Why should you read Sylvia Plath? - Iseult Gillespie

Tłumaczenie: Korekta: Ola Królikowska

"Na każdej gałęzi

“From the tip of every branch,

like a fat purple fig,

wisiała dojrzała fioletowa figa,

a wonderful future beckoned and winked…

symbol jednej z czekających mnie w życiu szans.

but choosing one meant losing all the rest,

Zerwanie jednej oznaczało automatycznie rezygnację z pozostałych,

and, as I sat there, unable to decide,

więc siedziałam,

the figs began to wrinkle and go black,

aż figi zaczęły się marszczyć, czernieć

and, one by one, they plopped to the ground at my feet.”

i jedna za drugą spadały na ziemię".

In this passage from Sylvia Plath’s "The Bell Jar,"

W tym fragmencie “Szklanego klosza” Sylvii Plath

a young woman imagines an uncertain future–

młoda kobieta snuje wizje niepewnej przyszłości

and speaks to the universal fear

i mówi o wszechmocnym lęku

of becoming paralyzed

przed paraliżującą perspektywą

by the prospect of making the wrong choice.

dokonania złego wyboru.

Although she considered other careers,

Choć Plath rozważała też inne ścieżki zawodowe,

Plath chose the artist’s way.

poszła w kierunku artystycznym.

Poetry was her calling.

Poezja była jej powołaniem.

Under her shrewd eye and pen,

Jej bystre oko i pióro

everyday objects became haunting images:

zmieniały przedmioty codziennego użytku w niezapomniane obrazy.

a “new statue in a drafty museum,”

“Nowy posąg w muzeum wypełnionym przeciągami”,

a shadow in a mirror, a slab of soap.

cień w lustrze, kostkę mydła.

Fiercely intelligent, penetrating and witty,

U niezwykle inteligentnej, przenikliwej i dowcipnej

Plath was also diagnosed with clinical depression.

Plath zdiagnozowano jednak ciężką depresję.

She used poetry to explore her own states of mind

Poprzez poezję odkrywała własne nastroje

in the most intimate terms,

w najbardziej osobisty sposób,

and her breathtaking perspectives on emotion,

a jej zapierające dech postrzeganie emocji,

nature and art continue to captivate and resonate.

natury i sztuki urzeka, wpływając na czytelników do dziś.

In her first collection of poems,

W pierwszym tomiku poetyckim,

"The Colossus,"

"Kolosie",

she wrote of a feeling of nothingness:

pisała o poczuciu pustki.

"white: it is a complexion of the mind.”

"Biel jest barwą mego umysłu".

At the same time,

W tym samym czasie

she found solace in nature,

znalazła ukojenie w naturze,

from “a blue mist” “dragging the lake,”

“niebieskiej mgle ciągnącej się przez jezioro”,

to white flowers that “tower and topple,”

białych kwiatach, które “piętrzą się i chwieją”

to blue mussels “clumped like bulbs.”

oraz niebieskich małżach “zbitych w kępę jak cebulki”.

Po publikacji “Kolosa” wydała “Szklany klosz”,

After "The Colossus" she published "The Bell Jar,"

her only novel,

swoją jedyną powieść,

which fictionalizes the time she spent working for Mademoiselle magazine

a zarazem fikcyjny zapis wspomnień ze stażu w redakcji pisma “Mademoiselle”,

in New York during college.

który odbyła w Nowym Jorku podczas studiów.

The novel follows its heroine, Esther,

Powieść opisuje losy Esther,

as she slides into a severe depressive episode,

która popada w ciężką depresję.

but also includes wickedly funny and shrewd depictions

Jednocześnie w zabawny i bystry sposób książka przedstawia

of snobby fashion parties and dates with dull men.

snobistyczne przyjęcia i spotkania z nudnymi mężczyznami.

Shortly after the publication of "The Bell Jar,"

Niedługo po publikacji "Szklanego klosza"

Plath died by suicide at age 30.

30-letnia Plath popełniła samobójstwo.

Two years later, the collection of poems she wrote in a burst of creative energy

Dwa lata później zbiór poezji napisanej w przypływie energii twórczej

during the months before her death

miesiące przed jej śmiercią

was published under the title "Ariel."

został wydany pod tytułem "Ariel".

Widely considered her masterpiece,

Powszechnie uznany za arcydzieło

Ariel exemplifies the honesty and imagination

tomik ilustruje szczerość i wyobraźnię,

Plath harnessed to capture her pain.

które Plath wykorzystała, żeby uchwycić swój ból.

In one of "Ariel's" most forceful poems,

W jednym z najbardziej ekspresyjnych wierszy zawartych w “Arielu”

"Lady Lazarus," she explores her attempts to take her own life through Lazarus,

“Kobiecie Łazarz” poetka zgłębia swoje próby samobójcze poprzez Łazarza,

the biblical figure who rose from the dead.

postać biblijną powstałą z martwych.

She writes, “and I a smiling woman/ I am only thirty/

Pisze: “A ja odzyskam uśmiech. Mam tylko trzydzieści lat

And like the cat I have nine times to die.”

i jak kot umieram dziewięć razy”.

But the poem is also a testament to survival:

Jednak wiersz jest też świadectwem przetrwania.

“I rise with my red hair/ And I eat men like air.”

“Z popiołów rudowłosa powstanę jeszcze, by pochłaniać ludzi jak powietrze”.

This unflinching language has made Plath an important touchstone

Tak niezachwiany język sprawił, że Plath stała się autorytetem

for countless other readers and writers

dla niezliczonej rzeszy czytelników i pisarzy,

who sought to break the silence

którzy usiłowali przerwać milczenie

surrounding issues of trauma, frustration, and sexuality.

wokół spraw takich jak trauma, frustracja czy seksualność.

"Ariel" is also filled with moving meditations on heartbreak and creativity.

“Ariel” wypełniają poruszające rozważania nad zawodem miłosnym i kreatywnością.

The title poem begins “Stasis in darkness/

Tytułowy wiersz rozpoczynają słowa “Zastój w ciemności,

Then the substanceless blue/ Pour of tor and distances.”

wtem bezcielesny błękit, potop wzgórz, odległości”.

This sets the scene for a naked ride on horseback in the early morning—

To opis przejażdżki konnej nago z samego rana,

one of Plath’s most memorable expressions of the elation of creative freedom.

jednego z najbardziej pamiętnych wyrazów euforii wolności twórczej Plath.

But it is also full of foreboding imagery,

Wiersz jest jednak też pełen złego przeczucia

such as “a child's cry” that “melts in the wall”

wyrażonego przez “krzyk dziecka”, który “wtapia się w ścianę“,

and a “red/eye, the cauldron of morning.”

oraz "czerwone oko, kocioł poranku".

This darkness is echoed throughout the collection,

Przez cały tomik wybrzmiewa ciemność,

which includes controversial references to the holocaust and the Kamikazes.

w tym kontrowersyjne odniesienia do Holokaustu i pilotów kamikaze.

Even the relics of seemingly happier times are described as crucifying the author:

Nawet wspomnienia pozornie szczęśliwszych czasów opisano jako powód ukrzyżowania.

“My husband and child smiling out of the family photo;

“Mój mąż i dziecko śmieją się na zdjęciu rodzinnym.

Their smiles catch onto my skin, little smiling hooks.”

Ich uśmiechy zaczepiają o mą skórę jak małe haczyki”.

Her domestic dissatisfaction and her husband’s mistreatment of her

Niezadowolenie z życia domowego oraz złe traktowanie ze strony męża

are constant themes in her later poetry.

to stałe motywy jej późniejszej poezji.

After her death, he inherited her estate,

Po śmierci Sylvii mąż odziedziczył jej dorobek

and has been accused of excluding some of her work from publication.

i był oskarżany o wyłączanie niektórych jej prac z publikacji.

Despite these possible omissions and her untimely death,

Mimo możliwego pominięcia części jej twórczości i przedwczesnej śmierci

what survives is one of the most extraordinary bodies of work

to, co przetrwało, jest jednym z największych dorobków artystycznych

by a twentieth century poet.

XX-wiecznej poezji.

Choć jej twórczość może szokować wściekłością i traumą,

While her work can be shocking in its rage and trauma,

Plath casts her readers as witnesses–

Plath wyznacza czytelników na świadków

not only to the truth of her psychological life,

nie tylko prawdy o swojej psychice,

but to her astounding ability to express what often remains inexpressible.

ale też niezwykłej umiejętności wyrażenia tego, co zdaje się niewyrażalne.