How to spot a pyramid scheme - Stacie Bosley

Vertaald door: Tahlia Flora Nagekeken door: Esther van Driel

In 2004,

In 2004

a new company called Vemma Nutrition

bood een nieuw bedrijf genaamd Vemma Nutrition

started offering a life-changing opportunity

een unieke kans aan,

to earn full time income for part time work.

waarbij men een voltijdsalaris kon verdienen met een deeltijdbaan.

Vemma’s offer was open to everybody,

Vemma's aanbod was gericht op iedereen,

regardless of prior experience or education.

ongeacht werkervaring of vooropleiding.

There were only two steps to start get started earning:

Er waren twee stappen nodig om aan de slag te gaan:

purchase a $500-600 kit of their liquid nutrition products,

koop hun vloeibare voedingspakket voor 500 á 600 dollar

and recruit two more members to do the same.

en haal twee potentiële leden over om dit ook te doen.

Vemma Nutrition Company grew quickly,

Vemma Nutrition breidde zich sterk uit

becoming a global operation

en werd een internationaal bedrijf

that brought in 30,000 new members per month at its peak.

dat op het hoogtepunt 30.000 nieuwe leden per maand binnenbracht.

There was just one problem—

Er was alleen een probleem --

while the company generated $200 million of annual revenue by 2013,

hoewel het bedrijf een jaarlijkse omzet van 200 miljoen dollar boekte in 2013,

the vast majority of participants earned less than they paid in.

verdienden de meeste deelnemers minder dan ze hadden ingelegd.

Vemma was eventually charged with operating a pyramid scheme:

Vemma werd uiteindelijk veroordeeld voor het leiden van een piramidespel:

a common type of fraud

een gangbare vorm van fraude

where members make money

waarbij leden geld verdienen

by recruiting more people to buy in.

door anderen over te halen om mee te doen.

Typically, the founder solicits an initial group of people

Doorgaans verzoekt de oprichter de eerste deelnemersgroep om geld in te leggen

to buy in and promote the scheme.

en het piramidespel te promoten.

They are then encouraged to recruit others

Vervolgens werft de groep nieuwe leden

and promised part of the money those people invest,

en ontvangt zoals beloofd een deel van wat diegenen inleggen,

while the founder also takes a share.

terwijl de oprichter ook een deel ontvangt.

The pattern repeats for each group of new participants,

Het patroon herhaalt zich bij elke nieuwe deelnemersgroep

with money from recent arrivals funneled to those who recruited them.

waarbij uitbetalingen doorgesluisd worden naar de rekruteerders.

This differs from a Ponzi scheme,

Dit verschilt met een Ponzifraude,

where the founders recruit new members

waar de oprichters nieuwe leden werven

and secretly use their fees to pay existing members,

wiens inleg in het geheim wordt overgemaakt naar huidige leden,

who think the payments come from a legitimate investment.

die denken dat het uitbetaalde geld uit legitieme investeringen komen.

As a pyramid scheme grows,

Zodra een piramidespel zich uitbreidt,

it becomes increasingly difficult for new recruits to make money.

wordt het voor nieuwe leden steeds moeilijker om geld te verdienen.

That’s because the number of participants expands exponentially.

Dit komt door het aantal deelnemers dat exponentieel groeit.

Take a structure where each person has to recruit six more to earn a profit.

Kijk bijvoorbeeld naar de constructie waarbij elke persoon zes anderen werft

om winst te maken.

The founder recruits six people to start,

De oprichter werft zes personen om aan de slag te gaan

and each of them recruits six more.

en elk van hen werft zes personen.

There are 36 people in that second round of recruits,

De tweede wervingsronde bestaat uit 36 personen

who then each recruit 6 people—

die op hun beurt zes personen werven --

a total of 216 new recruits.

in totaal 216 nieuwe leden.

By the twelfth round of recruiting,

Vanaf de twaalfde wervingsronde

the 2.1 billion newest members would have to recruit

zullen de 2,1 miljard nieuwste leden

in totaal meer dan 13 miljard personen moeten werven om geld te verdienen --

over 13 billion more people total to make money–

more than the entire world population.

meer dan de gehele wereldbevolking.

In this scenario,

In dit scenario

the most recent recruits,

verliezen de nieuwste leden,

over 80% of the scheme’s participants,

meer dan 80% van de betrokkenen in het piramidespel,

lose all the money they paid in.

al het geld dat ze hebben ingelegd.

And in real life,

En in werkelijkheid,

many earlier joiners lose out too.

verliezen ook veel vroege instappers de strijd.

Pyramid schemes are illegal in most countries,

Piramidespelen zijn in de meeste landen illegaal,

but they can be difficult to detect.

maar ze zijn moeilijk te herkennen.

They are presented as many different things,

Ze worden weergegeven in verschillende vormen

including gifting groups,

zoals cadeau-acties,

investment clubs, and multi-level marketing businesses.

multi-levelmarketingbedrijven en beleggingsclubs.

The distinction between pyramid schemes and legitimate multi-level marketing

Piramidespelen en legitieme multi-levelmarketingbedrijven

zijn moeilijk van elkaar te onderscheiden.

can be particularly hazy.

In theory, the difference is that

In theorie is het verschil

the members of the multi-level marketing companies

dat de leden van multi-levelmarketingbedrijven

primarily earn compensation from selling a particular product or a service

vooral vergoeding krijgen voor de verkoop van een bepaald product of dienst

to retail customers,

aan retailklanten,

while pyramid schemes primarily compensate members for recruitment of new sellers.

terwijl piramidespelen hun leden vooral vergoeding geven

voor het werven van nieuwe verkopers.

In practice, though,

In de praktijk

many multi-level marketing companies make it all but impossible

maken veel multi-levelmarketingbedrijven het onmogelijk voor leden

for members to profit purely through sales.

om puur en alleen via verkoop winst te maken.

And many pyramid schemes, like Vemma Nutrition,

En veel piramidespelen zoals Vemma Nutrition

disguise themselves as legal multi-level marketing businesses,

doen zich voor als legale multi-levelmarketingbedrijven,

using a product or service to hide the pay-and-recruit structure.

door middel van een product of dienst

om het piramidesysteem te maskeren.

Many pyramid schemes also capitalize on already existing trust within churches,

Veel piramidespelen profiteren ook van het bestaande vertrouwen in kerken,

immigrant communities, or other tightly knit groups.

immigrantengemeenschappen of andere hechte groepen.

The first few members are encouraged to report a good experience

Het geringe ledenaantal wordt aangezet om positief verslag uit te brengen

before they actually start making a profit.

voordat ze werkelijk winst beginnen te maken.

Others in their network follow their example,

Anderen in hun netwerk treden in hun voetsporen

and the schemes balloon in size

en het systeem breidt zich gigantisch uit

before it comes clear that most members aren’t actually profiting.

voordat duidelijk wordt dat de meeste leden eigenlijk geen winst maken.

Often, the victims are embarrassed into silence.

Vaak schamen de gedupeerden zich en houden zich gedeisd.

Pyramid schemes entice people with the promise of opportunity and empowerment.

Piramidespelen verleiden mensen

met de belofte op kansen en autonomie.

So when members don’t end up making money,

Wanneer leden dus geen geld verdienen,

they can blame themselves rather than the scheme,

kunnen ze dat zichzelf verwijten in plaats van het systeem.

thinking they weren’t tenacious enough to earn the returns promised.

Ze denken dat ze niet vasthoudend genoeg waren om het beloofde geld te krijgen.

Some victims keep trying,

Sommige gedupeerden zetten door,

investing in multiple schemes,

investeren in meerdere piramidespelen

and losing money each time.

en verliezen telkens weer geld.

In spite of all these factors,

Ondanks al deze factoren

there are ways to spot a pyramid scheme.

zijn er manieren om een piramidespel te herkennen.

Time pressure is one red flag—

Tijdsdruk is een alarmerend signaal --

be wary of directives to “act now or miss a once-in-a-lifetime opportunity.”

wees op je hoede voor aanwijzingen als:

'doe nu mee of loop de kans van je leven mis.'

Promises of large, life-altering amounts of income are also suspect.

Beloftes voor grote, levensveranderende inkomens zijn ook verdacht.

And finally, a legitimate multi-level marketing business

En tot slot: een legitiem multi-levelmarketingbedrijf

shouldn’t require members to pay for the opportunity to sell a product or service.

zou leden geen geld moeten laten inleggen voor de verkoop van een product of dienst.

Pyramid schemes can be incredibly destructive to individuals,

Piramidespelen kunnen een vernietigende werking hebben op individuen,

communities, and even entire countries.

gemeenschappen en zelfs hele landen.

But you can fight fire with fire

Maar je kan vuur met vuur bestrijden

by sending this video to three people you know,

door deze video naar drie mensen uit je sociale kring te sturen

and encouraging them to do the same.

en hen aan te sporen om dit ook te doen.