How do scars form? - Sarthak Sinha

အနာရွတ်တွေ ဘယ်လို ဖြစ်လာကြတာလဲ? - Sarthak Sinha

Translator: Myo Aung Reviewer: sann tint

ခင်ဗျားတို့ စက်ဘီးစီးရင်း လဲကျသွားတာ ဒါမှမဟုတ်

ချွန်ထွက်နေတဲ့ ဒေါင့်ကို ခေါင်းနဲ့ ဝင်ဆောင့်မိတာ မှတ်မိလား?

Remember the time you fell off your bike or bumped your head on a sharp corner?

Childhood injuries are things we'd often like to forget,

ငယ်စဉ်ဘဝက ဒဏ်ရာတွေကို ကျွန်တော်တို့ဟာ မေ့ပစ်လိုကြပါတယ်၊

ဒါပေမဲ့ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ကျတော့

but our bodies often carry the memories in the form of scars.

၎င်းတို့ကို အနာရွတ်အဖြစ် မှတ်မိနေတုန်းပါ။

မလိုချင်ပါလျက်နဲ့ အရေးပေါ် ဆေးကုခန်းကို သွားခဲ့ရတဲ့

So what are these unwanted souvenirs and why do we keep them for so long

နောက်မှာ ကျန်ရစ်ခဲ့တဲ့

after that unintended vacation to the emergency room?

အဲဒီအမှတ်တရ အနာရွတ်တွေ ဒီလောက်ကြာအောင်

ရှိနေကြတာ ဘာအတွက်များလဲ။

The most common place we see scars are on our skin,

အနာရွတ်တွေကို အများဆုံး မြင်ကြရတာက

ကျွန်တော်တို့ရဲ့ အရေပြား ပေါ်မှာပါပဲ၊

a patch that looks slightly different from the normal skin around it.

ဝန်းကျင်ရှိ အရေပြားနဲ့ မသိမသာ ကွဲပြားနေတဲ့ အကွက်ပါပဲ။

Often, this is considered an unfortunate disfigurement,

ရံဖန်ရံခါဆိုသလို အဲဒါကို အလှကို ဖျက်ဆီးနေတဲ့ အရာလို ယူဆကြပေမဲ့၊

မကြာခဏဆိုသလို အဲဒါကို ရိုးရာအစဉ်အလာထဲမှာရော

while other times, deliberate scarification has been used

မျက်မှောက်ခေတ်မှာပါ

in both traditional and modern cultures, to mark a rite of passage

တခုခုကို ကျင်းပလျက်က ဖြစ်စေ၊ ကြည့်ကောင်းအောင် မွမ်းမံလျက်ဖြစ်စေ၊

or simply for aesthetic decoration.

တမင်ကို လုပ်ကိုင်တတ်ကြပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ ခုနကပြောခဲ့တဲ့ ကွဲပြားချက်ဟာ

But the difference isn't only cosmetic.

အလှအပသဘော သက်သက် မဟုတ်ပါ။

When we look at healthy skin tissue under a microscope,

ကျွန်တော်တို့ ကျန်းမာတဲ့ အရေပြားကို

မိုက်ခရိုစကုပ်ဖြင့် ကြည့်မယ်ဆိုရင်၊

we see the cells that perform various functions

ဆဲလ်တွေဟာ အထူးဆဲလူလာ မာထရီးက်စ်၊

တနည်း ECM နဲ့ ချိတ်ဆက်နေတဲ့

connected by an extracellular matrix, or ECM.

လုပ်ဆောင်စရာ အမျိုးမျိုးကို လုပ်ကိုင်ကြရတာကို

This is composed of structural proteins, like collagen,

အဲဒါကို ကိုလာဂင်လို၊ အသားဓာတ်

secreted by specialized fibroblast cells.

အထူး ဖိုင်ဘရိုဘလာစ်တ် ဆဲလ်များက ထုတ်လုပ်ပေးကြတာပါ။

Well-arranged ECM allows for transportation of nutrients,

ကောင်းမွန်စွာ စီစဉ်ပေးထားတဲ့ ECM ဟာ အာဟာရတွေကို ပို့ပေးခြင်း၊

cell-to-cell communication, and cell adhesion.

ဆဲလ်အချင်းချင်း ဆက်သွယ်မှု နဲ့ တွယ်ကပ်မှုကို ခွင့်ပြုပါတယ်။

ဒါပေမဲ့၊ နက်ရှိုင်းတဲ့ ဒဏ်ရာတခုခု ရလာရင်တော့

But when a deep wound occurs, this arrangement is disrupted.

During the process of wound healing, collagen is redeposited at the wound site,

ဒဏ်ရာကို ကုစားရေး ဖြစ်စဉ်အတွင်းမှာ ကိုလာဂင်ကို

ဒဏ်ရာ အနီးကို ရွှေ့သိမ်းပေးရာ၊

ကျန်းမာတဲ့ အသားမျှင်ထဲမှာ တွေ့ရတတ်တဲ့

but instead of the basket-weave formation found in healthy tissue,

the new ECM is aligned in a single direction,

အသစ်ပေါ်လာတဲ့ ECM ဆီမှာ ရှေ့ရှုချက်

တခုတည်းသာ ရှိတတ်ပါတယ်၊

impeding inter-cell processes, and reducing durability and elasticity.

ဆဲလ်အချင်းချင်း လုပ်ငန်းစဉ်များ ကြန့်ကြာလာကာ

ခံနိုင်ရည် နဲ့ ပျော့ပြောင်းမှု ကျဆင်းလာစေပါတယ်။

To make matters worse,

အခြေအနေ ပိုဆိုးလာစေတာက၊

the healed tissue contains a higher proportion of ECM than before,

ကုသခံလိုက်ရတဲ့ အသားမျှင်ဟာ အရင်နဲ့စာရင်

reducing its overall function.

အထွေထွေ လုပ်ကိုင်နိုင်စွမ်းဟာ ကျဆင်းလာတယ်။

အရေပြားထဲမှာကျတော့၊ ကိုလာဂင် လွန်ကဲမှုက

In the skin, the overabundance of collagen interferes with its original functions,

၎င်းရဲ့ မူရင်း လုပ်ငန်းများကို၊

like producing sweat,

ချွေးကို ထုတ်လုပ်ပေးခြင်း၊

controlling body temperature

ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ အပူချိန်ကို ထိန်းချုပ်ခြင်း၊

and even growing hair.

ပြီးတော့ ဆံပင် ကြီးလာခြင်းကိုတောင် နှောင့်ယှက်ပါတယ်။

The scar tissue is fragile, sensitive to changes in temperature and sensation,

အနာရွတ်ထဲက အသားမျှင်ဟာ၊ ထိခိုက်လွယ်ပြီး

အပူချိန် နဲ့ အာရုံဆိုင်ရာ ကိစ္စများကို ခံစားလွယ်ကာ၊

and should be kept in moist environments to maximize healing.

အနာကျက်မှု အကောင်းဆုံးဖြစ်ရန် စိုစွတ်တဲ့

ပတ်ဝန်းကျင်မျိုးထဲမှာ ရှိရန် လိုပါတယ်။

This presence of excessive fibrous connective tissue in an organ

ခန္ဓာကိုယ် အစိတ်အပိုင်း တခုထဲမှာ အဲဒီလို

အမျှင်များ လွန်ကဲစွာ ချိတ်လျက် ရှိနေခြင်းကို

is known as fibrosis, and if that term sounds familiar,

fibrosis လို့ခေါ်ကြရာ အဲဒီလို အသုံးအနှုံးကို

ကြားဘူးသလို ရှိနေတာက၊

it's because our skin is not the only organ vulnerable to scarring.

အနာရွတ်တွေဟာ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ အရေပြားထဲမှာသာ

ဖြစ်တတ်တာ မဟုတ်လို့ပါ။

Cystic fibrosis is a genetic disorder that causes scarring of the pancreas,

အသက်ရှူလမ်းကြောင်း fibrosis ဆိုရင် မျိုးရိုးဗီဇ

ရောဂါဖြစ်ကာ ပန်ကရိယမှာ အနာရွတ်တွေ ပေါ်လာစေပါတယ်၊

while pulmonary fibrosis is a scarring of the lungs,

အဆုတ် fibrosis ဆိုရင် အဆုတ်ထဲ အနာရွတ်တွေ ပေါ်လာလို့

resulting in shortness of breath.

အသက်ရှူရ ခက်လာခြင်းကို ဆိုလိုတာပါ။

Scarring of the heart and the buildup of ECM following a heart attack

နှလုံးဖောက်ပြန်မှုရဲ့ နောက်မှာ အနာရွတ်တွေ ပေါ်လာခြင်းနဲ့

can inhibit its beating, leading to further heart problems.

နှလုံးခုန်နှုန်း နှေးလာနိုင်ကာ နှလုံးပြဿနာတွေ

ဒီတော့ ဒဏ်ရာတခုရဲ့ နောက်မှာ ပေါ်လာတဲ့

What's common to all these conditions

is that although it retains some of the original functions,

မူရင်း လုပ်ကိုင်နိုင်စွမ်း အချို့ကို ထိန်းသိမ်းထားနိုင်ပေမဲ့၊

၎င်းတို့က အစားထိုးနေရာယူလိုက်ကြတဲ့

the scar tissue formed after a wound

မူလအသားမျှင်များထက်အရည်အသွေး

is inferior to the native tissue it replaces.

ညံ့နေခြင်းကို အဲဒီမှာ တွေ့ရပါတယ်။

However, there is hope.

ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် မျှော်လင့်စရာတွေ ရှိပါတယ်။

Medical researchers are now studying what causes fibroblast cells

ဖိုင်ဘရိုဘလာစ်တ် ဆဲလ်များအား ကိုလာဂင်

to secrete excessive amounts of collagen

အကြောင်းရင်းတွေ နဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ထဲက အခြားဆဲလ်များအား

ထိခိုက်နေတဲ့ အသားမျှင်များကို ထုတ်လုပ်စေလျက်

and how we can recruit the body's other cells

in regenerating and repopulating the damaged tissue.

ဆေးကုသရေး ပါရဂူများက အားထုတ်နေကြပါတယ်။

ဒဏ်ရာ ကုစားမှု နဲ့ အနာရွတ် အသားမျှင် ပေါ်ပေါက်လာမှုကို

By learning how to better control wound healing and the formation of scar tissue,

ပိုပြီး ကောင်းမွန်စွာ ထိန်းချုပ်ရေးကို သိလာကြမယ်ဆိုရင်၊

ဒဏ်ရာရဲ့ နောက်ပိုင်းပြဿနာတွေကို ဖြေရှင်းရန်

we can utilize the multi-billion-dollar budgets

currently used to address the aftermath of wounding

ဒေါ်လာ ဘီလီယံများစွာအထိ ရှိနေတဲ့ ဘတ်ဂျက်​ငွေကို

in a much more efficient manner,

ပိုပြီး ထိရောက်စွာ သုံးစွဲပေးနိုင်ခြင်းဖြင့်

and help millions of people live better and healthier lives.

ပြည်သူ သန်းချီတို့ရဲ့ ဘဝကို မြှင့်တင်ပေးလျက် သူတို့ ပိုပြီးကျန်းမာစွာ

နေထိုင်နိုင်အောင် ကူပေးနိုင်မှာပါ။

ဒါပေမဲ့ အဲဒီမတိုင်မီအထိတော့၊ ယုတ်စွအားဖြင့်

But until then, at least some of our scars

can help us remember to avoid the sorts of things that cause them.

အနာရွတ်တွေ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ရခြင်းရဲ့ အကြောင်းရင်းမျိုးကို

ရှောင်ရှားရန် ကျွန်တော်တို့အား သတိပေးနေကြမှာပါ။