możemy zmienić tę przestrzeń w proste części składowe,

that collectively measure the variance in Shakespeare's works.

które wspólnie zmierzą wariancję w dziełach Szekspira.

We can then test the works of our candidates

Potem możemy sprawdzić dzieła innych kandydatów

against those principal components.

wedle tych głównych elementów.

For example,

Na przykład,

if enough works of Francis Bacon fall within the Shakespearean variance,

jeżeli dzieła Francisa Bacona trafią w wariancję Szekspira,

that would be pretty strong evidence

będzie to solidny dowód,

that Francis Bacon and Shakespeare are actually the same person.

że Bacon i Szekspir to ta sama osoba.

What did the results show?

Co pokazały wyniki?

Well, the stylometrists who carried this out have concluded

Stylometryści dowiedli,

that Shakespeare is none other than Shakespeare.

że Szekspir to nikt inny, jak... sam Szekspir.

The Bard is the Bard.

Wieszcz pozostaje wieszczem.

The pretender's works just don't match up with Shakespeare's signature style.

Dzieła innych kandydatów nie pasują do stylu Szekspira.

However, our intrepid statisticians did find

Jednak nasi dzielni statystycy

some compelling evidence of collaborations.

znaleźli pewne wyraźne dowody współpracy.

For instance, one recent study concluded

Jedno z ostatnich badań dowiodło,

that Shakespeare worked with playwright Christopher Marlowe on "Henry VI,"

że Szekspir współpracował z Christopherem Marlowe przy "Henryku VI",

parts one and two.

przy akcie pierwszym i drugim.

Shakespeare's identity is only one of the many problems stylometry can resolve.

Tożsamość Szekspira to tylko jedno z zadań stylometrii.

It can help us determine when a work was written,

Może ona określać, kiedy powstało dane dzieło,

whether an ancient text is a forgery,

czy antyczny tekst jest fałszerstwem,

whether a student has committed plagiarism,

czy student popełnił plagiat

or if that email you just received is of a high priority or spam.

lub czy e-mail, który dostałeś, jest ważny lub zawiera spam.

And does the timeless poetry of Shakespeare's lines

Pytanie, czy ponadczasowa poezja Szekspira

just boil down to numbers and statistics?

ma sprowadzać się jedynie do statystyk i liczb?

Not quite.

Niezupełnie.

Stylometric analysis may reveal what makes Shakespeare's works structurally distinct,

Stylometria odkrywa, co nadaje wyjątkowości budowie dzieła,

but it cannot capture the beauty of the sentiments and emotions they express,

ale nie uchwyci piękna, uczuć i emocji w nich zawartych,

or why they affect us the way they do.

ani tego, jak na nas wpływają.

At least, not yet.

Przynajmniej na razie.