The sharks that hunt in forests - Luka Seamus Wright

Tłumaczenie: Rysia Wand Korekta: Marta Grochowalska

In the coastal waters of the Bahamas,

W wodach u wybrzeża Bahamów

a young lemon shark is on the run from a surprising predator:

młody żarłacz żółty ucieka przed, co zaskakujące,

an adult shark of her own species.

dorosłym żarłaczem własnego gatunku.

Half of her 17 siblings have already been eaten by the older generation,

17 jego rodzeństwa już padło ofiarą starszego pokolenia

and it looks as though she’s about to join them.

i ten chyba do nich dołączy.

But just as the predator closes in,

Jednak gdy drapieżnik się zbliża,

she disappears into a thicket of underwater roots,

mały żarłacz znika wśród podwodnych korzeni

safe in the refuge of the mangrove forest.

bezpiecznego lasu namorzynowego.

Forests don’t usually come to mind as a habitat for sharks.

Las raczej nie kojarzy się z rekinami,

But various marine forests cover roughly 4.2 million square kilometers

ale namorzyny pokrywają niemal 4,5 miliona kilometrów kwadratowych

of the planet,

naszej planety,

providing food and shelter for 35% of the world’s sharks.

dostarczając pożywienia i schronienia dla 35% rekinów świata.

Deadly tiger sharks blend into seagrass meadows

Śmiertelnie niebezpieczne rekiny tygrysie kryją się na podwodnych łąkach

before pouncing on sea cows and sea turtles.

przed atakiem na krowy morskie i żółwie.

White sharks hunt down seals in forests of kelp towering 65 meters tall.

Białe żarłacze polują na foki w lasach listownic długich na 65 metrów.

And lemon sharks stalk forests of mangroves—

Żółte żarłacze czają się w namorzyńcach,

the only trees on Earth that live in the ocean.

jedynych drzewach żyjących w oceanie.

All these ecosystems have their quirks,

Każdy ekosystem ma swoje dziwactwa,

but mangroves may be the most unique of all.

ale namorzyńce są chyba najbardziej wyjątkowe.

Harboring life between their roots and among their crowns,

Dając schronienie zwierzętom wśród korzeni jak i w koronach,

mangroves function as an essential bridge between land and sea.

stanowią pomost między lądem i morzem.

And to survive between these worlds, different mangrove species

Żeby przeżyć między tymi światami, namorzyńce znalazły różne metody

have evolved various adaptations that protect them and their resident sharks.

chronienia zarówno siebie jak i lokalnych rekinów.

Taking root in the unstable ground of muddy coastal regions is difficult,

Trudno jest zapuścić korzenie na błotnistych wybrzeżach,

so mangrove seedlings germinate attached to their mother plant.

więc siewki namorzyńców rosną przytwierdzone do rośliny-matki.

Once they've grown large enough to survive on their own,

Kiedy urosną na tyle, żeby samodzielnie przetrwać,

these partially developed plants begin to ride the current.

częściowo rozwinięte rośliny zaczynają unosić się z prądem.

Most take root nearby, while some travel for several months

Większość zakorzenia się nieopodal, inne podróżują wiele miesięcy,

before landing in a different part of the world.

żeby wreszcie wylądować w dalekim świecie.

Once they’ve settled down, mangroves deploy tall, skinny stilt roots,

Kiedy osiądą, wypuszczają długie, cienkie korzenie szczudłowe,

crutch-like prop roots or wavy buttress roots,

korzenie podporowe albo pofalowane korzenie szkarpowe,

to support themselves in their unsteady terrain.

żeby utrzymać się w niestabilnym terenie.

These newly established mangroves have to contend with two additional problems:

Nowo powstała namorzyna musi uporać się jeszcze z dwoma problemami,

seawater is high in dehydrating and potentially toxic salt,

wodą morską o wysokim, potencjalnie toksycznym zasoleniu

and the mud contains little to no oxygen.

oraz ze znikomo natlenionym szlamem.

This combination would be lethal to most trees,

Taki zestaw zabiłby większość drzew,

but mangroves make the most of their marshy surroundings.

ale namorzyńce dają sobie radę z bagnistym środowiskiem.

Rather than being completely buried,

Zamiast chować się pod ziemią,

mangrove roots are largely above the ground.

korzenie namorzynowe sterczą na powierzchni,

This allows the microscopic pores on these roots to take in oxygen during low tide

co pozwala mikroskopijnym porom nabierać tlenu podczas odpływu,

before closing to create a waterproof seal during high tide.

po czym uszczelniać się na czas przypływu.

Many mangroves also grow snorkel roots,

Wiele namorzyńców ma także korzenie oddechowe,

which can take in oxygen through the same mechanism,

które wchłaniają tlen w ten sam sposób

or directly produce it via photosynthesis.

albo produkują go bezpośrednio w wyniku fotosyntezy.

To stop salt from entering their system,

Żeby zapobiec wchłanianiu soli,

some mangrove species use incredibly fine filters in their roots.

korzenie niektórych gatunków mają wyjątkowo drobne filtry.

Others concentrate salt inside special cellular compartments,

Inne zbierają sól w specjalnych komórkach,

bark or dying leaves, that then drop off.

w korze lub w więdnących liściach, które potem odrzucają.

Some species can even excrete the excess minerals

Inne znów potrafią wydzielać nadmiar minerałów

through specially adapted salt glands.

przez specjalne gruczoły solne.

All these processes make mangroves more than a little salty,

To wszystko sprawia, że namorzyńce są dosyć słone,

but that doesn’t deter coastal life from living in their nooks and crannies.

co nie powstrzymuje fauny od zamieszkiwania ich zakamarków

While birds nest among mangrove branches,

Ptaki wiją gniazda w gałęziach,

fish lay eggs amidst their sprawling, complex root systems.

a ryby składają ikrę w skomplikowanej gęstwie korzeni.

Symbiotic sponges and sea squirts protect their host trees

Żyjące w symbiozie gąbki i żachwy chronią drzewo-gospodarza

from hungry woodboring crustaceans.

przed drążącymi drewno głodnymi skorupiakami.

Crabs, snails, and shrimp eat algae, mussels, barnacles,

Kraby, ślimaki i krewetki jedzą algi, małże, pąkle

and salty mangrove detritus.

i słone odpady namorzyńców,

These animals in turn feed fish,

same zaś stanowią pożywienie ryb,

which are devoured by shark pups roaming the roots—

jedzonych z kolei przez młode rekiny grasujące wśród korzeni,

alongside occasional vegetarian meals of seagrass.

obok jarskich przystawek z trawy morskiej.

But sharks aren’t just the beneficiaries of marine forests,

Rekiny nie są jedynie beneficjentami lasów namorzynowych,

they’re part of the glue that holds them together.

lecz także ich spoiwem.

Sharks limit the abundance of animals

Ograniczają ilość fauny,

which would otherwise overgraze these essential plants.

która inaczej zjadłaby za dużo niezbędnych roślin.

Just as marine forests provide shelter to vulnerable baby predators,

Las daje schronienie bezbronnym młodym drapieżnikom,

those predators grow up to protect their forest homes.

a te, gdy dorosną, chronią swój leśny dom.

Unfortunately, both sides of this delicate balance are under threat.

Niestety, obie strony są w niebezpieczeństwie.

Overfishing has decimated shark populations worldwide,

Przełowienie ryb dziesiątkuje pogłowie rekinów,

and many marine forests are being polluted or cut down for coastal development.

a lasy wodorostów są zanieczyszczane bądź wycinane podczas zabudowy wybrzeża.

This destruction is especially dangerous

Ta destrukcja jest szczególnie niebezpieczna,

because marine forests are one of the single most important ecosystems

bo lasy te to jeden z najważniejszych ekosystemów

in mitigating climate change.

w zapobieganiu zmianom klimatu.

Mangroves and seagrasses trap carbon between their roots,

Namorzyny i trawy morskie gromadzą tlen między korzeniami

and fast-growing kelps export vast amounts of carbon to the deep ocean.

a szybko rosnące listownice przenoszą dwutlenek węgla w głąb oceanu.

Together, marine forests sequester around 310 million tonnes of carbon every year,

Lasy podwodne pochłaniają rocznie około 310 milionów ton dwutlenku węgla,

capturing 3% of our annual global carbon emissions.

co stanowi 3% światowej emisji rocznie.

So, like the sharks that inhabit them,

Na wzór lokalnych rekinów

humans need to fight tooth and nail to protect these essential ecosystems.

ludzie muszą walczyć o ochronę tych niezwykle istotnych ekosystemów.