The sharks that hunt in forests - Luka Seamus Wright

764,340 views ・ 2021-06-14

TED-Ed


Dubbelklik op de Engelse ondertitels hieronder om de video af te spelen.

Vertaald door: Hanna Vandenberghe Nagekeken door: Esther van Driel
00:07
In the coastal waters of the Bahamas,
0
7704
2167
In het kustwater van de Bahama’s
00:09
a young lemon shark is on the run from a surprising predator:
1
9871
4083
is een jonge citroenhaai op de vlucht voor een verrassend roofdier:
00:13
an adult shark of her own species.
2
13954
2584
een volwassen haai van haar eigen soort.
00:16
Half of her 17 siblings have already been eaten by the older generation,
3
16704
5417
De helft van haar 17 broertjes en zusjes werd al door de oudere generatie opgegeten
00:22
and it looks as though she’s about to join them.
4
22121
2708
en het lijkt erop dat ze de volgende zal zijn.
00:25
But just as the predator closes in,
5
25079
2459
Maar net wanneer de jager haar bijna te pakken heeft,
00:27
she disappears into a thicket of underwater roots,
6
27538
3708
verdwijnt ze in een wirwar van onderwaterwortels,
00:31
safe in the refuge of the mangrove forest.
7
31246
3458
veilig in de beschutting van het mangrovebos.
00:35
Forests don’t usually come to mind as a habitat for sharks.
8
35287
4084
Je denkt niet snel aan bossen als woonplaats voor haaien.
00:39
But various marine forests cover roughly 4.2 million square kilometers
9
39371
5625
Maar diverse zeebossen bedekken ruwweg 4,2 miljoen vierkante kilometer
00:44
of the planet,
10
44996
1000
van de planeet,
00:45
providing food and shelter for 35% of the world’s sharks.
11
45996
5291
waar ze voedsel en beschutting bieden aan 35% van alle haaien ter wereld.
00:52
Deadly tiger sharks blend into seagrass meadows
12
52121
3708
Dodelijke tijgerhaaien verschuilen zich in weiden vol zeegras
00:55
before pouncing on sea cows and sea turtles.
13
55829
3333
vooraleer ze zeekoeien en zeeschildpadden aanvallen.
00:59
White sharks hunt down seals in forests of kelp towering 65 meters tall.
14
59162
6751
Witte haaien jagen op zeehonden in kelpwouden van 65 meter hoog.
01:06
And lemon sharks stalk forests of mangroves—
15
66204
3834
En citroenhaaien sluipen door de mangrovebossen --
01:10
the only trees on Earth that live in the ocean.
16
70038
4000
de enige bomen op Aarde die in de oceaan groeien.
Al deze ecosystemen hebben hun eigenaardigheden,
01:14
All these ecosystems have their quirks,
17
74038
2666
01:16
but mangroves may be the most unique of all.
18
76704
3417
maar mangroves zijn waarschijnlijk het meest uniek.
01:20
Harboring life between their roots and among their crowns,
19
80538
3541
Doordat ze levende wezens huisvesten tussen hun wortels en hun kruinen,
01:24
mangroves function as an essential bridge between land and sea.
20
84079
4709
fungeren mangroves als een essentiële brug tussen land en zee.
01:28
And to survive between these worlds, different mangrove species
21
88829
4084
En om tussen deze werelden te overleven, hebben verschillende mangrovesoorten
01:32
have evolved various adaptations that protect them and their resident sharks.
22
92913
5416
zich aangepast om henzelf en hun inwonende haaien te beschermen.
01:38
Taking root in the unstable ground of muddy coastal regions is difficult,
23
98746
4542
Wortel schieten in onstabiele grond of modderige kustregio’s is moeilijk,
01:43
so mangrove seedlings germinate attached to their mother plant.
24
103288
4291
dus mangrovezaailingen ontkiemen vasthangend aan de moederplant.
01:48
Once they've grown large enough to survive on their own,
25
108288
3250
Eens ze goed genoeg gegroeid zijn om zelf te kunnen overleven,
01:51
these partially developed plants begin to ride the current.
26
111538
4375
beginnen deze gedeeltelijk ontwikkelde planten met de stroom mee te liften.
01:55
Most take root nearby, while some travel for several months
27
115913
4375
De meesten schieten wortel vlakbij, terwijl andere enkele maanden op weg zijn
02:00
before landing in a different part of the world.
28
120288
2583
voor ze zich ergens anders in de wereld vasthechten.
02:03
Once they’ve settled down, mangroves deploy tall, skinny stilt roots,
29
123371
5625
Als ze zich eenmaal gevestigd hebben, ontwikkelen mangroves
lange, smalle steltwortels,
02:08
crutch-like prop roots or wavy buttress roots,
30
128996
4083
krukachtige stutwortels of golvende steunwortels,
02:13
to support themselves in their unsteady terrain.
31
133079
3000
om zichzelf te ondersteunen in hun onstabiele ondergrond.
02:16
These newly established mangroves have to contend with two additional problems:
32
136538
5250
Deze nieuw gevestigde mangroves krijgen met twee extra problemen te kampen:
02:21
seawater is high in dehydrating and potentially toxic salt,
33
141788
4833
zeewater bevat veel dehydraterend en potentieel giftig zout
02:26
and the mud contains little to no oxygen.
34
146621
3125
en de modder bevat weinig tot geen zuurstof.
02:30
This combination would be lethal to most trees,
35
150079
3167
Deze combinatie zou dodelijk zijn voor de meeste bomen,
02:33
but mangroves make the most of their marshy surroundings.
36
153246
3958
maar mangroves halen het beste uit hun moerassige omgeving.
02:37
Rather than being completely buried,
37
157371
2458
In plaats van volledig onder de grond te zitten,
02:39
mangrove roots are largely above the ground.
38
159829
3375
bevinden mangrovewortels zich vooral bovengronds.
02:43
This allows the microscopic pores on these roots to take in oxygen during low tide
39
163704
5834
Hierdoor kunnen de microscopische poriën op de wortels zuurstof opnemen tijdens eb
02:49
before closing to create a waterproof seal during high tide.
40
169538
4250
voor ze dichtgaan om een waterdicht zegel te creëren tijdens vloed.
02:54
Many mangroves also grow snorkel roots,
41
174454
2875
Veel mangroves ontwikkelen ook snorkelwortels
02:57
which can take in oxygen through the same mechanism,
42
177329
3334
die zuurstof kunnen opnemen via hetzelfde mechanisme
03:00
or directly produce it via photosynthesis.
43
180663
3875
of het direct kunnen produceren door fotosynthese.
03:05
To stop salt from entering their system,
44
185079
2584
Om het zout tegen te houden in hun systeem,
03:07
some mangrove species use incredibly fine filters in their roots.
45
187663
4708
gebruiken sommige mangrovesoorten ongelooflijk fijne filters in hun wortels.
03:12
Others concentrate salt inside special cellular compartments,
46
192371
4708
Andere concentreren het zout in speciale cellulaire delen,
03:17
bark or dying leaves, that then drop off.
47
197079
3917
schors of afstervende bladeren, die dan afvallen.
03:21
Some species can even excrete the excess minerals
48
201204
3917
Sommige soorten kunnen zelfs de overtollige mineralen uitscheiden
03:25
through specially adapted salt glands.
49
205121
2875
via speciaal aangepaste zoutklieren.
03:28
All these processes make mangroves more than a little salty,
50
208746
3917
Al deze processen maken mangroves meer dan een beetje zout,
03:32
but that doesn’t deter coastal life from living in their nooks and crannies.
51
212663
4000
maar dat houdt de kustbewoners niet tegen om in alle kleine hoekjes ervan te leven.
03:36
While birds nest among mangrove branches,
52
216913
2666
Terwijl vogels nesten bouwen in de takken van de mangroves,
03:39
fish lay eggs amidst their sprawling, complex root systems.
53
219579
4292
leggen vissen hun eieren tussen hun wijdvertakte, complexe wortelsystemen.
03:44
Symbiotic sponges and sea squirts protect their host trees
54
224121
4750
Symbiotische sponzen en zeeduivels beschermen hun gastbomen
03:48
from hungry woodboring crustaceans.
55
228871
2583
tegen hongerige hout etende schaaldieren.
03:51
Crabs, snails, and shrimp eat algae, mussels, barnacles,
56
231704
4834
Krabben, slakken en garnalen eten algen, mossels, zeepokken
03:56
and salty mangrove detritus.
57
236538
2166
en zoute mangroverestanten.
03:59
These animals in turn feed fish,
58
239038
2750
Op hun beurt worden deze dieren voedsel voor de vissen,
04:01
which are devoured by shark pups roaming the roots—
59
241788
3375
die verslonden worden door haaienjongen die tussen de wortels zwerven --
04:05
alongside occasional vegetarian meals of seagrass.
60
245163
4083
naast sporadische vegetarische maaltijden van zeegras.
04:09
But sharks aren’t just the beneficiaries of marine forests,
61
249746
3833
Maar haaien profiteren niet alleen van zeebossen,
04:13
they’re part of the glue that holds them together.
62
253579
2750
ze maken ook deel uit van de lijm die de bossen samenhoudt.
04:16
Sharks limit the abundance of animals
63
256663
3041
Haaien beperken het aantal dieren
04:19
which would otherwise overgraze these essential plants.
64
259704
3792
die deze essentiële planten anders volledig op zouden eten.
04:23
Just as marine forests provide shelter to vulnerable baby predators,
65
263496
4708
Net zoals zeebossen bescherming bieden aan kwetsbare roofdierjongen,
04:28
those predators grow up to protect their forest homes.
66
268204
3667
groeien deze roofdieren op om hun verblijf in het bos te beschermen.
04:32
Unfortunately, both sides of this delicate balance are under threat.
67
272121
4417
Helaas worden beide kanten van deze delicate balans bedreigd.
04:37
Overfishing has decimated shark populations worldwide,
68
277163
4083
Overbevissing heeft de haaienpopulatie wereldwijd uitgedund
04:41
and many marine forests are being polluted or cut down for coastal development.
69
281246
5208
en heel wat zeebossen zijn vervuild of gekapt voor kustprojecten.
04:46
This destruction is especially dangerous
70
286788
2666
Deze vernietiging is bijzonder gevaarlijk
04:49
because marine forests are one of the single most important ecosystems
71
289496
4792
omdat zeebossen een van de meest belangrijke ecosystemen zijn
04:54
in mitigating climate change.
72
294288
1958
in het beperken van de klimaatverandering.
04:56
Mangroves and seagrasses trap carbon between their roots,
73
296496
4125
Mangroves en zeegrassen vangen koolstof in hun wortels
05:00
and fast-growing kelps export vast amounts of carbon to the deep ocean.
74
300621
5292
en snelgroeiende kelpwouden exporteren
enorme hoeveelheden koolstof naar de diepe oceaan.
05:06
Together, marine forests sequester around 310 million tonnes of carbon every year,
75
306204
6834
Samen zonderen zeebossen elk jaar ongeveer 310 miljoen ton koolstof af,
05:13
capturing 3% of our annual global carbon emissions.
76
313288
4375
waarmee ze 3% van onze jaarlijkse wereldwijde koolstofuitstoot aanpakken.
05:18
So, like the sharks that inhabit them,
77
318704
2334
Dus, net zoals de haaien die er wonen,
05:21
humans need to fight tooth and nail to protect these essential ecosystems.
78
321038
5041
moet de mens met man en macht vechten om deze essentiële ecosystemen te beschermen.
Over deze website

Deze site laat u kennismaken met YouTube-video's die nuttig zijn om Engels te leren. U ziet Engelse lessen gegeven door topdocenten uit de hele wereld. Dubbelklik op de Engelse ondertitels op elke videopagina om de video af te spelen. De ondertitels scrollen synchroon met het afspelen van de video. Heeft u opmerkingen of verzoeken, neem dan contact met ons op via dit contactformulier.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7