The sharks that hunt in forests - Luka Seamus Wright

Çeviri: Haktan Can Bayram Gözden geçirme: Gözde Alpçetin

In the coastal waters of the Bahamas,

Bahamaların kıyı sularında,

a young lemon shark is on the run from a surprising predator:

genç bir limon köpek balığı şaşırtıcı bir yırtıcıdan kaçıyor:

an adult shark of her own species.

kendi türündeki yetişkin bir köpek balığından.

Half of her 17 siblings have already been eaten by the older generation,

17 kardeşinin yarısını önceki nesiller yemiş bile

and it looks as though she’s about to join them.

ve sanki o da kardeşlerine katılacak gibi görülüyor.

But just as the predator closes in,

Fakat yırtıcı tam da çevresini sarmışken

she disappears into a thicket of underwater roots,

mangrov ormanının güvenilir sığınağında,

safe in the refuge of the mangrove forest.

sualtı köklerinin çalılığında kayboluyor.

Forests don’t usually come to mind as a habitat for sharks.

Köpek balıklarının habitatları olarak ormanlar pek fazla akla gelmez.

But various marine forests cover roughly 4.2 million square kilometers

Ancak çeşitli deniz ormanları gezegenin kabaca 4,2 milyon kilometrekaresini kaplar

of the planet,

providing food and shelter for 35% of the world’s sharks.

ve dünyadaki köpek balıklarının yüzde 35′ine yiyecek ve barınak sağlar.

Deadly tiger sharks blend into seagrass meadows

Ölümcül kaplan köpekbalıkları,

deniz ineklerine ve deniz kaplumbağalarına saldırmadan önce

before pouncing on sea cows and sea turtles.

deniz otu çayırlarının arasına karışıyor.

White sharks hunt down seals in forests of kelp towering 65 meters tall.

Beyaz köpek balığı, 65 metre yüksekliğinde yosun ormanlarında fokları avlıyor.

And lemon sharks stalk forests of mangroves—

Limon köpek balıkları ise okyanusta yaşayan tek ağaç türünün bulunduğu

the only trees on Earth that live in the ocean.

Mangrove ormanlarını takip ediyor.

All these ecosystems have their quirks,

Bütün bu ekosistemlerin acayiplikleri var

but mangroves may be the most unique of all.

fakat mangrovlar hepsi arasında en şahsına münhasır olan olabilir.

Harboring life between their roots and among their crowns,

Kökleri ve taçları arasında yaşam barındıran mangrovlar,

mangroves function as an essential bridge between land and sea.

kara ile deniz arasında önemli bir köprü işlevi görür.

And to survive between these worlds, different mangrove species

Bu dünyalar arasında hayatta kalabilmek için farklı mangrov türleri,

have evolved various adaptations that protect them and their resident sharks.

kendilerini ve yerleşik köpek balıklarını koruyan çeşitli adaptasyonlara uğramıştır.

Taking root in the unstable ground of muddy coastal regions is difficult,

Çamurlu kıyı bölgelerinin dengesiz zemininde kök salmak zordur

so mangrove seedlings germinate attached to their mother plant.

bu yüzden mangrov fideleri ana bitkisine bağlı olarak filizlenir.

Once they've grown large enough to survive on their own,

Kendi başlarına hayatta kalabilecek kadar büyüdüklerinde,

these partially developed plants begin to ride the current.

bu kısmen gelişmiş bitkiler akıntıya kapılıp gitmeye başlarlar.

Most take root nearby, while some travel for several months

Çoğu yakınlarda kök salarken bazıları da bir yerde konumlanmadan önce

before landing in a different part of the world.

dünyanın farklı bölgelerinde seyahat ediyor.

Once they’ve settled down, mangroves deploy tall, skinny stilt roots,

Mangrovlar bir yere yerleştiklerinde oynak arazilerde kendilerini desteklemek için

crutch-like prop roots or wavy buttress roots,

uzun, sıska bacak kökleri, koltuk değneği benzeri kökleri

to support themselves in their unsteady terrain.

veya dalgalı destek köklerini kullanır.

These newly established mangroves have to contend with two additional problems:

Bu yeni yerleşmiş mangrovlar iki ek sorunla uğraşmak zorundadır:

seawater is high in dehydrating and potentially toxic salt,

deniz suyu dehidrasyon ve potansiyel olarak toksik tuz bakımından yüksektir

and the mud contains little to no oxygen.

ve çamur hemen hemen hiç oksijen içermez.

This combination would be lethal to most trees,

Bu birleşim, birçok ağaç için ölümcül olabilir

but mangroves make the most of their marshy surroundings.

ama mangrovlar bataklık çevrelerinden en iyi biçimde yararlanırlar.

Rather than being completely buried,

Tamamen gömülmekten ziyade,

mangrove roots are largely above the ground.

mangrov kökleri büyük ölçüde yerin üzerindedir.

This allows the microscopic pores on these roots to take in oxygen during low tide

Bu, köklerdeki mikroskobik gözeneklerin

gelgit sırasında su geçirmez bir yalıtım oluşturmak için kapanmadan önce

before closing to create a waterproof seal during high tide.

düşük gelgit sırasında oksijen almasını sağlar.

Many mangroves also grow snorkel roots,

Ayrıca birçok mangrov, aynı mekanizma ile

which can take in oxygen through the same mechanism,

oksijen sağlayabilen şnorkel kökleri yetiştirir

or directly produce it via photosynthesis.

veya doğrudan fotosentez aracılığıyla oksijen üretir.

To stop salt from entering their system,

Köklerin sistemlerine girmesini durdurmak için

some mangrove species use incredibly fine filters in their roots.

bazı mangrov türleri inanılmaz derecede iyi filtreler kullanır.

Others concentrate salt inside special cellular compartments,

Diğerleri tuzu özel hücre bölmelerinde,

bark or dying leaves, that then drop off.

ağaç kabuğunda ya da ölmekte olan yaprakta konsantre eder ve sonrasında düşer.

Some species can even excrete the excess minerals

Bazı türler özel olarak adapte edilmiş tuz bezleri aracılığıyla

through specially adapted salt glands.

fazla mineralleri dışarı bile atabilir.

All these processes make mangroves more than a little salty,

Tüm bu süreç mangrovlara biraz tuzlu olmaktan daha fazlasını yapar

but that doesn’t deter coastal life from living in their nooks and crannies.

fakat bu kıyı yaşamının kuytu köşelerinde yaşamasını engellemez.

While birds nest among mangrove branches,

Kuşlar mangrov dalları arasında yuvalarken

fish lay eggs amidst their sprawling, complex root systems.

balıklar büyüyen karmaşık kök sistemlerinin ortasına yumurta bırakırlar.

Symbiotic sponges and sea squirts protect their host trees

Simbiyotik süngerler ve deniz üzümleri,

evleri olan ağaçları aç tahta kurtlarından korur.

from hungry woodboring crustaceans.

Crabs, snails, and shrimp eat algae, mussels, barnacles,

Yengeçler, salyangozlar ve karidesler, yosunlar, midyeler, kaya midyeleri

and salty mangrove detritus.

ve tuzlu mangrov döküntüleri.

These animals in turn feed fish,

Bu hayvanlar, bazen vejetaryen deniz otu yemeği olmanın yanı sıra

which are devoured by shark pups roaming the roots—

etrafta dolaşan köpek balığı yavruları tarafından yutulan balıkları besler.

alongside occasional vegetarian meals of seagrass.

But sharks aren’t just the beneficiaries of marine forests,

Ancak köpekbalıkları sadece deniz ormanlarının faydalanıcıları değil,

they’re part of the glue that holds them together.

onları bir arada tutan yapıştırıcının da bir parçasıdır.

Sharks limit the abundance of animals

Köpek balıkları, bu temel bitkileri

which would otherwise overgraze these essential plants.

aşırı derecede otlayacak hayvanların fazlalığını sınırlar.

Just as marine forests provide shelter to vulnerable baby predators,

Tıpkı deniz ormanlarının savunmasız bebek yırtıcılara barınak sağlaması gibi

those predators grow up to protect their forest homes.

bu yırtıcılar da orman habitatlarını korumak için büyürler.

Unfortunately, both sides of this delicate balance are under threat.

Maalesef, bu hassas dengenin her iki tarafı da tehdit altındadır.

Overfishing has decimated shark populations worldwide,

Aşırı avlanma dünya çapında köpek balığı popülasyonlarını yok etti

and many marine forests are being polluted or cut down for coastal development.

ve birçok deniz ormanı kıyı endüstrisi için kirleniyor veya kesiliyor.

This destruction is especially dangerous

Bu tahribat oldukça tehlikelidir

because marine forests are one of the single most important ecosystems

çünkü deniz ormanları, iklim değişikliğini azaltmada

in mitigating climate change.

en önemli ekosistemlerden biridir.

Mangroves and seagrasses trap carbon between their roots,

Mangrovlar ve deniz çayırları karbonu kökleri arasında hapseder

and fast-growing kelps export vast amounts of carbon to the deep ocean.

ve hızlı büyüyen yosunlar

okyanusun derinliklerine büyük miktarda karbon aktarır.

Together, marine forests sequester around 310 million tonnes of carbon every year,

Tüm bunlarla, deniz ormanları her yıl yaklaşık 310 milyon ton karbonu hapsederek

capturing 3% of our annual global carbon emissions.

yıllık küresel karbon emisyonlarımızın %3′ünü hapseder.

So, like the sharks that inhabit them,

Yani burada yaşayan köpek balıkları gibi

humans need to fight tooth and nail to protect these essential ecosystems.

insanlar da bu ana ekosistemleri korumak için dişiyle tırnağıyla savaşmalıdır.