How do scars form? - Sarthak Sinha

Çeviri: Nihal Aksakal Gözden geçirme: Saliha Karatepeli

Remember the time you fell off your bike or bumped your head on a sharp corner?

Bisikletten düşüp başını sivri bir köşeye vurduğunu hatırlıyor musun?

Childhood injuries are things we'd often like to forget,

Çocukluk yaraları genelde unutmak istediğimiz şeylerdir

but our bodies often carry the memories in the form of scars.

fakat bedenimiz anıları yaralar şeklinde taşır.

So what are these unwanted souvenirs and why do we keep them for so long

Peki bu istenmeyen hatıralar nedir ve acil odasına yaptığımız

after that unintended vacation to the emergency room?

istenmeyen ziyaretlerden bu kadar süre sonra neden hala taşıyoruz?

The most common place we see scars are on our skin,

Yaraları en çok gördüğümüz yer cildimizdir.

a patch that looks slightly different from the normal skin around it.

Etrafı, cildin normalde olduğundan farklı olur.

Often, this is considered an unfortunate disfigurement,

Genellikle bu talihsiz bir bozulma olarak düşünülürken

kasti yapılan yaralamalar, geleneksel ve modern kültürlerde

while other times, deliberate scarification has been used

in both traditional and modern cultures, to mark a rite of passage

bir geçiş töreninin işareti

or simply for aesthetic decoration.

veya estetik dekorasyon için kullanılır.

But the difference isn't only cosmetic.

Fakat fark sadece kozmetik değildir.

When we look at healthy skin tissue under a microscope,

Sağlıklı cilt dokusuna mikroskop altında baktığımızda

we see the cells that perform various functions

farklı işlevler gerçekleştiren ekstrasellüler matriks veya ECM

connected by an extracellular matrix, or ECM.

tarafından bağlanan hücreler görürüz.

This is composed of structural proteins, like collagen,

Bu özel fibroblast hücreleri tarafından salgılanan

secreted by specialized fibroblast cells.

kolajen gibi yapısal proteinlerden oluşur.

Well-arranged ECM allows for transportation of nutrients,

İyi düzenlenmiş ECM, besinlerin taşınmasını,

cell-to-cell communication, and cell adhesion.

hücreden hücreye iletişimi ve hücre yapışmasını sağlar.

But when a deep wound occurs, this arrangement is disrupted.

Fakat derin bir yara olduğunda bu düzenleme bozulur.

During the process of wound healing, collagen is redeposited at the wound site,

Yaranın iyileşme sürecinde kolajen yaranın etrafında tekrar toplanır

but instead of the basket-weave formation found in healthy tissue,

ancak sağlıklı dokuda bulunan sepet örgüsü oluşumu yerine,

the new ECM is aligned in a single direction,

yeni ECM hücre içi süreçleri engelleyen ve dayanıklılığı

impeding inter-cell processes, and reducing durability and elasticity.

ve elastikiyeti azaltan tek bir yönde hizalanır.

To make matters worse,

Sorunları daha kötü hale getirmek için

the healed tissue contains a higher proportion of ECM than before,

iyileşmiş doku genel fonksiyonunu azaltarak öncekinden

reducing its overall function.

daha yüksek miktarda ECM içerir.

In the skin, the overabundance of collagen interferes with its original functions,

Deride kolajenin fazlalığı ter üretme,

like producing sweat,

vücut ısısını kontrol etme

controlling body temperature

ve hatta saç yetiştirme gibi

and even growing hair.

orijinal işlevlerine müdahale eder.

The scar tissue is fragile, sensitive to changes in temperature and sensation,

Yara dokusu hassastır, sıcaklık ve algıdaki değişikliklere duyarlıdır

and should be kept in moist environments to maximize healing.

ve iyileşmeyi en üst düzeye çıkarmak için nemli ortamlarda bulunulmalıdır.

This presence of excessive fibrous connective tissue in an organ

Bir organdaki aşırı fibröz bağ dokusunun varlığı fibroz olarak bilinir

is known as fibrosis, and if that term sounds familiar,

ve eğer bu terim tanıdık geliyorsa

it's because our skin is not the only organ vulnerable to scarring.

cildimiz iz bırakmaya açık tek organ olmadığı içindir.

Cystic fibrosis is a genetic disorder that causes scarring of the pancreas,

Kistik fibroz, pankreasın yaralaşmasına neden olan genetik bir hastalık iken

while pulmonary fibrosis is a scarring of the lungs,

pulmoner fibroz, akciğerlerin yaralanması

resulting in shortness of breath.

ve nefes darlığı ile sonuçlanır.

Scarring of the heart and the buildup of ECM following a heart attack

Kalbin yaralanması ve kalp krizinden sonra ECM'nin birikmesi

can inhibit its beating, leading to further heart problems.

kalp atışlarını engelleyerek daha fazla kalp problemine yol açabilir.

What's common to all these conditions

Bütün bu koşullar için ortak olan,

is that although it retains some of the original functions,

orijinal fonksiyonların bazılarını koruduğu halde,

the scar tissue formed after a wound

bir yaradan sonra oluşan yara dokusunun,

is inferior to the native tissue it replaces.

yerine yerleştirdiği doğal dokudan daha düşük olmasıdır.

However, there is hope.

Yine de umut vaad eder.

Medical researchers are now studying what causes fibroblast cells

Tıp araştırmacıları, şu anda fibroblast hücrelerinin

to secrete excessive amounts of collagen

aşırı miktarda kollajen salgılamasına neden olanı

and how we can recruit the body's other cells

ve vücudun diğer hücrelerini hasarlı dokuyu yeniden üretme

in regenerating and repopulating the damaged tissue.

ve yeniden doldurma konusunda nasıl kuvvetlendirebileceğimizi araştırıyor.

By learning how to better control wound healing and the formation of scar tissue,

Yara iyileşmesini ve yara dokusu oluşumunu daha iyi kontrol edeceğimizi öğrenerek

we can utilize the multi-billion-dollar budgets

şu anda yaralanmanın ardından daha etkili bir şekilde ele almak için kullanılan

currently used to address the aftermath of wounding

milyarlarca dolarlık bütçelerden yararlanabilir

in a much more efficient manner,

ve milyonlarca insanın daha iyi

and help millions of people live better and healthier lives.

ve sağlıklı yaşamlarını sürdürmelerine yardımcı olabiliriz.

But until then, at least some of our scars

Ama o zamana kadar, en azından yaralarımızdan bazıları,

can help us remember to avoid the sorts of things that cause them.

onlara neden olan şeylerden kaçınmamızı hatırlamamıza yardımcı olabilir.