Why should you read Sylvia Plath? - Iseult Gillespie

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

“From the tip of every branch,

သစ်ကိုင်းတစ်ကိုင်းစီရဲ့ ထိပ်ဖျားကနေ

like a fat purple fig,

ခပ်ဝဝ ခရမ်းရောင် သဖန်းသီးတစ်လုံးလို

a wonderful future beckoned and winked…

အံဖွယ် အနာဂတ်တစ်ခုက လက်ယပ်ခေါ်၊ မျက်စိမှိတ်ပြခဲ့ပေမဲ့

but choosing one meant losing all the rest,

တစ်ခုကို ရွေးတာက ကျန်တာအားလုံး ဆုံးရှုံးရတာတဲ့လေ၊

and, as I sat there, unable to decide,

အဲဒီမှာ ငါထိုင်ခဲ့၊ ဆုံးဖြတ်မရနိုင်

the figs began to wrinkle and go black,

သဖန်းသီးတွေ ရှုံ့တွန့်ပြီး ညိုမည်းသွားတယ်

and, one by one, they plopped to the ground at my feet.”

တစ်လုံးပြီး တစ်လုံး ငါ့ခြေထောက်က မြေပြင်ဆီ တဖြုတ်ဖြုတ်ကြွေကျ

In this passage from Sylvia Plath’s "The Bell Jar,"

Sylvia Plath ရဲ့ "The Bell Jar" က ဒီစာပိုဒ်ထဲမှာ

a young woman imagines an uncertain future–

မိန်းမပျိုတစ်ဦးဟာ မရေရာတဲ့ အနာဂတ်တစ်ခုကို စိတ်ကူးပြီး

and speaks to the universal fear

မှားယွင်းတဲ့ ရွေချယ်ခြင်းရဲ့ အလားအလာကနေ

of becoming paralyzed

တုံ့ဆိုင်းရပ်တန့်လာခြင်းရဲ့

by the prospect of making the wrong choice.

ဖြစ်နေကျ အကြောက်တရားကို စကားပြောတာပါ။

Although she considered other careers,

အခြားသော အသက်မွေးမှုတွေ တွေးတောမိပေမဲ့

Plath chose the artist’s way.

Plath ဟာ အနုပညာရှင် လမ်းကို ရွေးခဲ့တယ်။

Poetry was her calling.

ကဗျာစာပေဟာ သူ့ရဲ့ အသက်မွေးပညာပါ။

Under her shrewd eye and pen,

သူ့ရဲ့ပါးနပ်တဲ့ မျက်လုံးနဲ့ ကလောင်အောက်မှာ

everyday objects became haunting images:

နေ့စဉ်သုံး အရာဝတ္ထုတွေဟာ တသသစွဲ ပုံရိပ်တွေဖြစ်လာခဲ့တယ်။

a “new statue in a drafty museum,”

လေစိမ်းတိုက်တဲ့ ပြတိုက်ထဲက ရုပ်တုသစ်၊

a shadow in a mirror, a slab of soap.

မှန်တစ်ချပ်ထဲက အရိပ်တစ်ခု၊ ဆပ်ပြာတစ်တုံး၊

Fiercely intelligent, penetrating and witty,

ပြင်းရှစွာ ဉာဏ်ရည်ထက်တယ်၊ စူးရှတဲ့၊ ဇဝနဉာဏ်ရှိတဲ့

Plath was also diagnosed with clinical depression.

Plath ဟာလည်း စိတ်ခံစားခြင်းကင်းတဲ့ စိတ်ကျရောဂါရှိခဲ့တယ်။

She used poetry to explore her own states of mind

အတွင်းရေးအကျဆုံး အခြေအနေတွေက သူ့စိတ် အနေအထားကို စူစမ်းဖို့

in the most intimate terms,

ကဗျာစာပေကို အသုံးပြုခဲ့ပြီး

and her breathtaking perspectives on emotion,

စိတ်ခံစားမှုပေါ် သူ့ရဲ့ ရင်သပ်ရှုမောဖွယ် အမြင်တွေ၊

nature and art continue to captivate and resonate.

သဘာဝနဲ့ အနုပညာက ဆက်လက် ဖမ်းစား၊ မြည်ဟိန်းနေတယ်။

In her first collection of poems,

သူ့ရဲ့ ပထမဆုံး ကဗျာပေါင်းချုပ်

"The Colossus,"

"The Colossus "ထဲမှာ

she wrote of a feeling of nothingness:

နတ္ထိဖြစ်မှု ခံစားချက်ကို ရေးခဲ့တာက

"white: it is a complexion of the mind.”

'အဖြူ- ဒါဟာ စိတ်ရဲ့ အသားအရောင်ပါ။'

At the same time,

တစ်ချိန်တည်းမှာ

she found solace in nature,

သဘာဝတရာမှာ သက်သာမှု သူတွေ့ရှိခဲ့တယ်၊

from “a blue mist” “dragging the lake,”

'မြုခိုးပြာတစ်ခု 'ကန်ကို ဒရွတ်တိုက်ဆွဲ' မှ

to white flowers that “tower and topple,”

'အုပ်မိုးကာ ပြိုလဲ'တဲ့ ပန်းပွင့်ဖြူတွေအထိ၊

to blue mussels “clumped like bulbs.”

ပင်စည်ဖုတွေလို စုထားတဲ့ ယောက်သွားပြားတွေအထိပါ။

After "The Colossus" she published "The Bell Jar,"

"The Colossus" နောက်မှာ သူ့ရဲ့တစ်အုပ်တည်းသော ဝတ္ထု

her only novel,

The Bell Jar" ထွက်တယ်။

which fictionalizes the time she spent working for Mademoiselle magazine

New York မှာ ကောလိပ်တက်စဉ် Mademoiselle မဂ္ဂဇင်းမှာ အလုပ်လုပ်ရင်း

in New York during college.

ကုန်ဆုံးခဲ့တဲ့ ကာလကို ဝတ္ထုဖွဲ့ထားတာပါ။

The novel follows its heroine, Esther,

ဝတ္ထုဟာ ၎င်းရဲ့ဇာတ်လိုက်မင်းသမီး Esther နောက်လိုက်တယ်၊

as she slides into a severe depressive episode,

သူဟာ ပြင်းထန်တဲ့ စိတ်အားငယ်ဖွယ် ဇာတ်ကွက်ထဲ လျှောကျသွားရုံမက

but also includes wickedly funny and shrewd depictions

ဇီဇာကြောင်တဲ့ ဖက်ရှင်ပါတီတွေနဲ့ ခပ်ထိုင်းထိုင်းလူတွေနဲ့ ချိန်းတဲ့

of snobby fashion parties and dates with dull men.

အရမ်းမိုက်တဲ့ ရယ်စရာ၊ ပါးနပ်တဲ့ သရုပ်ဖော်ချက်တွေလည်းပါလို့ပါ။

Shortly after the publication of "The Bell Jar,"

"The Bell Jar "ထုတ်ပြီး မကြာခင်မှာပဲ Plath ဟာ အသက် ၃၀ မှာ

Plath died by suicide at age 30.

သူ့ကိုယ်သူ အဆုံးစီရင်ခဲ့တယ်။

Two years later, the collection of poems she wrote in a burst of creative energy

နှစ်နှစ်အကြာမှာ သူမဆုံးခင် သုံးလအတွင်း ဖန်တီးမှု စွမ်းအား ပေါက်ကွဲမှုမှာ

during the months before her death

သူရေးခဲ့တဲ့ ကဗျာပေါင်းချုပ်ကို

was published under the title "Ariel."

"Ariel" ဆိုတဲ့ ခေါင်းစဉ်နဲ့ ထုတ်ဝေခဲ့တယ်။

Widely considered her masterpiece,

သူ့ရဲ့အပြောင်မြောက်ဆုံးလက်ရာအဖြစ် မှတ်ယူခံရတယ်

Ariel exemplifies the honesty and imagination

Ariel ဟာ ရိုးသားမှုနဲ့ စိတ်ကူးဉာဏ်ကို သာဓကဆောင်ခဲ့တယ်။

Plath harnessed to capture her pain.

Plath ဟာ နာကျင်မှုကို ဖမ်းယူဖို့ ထိန်းချုပ် အသုံးချခဲ့တယ်။

In one of "Ariel's" most forceful poems,

"Ariel" ရဲ့ အားအပြင်းဆုံး ကဗျာတွေထဲက တစ်ပုဒ်

"Lady Lazarus," she explores her attempts to take her own life through Lazarus,

"Lady Lazarus" မှာ သေခြင်းကနေ ထမြောက် လာတဲ့ သမ္မာကျမ်းလာ ပုဂ္ဂိုလ် Lazarus ကနေ

the biblical figure who rose from the dead.

မိမိကိုယ်ကိုယ် သတ်သေဖို့ အားထုတ်မှုတွေ စူစမ်းခဲ့တယ်။

She writes, “and I a smiling woman/ I am only thirty/

သူရေးထားတာက "ငါက ပြုံးနေတဲ့ မိန်းမ၊ ရေကိုသာ ငါဆာလောင်တယ်၊

And like the cat I have nine times to die.”

ငါ့မှာရှိတဲ့ကြောင်လိုပဲ သေဖို့က ကိုးကြီမ်"

But the poem is also a testament to survival:

ဒါပေမဲ့ ကဗျာက ရှင်ကျန်မှုရဲ့ သက်သေခံလည်းဖြစ်ပါတယ်။

“I rise with my red hair/ And I eat men like air.”

"ငါ့ဆံပင်နီနဲ့ ငါနိုးထတယ်၊ လေလို ပုရသတွေကို ငါစားတယ်"

This unflinching language has made Plath an important touchstone

ဒီမတွန့်မဆုတ် ဘာသာစကားက သောက၊ အလိုအကျမှုနဲ့ လိင်သဘောရဲ့ ဖြစ်အင်တွေ

for countless other readers and writers

ဝန်းရံနေတဲ့ တိတ်ဆိတ်မှုကို ဖြိုခွဲဖို့ ရှာဖွေနေသူ

who sought to break the silence

အနမတဂ္ဂ စာဖတ်ပရိတ်သတ်နဲ့

surrounding issues of trauma, frustration, and sexuality.

စာရေးဆရာတွေအတွက် Plath ကို အရေးပါတဲ့ မှတ်ကျောက်တစ်ခု ဖြစ်စေခဲ့တယ်။

"Ariel" is also filled with moving meditations on heartbreak and creativity.

"Ariel"ဟာလည်း အသည်းကွဲတာနဲ့ ဖန်တီးမှုအပေါ် စိတ်လှုပ်ရှားစရာ တွေးဆမှုတွေနဲ့ ပြည့်နေတယ်

The title poem begins “Stasis in darkness/

ခေါင်စီးကဗျာ စတာက 'အမှောင်မှာ ရိုးအီလေးတွဲ့၊

Then the substanceless blue/ Pour of tor and distances.”

နောက်တော့ ဒြပ်မဲ့ အပြာရောင်၊ ကျောက်တောင်ကုန်းနဲ့ ဝေးကွာခြင်းတွေလောင်း'

This sets the scene for a naked ride on horseback in the early morning—

ဒါက မနက်စောစော ကုန်းနှီးမပါပဲ မြင်းစီးထွက်တဲ့ အခန်းကို ဖော်ကျူးတာပါ။

one of Plath’s most memorable expressions of the elation of creative freedom.

Plath ရဲ့ ဖန်တီးတဲ့ လွတ်မြေက်မှု ပီတိရဲ့ အမှတ်ရစရာ အကောင်းဆုံးတွေထဲကတစ်ခုပါ။

But it is also full of foreboding imagery,

ဒါပေမဲ့ စိတ်ထင့်စရာ နိမိတ်ပုံလည်း ပြည့်နေပါတယ်၊

such as “a child's cry” that “melts in the wall”

ဥပမာ၊ 'နံရံထဲ ပျော်ဝင်နေတဲ့ ကလေးတစ်ယောက်ရဲ့ငိုသံ၊

and a “red/eye, the cauldron of morning.”

နောက်တော့ မျက်လုံးနီ၊ မနက်ခင်းရဲ့ ငရဲဒယ်အိုး'

This darkness is echoed throughout the collection,

စာပေါင်းချုပ်တစ်ခုလုံးမှာ အမှောင်ဟာ ပဲ့တင်ထပ်နေတယ်။

which includes controversial references to the holocaust and the Kamikazes.

အစုလိုက်သတ်ခြင်းနဲ့ တဇောက်ကန်းလုပ်ခြင်း အထိ အငြင်းပွားဖွယ် ကိုးကားချက်တွေပါတယ်။

Even the relics of seemingly happier times are described as crucifying the author:

ပိုပျော်တယ်ထင်ရတဲ့ ကာလတွေရဲ့ အစအနတွေကတောင် စာရေးသူကို အပြစ်ပေးတာအဖြစ် သရုပ်ဖော်တယ်။

“My husband and child smiling out of the family photo;

'မိသားစုဓာတ်ပုံထဲကနေ ငါ့ခင်ပွန်းနဲ့ ကလေးဟာ ပြုံးနေတယ်၊'

Their smiles catch onto my skin, little smiling hooks.”

သူ့တို့အပြုံးတွေက ငါ့အရေပြားပေါ်မှာ ငြိ၊ အပြုံးချိတ် သေးသေးလေးတွေ၊'

Her domestic dissatisfaction and her husband’s mistreatment of her

သူ့ရဲ့ အိမ်တွင်း မကျေနပ်ချက်နဲ့ သူ့ခင်ပွန်းက သူ့အပေါ် နှိပ်စက်မှုတွေဟာ

are constant themes in her later poetry.

သူ့နောက်ပိုင်း ကဗျာစာပေထဲမှာ အတောအသတ်တဲ့ အကြောင်းအရာတွေပါ။

After her death, he inherited her estate,

သူဆုံးပြီးနောက် ခင်ပွန်းသည်က ခြံဝင်းအမွေရခဲ့ပြီး

and has been accused of excluding some of her work from publication.

သူရဲ့လက်ရာတွေကို မထုတ်ဝေဘဲ ချန်လှပ်ခဲ့တယ်လို့ စွပ်စွဲခံရတယ်။

Despite these possible omissions and her untimely death,

ဒီဖြစ်နိုင်ခြေရှိတဲ့ ချန်လှပ်မှုတွေနဲ့ သူဟာ အချိန်စော သေဆုံးခဲ့ပေမဲ့

what survives is one of the most extraordinary bodies of work

ကျန်ရှိနေတာက ၂၀ ရာစု ကဗျာစာဆိုတစ်ဦးရဲ့

by a twentieth century poet.

အံ့မခန်းဆုံး လက်ရာ အစုအဝေးပါ။

While her work can be shocking in its rage and trauma,

၎င်းရဲ့ အမျက်နဲ့ သောကမှာ သူ့လက်ရာတွေဟာ တုန်လှုပ်ဖွယ်ဖြစ်နိုင်ပေမဲ့

Plath casts her readers as witnesses–

Plath ဟာ သူ့စာဖတ်ပရိတ်သတ်ကို သက်သေတွေအဖြစ် အရိပ်ထင်တာက

not only to the truth of her psychological life,

သူ့ရဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဘဝရဲ့ အမှန်တရားတွေကိုသာမက

but to her astounding ability to express what often remains inexpressible.

မကြာခဏ ပြောမပြတတ်အောင် ရှိနေတာကိုက စူးစမ်းဖို့ သူ့ရဲ့အံ့ဖွယ် အရည်အချင်းရောပါ။