How do we study the stars? - Yuan-Sen Ting

Hoe bestuderen we de sterren? | Yuan-Sen Ting

Vertaald door: Anne van Gulick Nagekeken door: Bonnie Dekker

The city sky is, frankly, rather boring.

De lucht boven een stad is nogal saai.

If you look up at the patches of murk between buildings,

Als je omhoog kijkt

naar de donkere vlekken tussen de gebouwen,

you might be able to pick out The Big Dipper,

kun je misschien de Grote Beer zien,

or perhaps, Orion's Belt.

of de Gordel van Orion.

But hold on.

Maar wacht.

Look at that murky patch again and hold our your thumb.

Kijk nog eens naar dat donkere stukje en hou je duim voor je uit.

How many stars do you think are behind it?

Hoeveel sterren denk je dat erachter zitten?

Ten, twenty? Guess again.

Tien, twintig? Probeer het nog eens.

If you looked at that thumbnail-sized patch of sky

Als je naar dat stukje ter grootte van een duim kijkt

with the Hubble Space Telescope,

met de ruimtetelescoop Hubble,

instead of points of light, you'd see smudges.

zie je geen lichtpuntjes, maar vlekken.

These aren't stars.

Dat zijn geen sterren.

They're galaxies, just like our Milky Way.

Het zijn sterrenstelsels, net als onze Melkweg.

Cities of billions of stars,

Steden van miljarden sterren

and more than 1,000 of them are hidden behind your thumb.

en achter je duim zitten er meer dan 1.000 verborgen.

The universe is bigger than you can see from the city,

Het heelal is groter dan wat je kunt zien vanuit de stad,

and even bigger than the starry sky you can see from the countryside.

en zelfs nog groter dan de sterrenhemel die je vanaf het platteland ziet.

This is the universe as astrophysicists see it,

Dit is het heelal zoals astrofysici het zien,

with more stars than all the grains of sand on Earth.

met meer sterren dan alle zandkorrels op aarde.

By staring up at the stars at night,

Door naar de sterren te kijken

you've taken part in the oldest science in human history.

heb je deelgenomen aan de oudste wetenschap uit de geschiedenis.

The study of the heavens is older than

Het bestuderen van de hemel is ouder

navigation, agriculture, perhaps even language itself.

dan navigatie, landbouw, misschien zelfs taal.

Yet unlike other sciences, astronomy is purely observational.

Maar anders dan andere wetenschappen, is astronomie puur observationeel.

We cannot control the parameters of our experiments from lab benches.

We hebben geen controle over de parameters van onze experimenten.

Our best technology can send man to the moon,

Met onze beste technologie sturen we de mens naar de maan,

and probes to the edge of the solar system.

en sondes naar de rand van het zonnestelsel.

Maar deze afstanden zijn verwaarloosbaar

But these distances are vanishingly small

compared to the yawning gulfs between stars.

vergeleken met de gapende leegtes tussen sterren in.

So how can we know so much about other galaxies,

Dus hoe weten we zoveel over andere sterrenstelsels,

what they're made of, how many there are, or that they're even there at all?

waar ze van gemaakt zijn, hoeveel er zijn, of dat ze er überhaupt zijn?

Well, we can start with the first thing we see when we look up at night: the stars.

We kunnen beginnen met het eerste wat we 's nachts zien: sterren.

What we are trying to learn is their properties.

We proberen achter hun eigenschappen te komen.

What are they made of? How hot are they? How massive? How old?

Waar zijn ze van gemaakt? Hoe heet zijn ze? Hoe groot? Hoe oud?

How far are they from Earth?

Hoe ver van de aarde zijn ze vandaan?

And believe it or not,

Geloof het of niet,

we can learn all of these things simply from the light shining in the sky.

we kunnen achter al deze dingen komen met het licht dat aan de hemel schijnt.

We can decipher one kind of stellar message by turning starlight into rainbows.

We kunnen één bericht ontcijferen door van het licht regenbogen te maken.

When you look at a rainbow on Earth,

Als je op aarde naar een regenboog kijkt,

you're really looking at light from our Sun

kijk je eigenlijk naar licht van onze zon

being scattered through water droplets in the atmosphere

dat door waterdruppels verstrooid wordt in de atmosfeer

into all the different wavelengths that make it up.

in alle verschillende golflengtes waaruit het bestaat.

And we study the light from other stars,

Als we het licht van andere sterren bekijken,

we can create rainbows on demand using not water droplets,

kunnen we regenbogen maken, niet met water,

but other specific instruments that disperse light.

maar met andere instrumenten die licht verstrooien.

When we look at the scattered light from our sun,

Als we naar het verstrooide licht van de zon kijken,

zien we iets vreemds:

we see something strange: dark lines in our rainbow.

donkere lijntjes in de regenboog.

These lines are the characteristic fingerprints of atoms.

Deze lijntjes zijn de karakteristieke vingerafdrukken van atomen.

Each type of atom in the solar atmosphere soaks up light at specific wavelengths,

Elke soort atoom in de zonne-atmosfeer absorbeert licht van bepaalde golflengtes

and the amount of absorption depends on how many of these atoms there are.

en de mate hiervan hangt af van hoeveel van deze atomen er zijn.

So by observing how much light is missing at these characteristic wavelengths,

Als je dus kijkt naar hoeveel licht er ontbreekt bij deze golflengtes,

we can tell not only what elements are in the Sun's atmosphere,

kun je er niet alleen achter komen welke elementen de atmosfeer bevat,

but even their concentrations.

maar ook de concentratie hiervan.

And the same idea can be applied to study other stars.

Hetzelfde kunnen we doen als we andere sterren onderzoeken.

Make a spectral rainbow, see what's missing,

Maak een spectrale regenboog, kijk wat er ontbreekt,

and figure out which elements are present.

en kom erachter welke elementen aanwezig zijn.

Bingo. Now you know what stars are made of.

Bingo. Nu weet je waar sterren van gemaakt zijn.

But we aren't restricted to just the wavelengths that our eyes perceive.

Maar we zijn niet beperkt tot wat onze ogen kunnen zien.

Consider radio waves.

Denk aan radiogolven.

Yes, they can bring the Billboard Top 100 to your car,

Ja, ze brengen de top 40 naar je auto,

but they can also travel almost unimpeded through space.

maar ze kunnen ook vrijwel ongestoord door de ruimte heen reizen.

Because they've come so far,

Omdat ze zo ver zijn gekomen,

radio waves can tell us the very early history of the universe,

vertellen radiogolven ons over het vroege heelal,

from just a few thousand years after The Big Bang.

een paar duizend jaar na de oerknal.

We can also study the infrared light, emitted by colder objects,

We kunnen ook infrarood licht van koudere objecten bestuderen,

like the gas and dust clouds in space,

zoals de gas- en stofwolken in de ruimte,

and the ultraviolet light from the hot stars recently born from those clouds.

en ultraviolet licht

van hete sterren die kort geleden zijn ontstaan uit die wolken.

Studying different wavelengths not only gives us

Onderzoek doen naar verschillende golflengtes

a more complete picture of any single object

geeft ons niet alleen een vollediger beeld van een object,

but also different views of the universe.

maar ook andere manieren om het heelal te bekijken.

For this reason, astrophysicists use several different kinds of telescopes

Daarom gebruiken astrofysici een aantal verschillende telescopen

covering the spectrum from the infrared to the ultraviolet to the X-ray,

die het spectrum beslaan van infrarood tot ultraviolet en röntgen,

from giant radio dishes to giant silver mirrors to space satellites,

van grote radioschotels tot enorme zilveren spiegels en satellieten,

detecting light that would be otherwise blocked by the Earth's atmosphere.

die licht detecteren dat anders geblokkeerd wordt door de atmosfeer.

Astrophysicists don't just see

Astrofysici kunnen de miljarden sterren

the billions of stars among the billions of galaxies in the universe.

in de miljarden sterrenstelsels niet alleen zien.

They hear, feel and sense them through many channels,

Ze horen en voelen ze ook, door vele kanalen,

each revealing a different story.

waarvan elk een ander verhaal vertelt.

But it all begins with light, the kind we can see and the kind we can't.

Maar alles begint met licht, of we het kunnen zien of niet.

Want to know the secrets of the Universe?

Wil je de geheimen van het heelal weten?

Just follow the light.

Volg gewoon het licht.