How do scars form? - Sarthak Sinha

Jak tworzą się blizny? - Sarthak Sinha

Tłumaczenie: Kacper Borowiecki Korekta: Rysia Wand

Remember the time you fell off your bike or bumped your head on a sharp corner?

Pamiętasz upadek z roweru lub uderzenie głową w ostry kant?

Czasami chcielibyśmy zapomnieć o urazach z dzieciństwa,

Childhood injuries are things we'd often like to forget,

but our bodies often carry the memories in the form of scars.

ale nasze ciało często naznaczone jest wspomnieniami w formie blizn.

So what are these unwanted souvenirs and why do we keep them for so long

Czym więc są te niechciane pamiątki i dlaczego pozostają na tak długo

after that unintended vacation to the emergency room?

po nieplanowanej wyprawie do szpitala?

The most common place we see scars are on our skin,

Blizny najczęściej występują na skórze.

a patch that looks slightly different from the normal skin around it.

To skrawek, który różni się od reszty skóry.

Often, this is considered an unfortunate disfigurement,

Często uchodzą za niefortunne oszpecenie,

while other times, deliberate scarification has been used

ale bywa, że w kulturach tradycyjnych i współczesnych

in both traditional and modern cultures, to mark a rite of passage

umyślnie tworzy się blizny podczas rytuałów

or simply for aesthetic decoration.

lub po prostu dla ozdoby.

But the difference isn't only cosmetic.

Jednak nie jest to jedynie kosmetyczna różnica.

When we look at healthy skin tissue under a microscope,

Patrząc na zdrową tkankę skóry pod mikroskopem,

we see the cells that perform various functions

widać komórki o różnych funkcjach,

connected by an extracellular matrix, or ECM.

połączonych w macierzy pozakomórkowej (ECM).

This is composed of structural proteins, like collagen,

Jest ona zbudowana z białek strukturalnych jak kolagen,

secreted by specialized fibroblast cells.

wydzielanych przez komórki zwane fibroblastami.

Well-arranged ECM allows for transportation of nutrients,

Poprawnie umiejscowione ECM pozwala na transport substancji odżywczych,

cell-to-cell communication, and cell adhesion.

komunikację między komórkami oraz na łączenie się komórek.

But when a deep wound occurs, this arrangement is disrupted.

Pojawienie się głębokiej rany zakłóca ten proces.

During the process of wound healing, collagen is redeposited at the wound site,

Gdy rana się goi, kolagen zostaje rozdysponowany na powierzchni rany,

but instead of the basket-weave formation found in healthy tissue,

ale zamiast utworzyć splot plecionkarski, jak w zdrowych tkankach,

the new ECM is aligned in a single direction,

nowe ECM układa się w jednym kierunku,

impeding inter-cell processes, and reducing durability and elasticity.

zakłócając procesy międzykomórkowe i obniżając trwałość oraz elastyczność.

To make matters worse,

Co gorsza,

the healed tissue contains a higher proportion of ECM than before,

naprawiona tkanka zawiera większą niż wcześniej proporcję ECM,

reducing its overall function.

co obniża jej ogólną funkcję.

In the skin, the overabundance of collagen interferes with its original functions,

Nadmiar kolagenu w skórze zakłóca jej pierwotne funkcje,

like producing sweat,

jak wydzielanie potu,

controlling body temperature

kontrolowanie temperatury ciała, a nawet porost włosów.

and even growing hair.

The scar tissue is fragile, sensitive to changes in temperature and sensation,

Tkanka bliznowata jest delikatna, wrażliwa na temperaturę i dotyk.

and should be kept in moist environments to maximize healing.

Powinna mieć zapewnioną wilgoć, żeby zmaksymalizować gojenie.

This presence of excessive fibrous connective tissue in an organ

Nadmiar tkanki łącznej włóknistej w organach nazywa się zwłóknieniem.

is known as fibrosis, and if that term sounds familiar,

Termin ten może brzmieć znajomo,

it's because our skin is not the only organ vulnerable to scarring.

bo skóra nie jest jedynym organem podatnym na zabliźnianie.

Cystic fibrosis is a genetic disorder that causes scarring of the pancreas,

Mukowiscydoza jest chorobą uwarunkowaną genetycznie,

która powoduje powstanie blizn na trzustce,

while pulmonary fibrosis is a scarring of the lungs,

a zwłóknienie płuc powoduje tworzenie się blizn na płucach,

co powoduje krótki, urywany oddech.

resulting in shortness of breath.

Scarring of the heart and the buildup of ECM following a heart attack

Blizny na sercu i nagromadzenie ECM spowodowane atakiem serca

może spowolnić jego bicie, powodując dalsze problemy z sercem.

can inhibit its beating, leading to further heart problems.

We wszystkich przypadkach tkanka bliznowata,

What's common to all these conditions

is that although it retains some of the original functions,

która tworzy się w miejscu rany,

podtrzymuje niektóre z pierwotnych funkcji,

the scar tissue formed after a wound

is inferior to the native tissue it replaces.

jednak jest jakościowo gorsza od tkanki, którą zastępuje.

However, there is hope.

Jednak jest nadzieja.

Medical researchers are now studying what causes fibroblast cells

Badacze medyczni pracują nad poznaniem przyczyny

wydzielania kolagenu przez fibroblasty

to secrete excessive amounts of collagen

i sposobem zaangażowania innych komórek

and how we can recruit the body's other cells

in regenerating and repopulating the damaged tissue.

w procesy regeneracji i odbudowywania zniszczonej tkanki.

By learning how to better control wound healing and the formation of scar tissue,

Dzięki lepszej kontroli gojenia ran i tworzenia tkanki bliznowatej

we can utilize the multi-billion-dollar budgets

będziemy mogli efektywnej wykorzystać wielomiliardowe sumy,

currently used to address the aftermath of wounding

które obecne idą na leczenie następstw ran

in a much more efficient manner,

and help millions of people live better and healthier lives.

i pomóc milionom ludzi wieść lepsze i zdrowsze życie.

But until then, at least some of our scars

Na razie przynajmniej część naszych blizn

can help us remember to avoid the sorts of things that cause them.

przypomina, by unikać rzeczy, które je spowodowały.