The rise of modern populism - Takis S. Pappas

629,094 views ・ 2020-08-20

TED-Ed


ဗီဒီယိုကိုဖွင့်ရန် အောက်ပါ အင်္ဂလိပ်စာတန်းများကို နှစ်ချက်နှိပ်ပါ။

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung
00:06
In the mid-1970s, after decades of political turmoil,
0
6685
4347
နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ ဝရုန်းသုန်းကားအခြေအနေရဲ့ ဆယ်စုနှစ်တွေနောက် ၁၉၇၀ နှစ်လွန် အလယ်မှာ
00:11
Greece finally seemed to be on the path to stability.
1
11032
3660
ဂရိဟာ နောက်ဆုံ တည်ငြိမ်မှုဆီ လမ်းကြောင်းပေါ်မှာ ရှိတယ်ထင်ခဲ့ရတယ်။
00:14
With the introduction of a new constitution
2
14692
2400
အခြေခံ ဥပေဒေသစ်တစ်ခုရဲ့ နိဒါန်းနဲ့
00:17
and negotiations underway to enter European institutions,
3
17092
4000
ဥရောပ အဖွဲ့အစည်းတွေကို ဝင်ဖို့ လုပ်ဆောင်ဆဲ ညှိနှိုင်းမှုတွေနဲ့အတူ
00:21
many analysts expected Greek politics
4
21092
2610
ဂရိဟာ ပိုကြီးမားတဲ့ အနောက်တိုင်း ကမ္ဘာရဲ့
00:23
to follow the pattern of the larger Western world.
5
23702
3370
ပုံစံတွေနောက်ကို လိုက်ဖို့ များစွာသော ဆန်းစစ်သူတွေက မျှော်လင့်ခဲ့တယ်။
00:27
Then in 1981, a political party called PASOK came to power.
6
27072
5326
ဒီနောက် ၁၉၈၁ မှာ PASOK ဆိုတဲ့ နိုင်ငံရေး ပါတီတစ်ခု အာဏာ ရလာခဲ့တယ်။
00:32
Its charismatic leader Andreas Papandreou railed against the new constitution,
7
32398
5187
ပါတီရဲ့ ဩဇာရှိတဲ့ ခေါင်းဆောင် Papandreou က အခြေခံ ဥပဒေသစ်ကို ကြိမ်းမောင်းပြီး
00:37
and accused those in power of “national betrayal.”
8
37585
4430
အာဏာရသူတွေကို 'အမျိုးသားရေး သစ္စာဖောက်တွေ' လို့ စွပ်စွဲခဲ့တယ်။
00:42
Opposing Greece’s membership in NATO and the European Economic Community,
9
42015
4672
ဂရိနဲ့ NATO နဲ့ ဥရောပ စီးပွားရေး အဖွဲ့ အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်မှုကို ဆန့်ကျင်ရင်း
00:46
Papandreou promised to govern for the betterment of the “common people"
10
46687
4082
Papandreou​ က အခြားအားလုံးထက် 'အများ ပြည်သူ' တိုးတက်ကောင်းမွန်ရေးအတွက်
00:50
above all else.
11
50769
1880
အုပ်ချုပ်ဖို့ ကတိပြုခဲ့တယ်။
00:52
He famously declared, “there are no institutions, only the people exist.”
12
52649
6002
သူ လူသိထင်ရှား ကြေညာခဲ့တာက "အဖွဲ့အစည်းတွေ မရှိ၊ လူတွေသာ ရှိတယ်"ပါ။
00:58
Papandreou’s rise to power isn’t a unique story.
13
58651
3540
Papandreou ရဲ့ အာဏာရလာမှုက ထူးခြားတဲ့ ဖြစ်ရပ်တော့ မဟုတ်ဘူး။
01:02
In many democratic countries around the world,
14
62191
2580
ကမ္ဘာအနှံ့က ဒီမိုကရက်တစ် နိုင်ငံများစွာမှာ
01:04
charismatic leaders vilify political opponents,
15
64771
3261
ဩဇာရှိတဲ့ ခေါင်းဆောင်တွေဟာ နိုင်ငံရေး ပြိုင်ဘက်တွေကို အမနာပပြောတယ်၊
01:08
disparage institutions, and claim the mantle of the people.
16
68032
4550
အဖွဲ့အစည်းတွေကို ချိုးနှိမ်ပြောပြီး ပြည်သူတွေရဲ့ ရာထူးလို့အခိုင်အမာဆိုတယ်။
01:12
Some critics label this approach as authoritarian or fascist,
17
72582
4294
ဝေဖန်သူတချို့က ဒီနည်းကို အာဏာရှင်ဆန်တဲ့ (သို့) ဖက်ဆစ်ဆန်တယ်လို့ တံဆိပ်ကပ်ကြပေမဲ့
01:16
and many argue that these leaders are using emotions
18
76876
3360
များစွာက ဒီခေါင်းဆောင်တွေဟာ မဲပေးသူတွေကို ကြိုးကိုင်၊ လှည့်ဖျားဖို့
01:20
to manipulate and deceive voters.
19
80236
2920
စိတ်ခံစားမှုတွေကို အသုံးပြုတယ်လို့ စောဒကတက်ကြတယ်။
01:23
But whether or not this style of politics is ethical, it's certainly democratic,
20
83156
5253
ဒါပေမဲ့ ဒီနိုင်ငံရေးဟန်က ကျင့်ဝတ်နဲ့ ညီညီ၊ မညီညီ၊ ကျိန်းသေဒီမိုကရက်ပါ။
01:28
and it goes by the name of populism.
21
88409
3470
ဒါက လူထုအကျိုးမျှော်ဝါဒ ဆိုတဲ့အမည်နဲ့ သွားတယ်။
01:31
The term populism has been around since Ancient Rome,
22
91879
3130
လူထုအကျိုးမျှော်ဝါဒ စကားရပ်ဟာ ရှေးဟောင်း ရောမကတည်းက ရှိနေခဲ့တာပါ။
01:35
and has its roots in the Latin word “populus” meaning “the people."
23
95009
4568
'populus' 'ပြည်သူ' လို့ အနက်ရတဲ့ လက်တင် စကားလုံးမှာ အရင်းခံတယ်။
01:39
But since then populism has been used to describe dozens of political movements,
24
99577
5127
အဲဒီကတည်းက နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှု ဒါဇင်ချီ ကို လူထု အကျိုးမျှော်ဝါဒ ခေါ်ခဲ့ကြတယ်။
01:44
often with counterintuitive and sometimes contradictory goals.
25
104704
4000
မကြာခဏ အဖွဲအစည်းကို တန်ပြန်တာ တစ်ခါတစ်လေဆန့်ကျင်တဲ့ရည်မှန်းချက်တွေနဲ့ပါ။
01:48
Populist movements have rebelled against monarchies, monopolies,
26
108704
3880
လူထုအကျိုးမျှော် လှုပ်ရှားမှုတွေက ဘုရင်စနစ်တွေ၊တစ်ဦးတည်း ချုပ်ကိုင်မှုတွေနဲ့
01:52
and a wide variety of powerful institutions.
27
112584
3390
ကျယ်ပြန့်တဲ့ အာဏာရှိ အဖွဲ့အစည်း အစုံကို ပုန်ကန်ခဲ့တယ်။
01:55
It’s not possible to cover the full history of this term here.
28
115974
3640
ဒီမှာတော့ ဒီစကားရပ်ရဲ့ ဇာတ်လမ်း အပြည့်အစုံကို ဖော်ပြဖို့ မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။
01:59
Instead, we’re focusing on one specific type of populism—
29
119614
4108
ဒါအစား လူထုအကျိုးမျှော်ဝါဒရဲ့ သီးခြား ပုံစံတစ်ခုကို အလေးထားတင်ပြမှာပါ။
02:03
the kind that describes Papandreou’s administration
30
123722
2690
Papandreou ရဲ့အုပ်ချုပ်ရေးနဲ့ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ် ၇၀ ကျော်က
02:06
and numerous other governments over the last 70 years: modern populism.
31
126412
5695
အခြားများစွာသော အစိုးရတွေကို သရုပ်ဖော်တဲ့ အမျိုးအစား၊ ခေတ်သစ် လူထုအကျိုးမျှော်ဝါဒပါ။
02:12
But to understand how political theorists define this phenomenon
32
132107
4442
ဒါပေမဲ့ နိုင်ငံရေး သဘောတရား ပညာရှင်တွေက ဒီဖြစ်စဉ်ကို အနက်ဖွင့်ပုံကို နားလည်ဖို့
02:16
we first need to explore what it’s responding to.
33
136549
4056
ဒါက ဘာကို တုံ့ပြန်နေတာကို ပထမဆုံး စူးစမ်းဖို့ လိုအပ်တယ်။
02:20
In the aftermath of World War Two,
34
140605
1860
ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်ရဲ့ နောက်ဆွယ်မှာ
02:22
many countries wanted to move away from totalitarian ideologies.
35
142465
4393
နိုင်ငံများစွာဟာ အကြွှင်းမဲ့ အာဏာရှင်စနစ် အယူအဆတွေကနေ ရှောင်ခွာချင်ခဲ့ကြတယ်။
02:26
They sought a new political system
36
146858
1954
၎င်းတို့ဟာ တစ်ဦးချင်းနဲ့ လူမှုရေး
02:28
that prioritized individual and social rights,
37
148812
2910
ရပိုင်ခွင့်တွေကို ဦးစားပေးပြီး နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ အများဆန္ဒကို
02:31
aimed at political consensus, and respected the rule of law.
38
151722
4307
ရည်ရွယ်တဲ့ ဥပဒေစည်းမျဉ်းကို လေးစားတဲ့ နိုင်ငံရေး စနစ်သစ်တစ်ခုကို ရှာဖွေခဲ့တယ်။
02:36
As a result, most Western nations adopted a longstanding form of government
39
156029
5323
အကျိုးဆက်အနေနဲ့ အနောက်နိုင်ငံအများစုဟာ လွတ်လပ်တဲ့ ဒီမိုကရေစီခေါ်တဲ့ ရေရှည်တည်တဲ့
02:41
called liberal democracy.
40
161352
2030
အစိုးရ ပုံစံတစ်ခုကို ကျင့်သုံးခဲ့တယ်။
02:43
In this context, “liberal” doesn’t refer to any political party,
41
163382
3480
ဒီစကားစပ်မှာ "liberal" ဆိုတာက နိုင်ငံရေး ပါတီတစ်ခုခုကို မရည်ညွှန်းပေမဲ့
02:46
but rather a type of democracy that has three essential components.
42
166862
4572
အဓိက အစိတ်အပိုင်း သုံးခုရှိတဲ့ ဒီမိုကရေစီ အမျိုးအစားတစ်ခုပါ။
02:51
First, liberal democracies accept that society
43
171434
3144
ပထမ လွတ်လပ်တဲ့ ဒီမိုကရေစီတွေက လူအဖွဲ့အစည်းဟာ မကြာခဏတော့
02:54
is full of many, often crosscutting divisions that generate conflict.
44
174578
4700
ဝိရောဓိကို ထုတ်ပေးတဲ့ ထောင့်ဖြတ် အပိုင်းများစွာ ပြည့်နေတယ် ဆိုတာ.လက်ခံတယ်။
02:59
Second, it requires that society’s many factions
45
179278
3060
ဒုတိယ လိုအပ်တာက လူ့အဖွဲ့အစည်းရဲ့ အုပ်စုများစွာဟာ
03:02
seek common ground across those divisions.
46
182338
3290
ဒီအပိုင်းအခြားတွေကိုဖြတ်ကာ အခြေခံတူညီမှုကို ရှာတာပါ။
03:05
Finally, liberal democracies rely on the rule of law
47
185628
3510
နောက်ဆုံးက လွတ်လပ်တဲ့ ဒီမိုကရေစီတွေဟာ အခြေခံ ဥပဒေတွေမှာနဲ့ ဥပဒေရေးရာ
03:09
and the protection of minority rights,
48
189138
2470
အခြေအနေတွေမှာ ပြဋ္ဌာန်းထားတဲ့အတိုင်​း
03:11
as specified in constitutions and legal statutes.
49
191608
3700
ဥပဒေ စည်းမျဉ်းနဲ့ လူနည်းစု ရပိုင်ခွင့်တွေ ကို ကာကွယ်မှုအပေါ် အမှီပြုတာပါ။
03:15
Taken together, these ideals propose
50
195308
2565
အတူတူ စုပေါင်းပြီး သဘောထားသေးသိမ်မှုကနေ
03:17
that tolerance and institutions that protect us from intolerance,
51
197873
4435
ကာကွယ်ပေးတဲ့ သဘောထားကြီးမှုနဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေကို အဆိုပြုပေးတဲ့ ဒီစံတွေဟာ
03:22
are the bedrock of a functional and diverse democratic society.
52
202308
4917
လက်တွေ့ကျပြီး ထွေးပြားတဲ့ ဒီမိုကရက်တစ် လူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုရဲ့အခြေခံမူပါ။
03:27
Liberal democracies helped bring stability to the nations that adopted them.
53
207225
4000
လွတ်လပ်တဲ့ ဒီမိုကရေစီတွေက ကျင့်သုံးတဲ့ နိုင်ငံတွေမှာ တည်ငြိမ်မှု ရဖို့ ကူညီတယ်။
03:31
But like any system of government, they didn’t solve everything.
54
211225
4180
ဒါပေမဲ့ နိုင်ငံရေး စနစ်တိုင်းလိုပဲ ဒါတွေက အရာတိုင်းကို ဖြေရှင်းမပေးခဲ့ဘူး။
03:35
Among other issues, an ever-increasing wealth gap
55
215405
3560
အခြား ပြဿနာတွေအနက် အမြဲ တိုးလာနေတဲ့ ချမ်းသာမှု ကွာဟချက်တစ်ခုက
03:38
led to underserved communities
56
218965
2310
ချမ်းသာတဲ့ အနီးအပါးတွေကိုရော၊ နိုင်ငံရေး
03:41
who distrusted both their wealthy neighbors and their political leaders.
57
221275
4639
ခေါင်းဆောင်တွေကိုပါ မယုံကြည်တဲ့ နွမ်းပါးတဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းတွေဖြစ်စေခဲ့တယ်။
03:45
In some cases, political corruption further damaged the public's trust.
58
225914
5560
တချို့ဖြစ်ရပ်တွမှာ နိုင်ငံရေး ခြစားမှုက ပြည်သူ့ ယုံကြည်မှုကို ထပ်ကာ ဖျက်ဆီးတယ်။
03:51
Growing suspicion and resentment around these politicians
59
231474
3350
ဒီနိုင်ငံရေးသမားတွေ ဝန်းကျင်မှာ တိုးလာနေတဲ့ သံသယနဲ့ မကျေမချမ်းမှု
03:54
primed citizens to look for a new kind of leader
60
234824
3150
တည်ဆဲအခြေခံဥပေဒေတွေကို စိန်ခေါ် လူထုလိုအပ်ချက်တွေကို ဦးစားပေးမယ့်
03:57
who would challenge established institutions
61
237974
2420
ခေါင်းဆောင်သစ် တစ်ယောက်လိုမျိုးကို ရှာဖွေဖို့
04:00
and put the needs of the people first.
62
240394
2830
နိုင်ငံသားတွေကို အသင့်ပြင်ပေးခဲ့တယ်။
04:03
In many ways, this reaction highlights democracy in action:
63
243224
4271
နည်းလမ်းများစွာမှာ ဒီတုံ့ပြန်မှုက ဒီမိုကရေစီ အသက်ဝင်မှုကို အသားပေးတယ်။
04:07
if the majority of a population feels their interests are underrepresented,
64
247495
4712
လူအများစုက သူတို့ရဲ့ စိတ်ဝင်စားမှုတွေဟာ လုံလောက်တဲ့ ကိုယ်စားပြုမှုမခံရဘူး ထင်ရင်
04:12
they can elect leaders to change that using existing democratic systems.
65
252207
4937
တည်ဆဲ ဒီမိုကရေစီ စနစ်တွေကို အသုံးပြုကာ ပြောင်းလဲဖို့ ခေါင်းဆောင်တွေရွေးနိုင်ပေမဲ့
04:17
But this is where assertive, modern populist candidates can subvert democracy.
66
257144
5860
ငါသိငါတတ် လူထုအကျိုးမျှော် ကိုယ်စားလှယ် လောင်းတွေ ဒီမိုကရေစီကို ဝင်နှောက်နိုင်တယ်
04:23
Modern populists identify themselves as embodying the "will of the people,"
67
263004
5564
ခေတ်သစ် လူထုအကျိုးမျှော်သမားတွေက မိမိကိုယ် မိမိ "ပြည်သူ့ ဆန္ဒ"ကို သရုပ်ဖေါ်သူအဖြစ်
04:28
and they place those interests
68
268568
1910
သဘောထားကာ တစ်ဦးချင်းနဲ့
04:30
above the institutions that protect individual and social rights.
69
270478
5009
ဒီအကျိုးစီးပွားတွေကို လူမှုရပိုင်ခွင့်တွေ ကာကွယ်တဲ့ အဖွဲ့စည်းတွေအထက်မှာ ထားတယ်။
04:35
Modern populists argue these institutions
70
275487
2970
ခေတ်သစ် လူထုအကျိုးမျှော်သမားတွေ စောဒကတက်တာက ဒီအဖွဲ့အစည်းတွေကို
04:38
are run by a self-serving ruling minority,
71
278457
3110
ကောင်းမြတ်တဲ့ သာမန် ပြည်သူ အများစုကို ထိန်းချုပ်ဖို့
04:41
who seek to control the vast majority of virtuous common people.
72
281567
4204
ကြိုးပမ်းကြတဲ့ ကိုယ်ကျိုးရှာ အုပ်ချပ်ရေး လူနည်းစုတစ်ခုက ကွပ်ကဲတယ်ဆိုတာပါ။
04:45
As a result, politics is no longer about seeking compromise and consensus
73
285771
5376
အကျိုးဆက်က နိုင်ငံရေးဟာ သဘောထားကြီးတဲ့ ဒီမိုကရက်တစ် အဖွဲ့အစည်းတွေကနေ
04:51
through tolerant democratic institutions.
74
291147
2800
သဘောတူညီမှုနဲ့ အများဆန္ဒကို ရှာဖွေတာ မဟုတ်တော့ဘူး။
04:53
Instead, these leaders seek to overturn what they see as a broken system.
75
293947
5729
ဒါအစား ဒီခေါင်းဆောင်တွေက စနစ်ပျက်အဖြစ် သူတို့မြင်တာကို ပယ်ဖျက်ဖို့ကြိုးပမ်းကြတယ်။
04:59
This means that where a liberal democracy has the utmost respect for institutions
76
299676
4549
ဆိုလိုတာက လွတ်လပ်တဲ့ ဒီမိုကရေစီတစ်ခုရှိ ရာမှာ တရားရုံးတွေ၊ လွတ်လပ်တဲ့ သတင်းစာနဲ့
05:04
like courtrooms, free press, and national constitutions,
77
304225
4000
အမျိုးသား အခြေခံဥပဒေတွေလို အဖွဲ့အစည်း တွေကို အဆုံးစွန် လေးစားမှု ရှိတာပါ။
05:08
modern populists disparage any establishment that disagrees
78
308225
4635
ခေတ်သစ် လူထုအကျိုးမျှော်သမားတွေက "အများ ဆန္ဒ" လို့ ခေါ်တာနဲ့ သဘောမတူတဲ့
05:12
with the so-called “common will."
79
312860
2700
အဖွဲ့အစည်းတိုင်းကို မတရားချိုးနှိမ်တယ်။
05:15
Modern populist parties have arisen in many places,
80
315560
3160
ခေတ်သစ် လူထုအကျိုးမျှော် ပါတီတွေ နေရာများစွာမှာ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ပေမဲ့
05:18
but the leaders of these movements are remarkably similar.
81
318720
3770
ဒီလှုပ်ရှားမှုတွေရဲ့ ခေါင်းဆောင်တွေဟာ မှတ်သားလောက်အောင် ဆင်တူကြတယ်။
05:22
They’re often charismatic individuals
82
322490
2070
မကြာခဏ ‘‘ပြည်သူ့ ဆန္ဒ"ကို သရုပ်ထင်တာအဖြစ်
05:24
who identify themselves as embodying the “will of the people."
83
324560
4244
သူတို့ကိုယ်သူတို့ သဘောထားတဲ့ ဩဇာရှိတဲ့ တသီးပုဂ္ဂလတွေပါ။
05:28
They make exorbitant promises to their supporters,
84
328804
2830
သူတို့ကို ထောက်ခံသူတွေကို မတန်တဆ ကတိကဝတ်တွေ ပေးရင်း
05:31
while casting their opponents as traitors actively undermining the country.
85
331634
5096
ပြိုင်ဘက်တွေကို နိုင်ငံကို တက်ကြွစွာ အား နည်းစေတဲ့ သစ္စာဖောက်တွေအဖြစ် သဘောထားကြတယ်။
05:36
But whether these politicians are sincere believers or manipulative opportunists,
86
336730
5006
ဒါပေမဲ့ ဒီနိုင်ငံရေးသမားတွေဟာ ရိုးသားတဲ့ ယုံကြည်သူတွေ (သို့) ခြယ်လှယ်တဲ့ အခွင့်ရေး
05:41
the dynamics they unleash
87
341736
1650
သမားတွေဖြစ်စေ သူတို့ ထုတ်လွှတ်တဲ့
05:43
can be profoundly destabilizing for liberal democracy.
88
343386
4000
အင်အားက လွတ်လပ်တဲ့ ဒီမိုကရေစီအတွက် အကြီးအကျယ် ယိမ်းယိုင်စေနိုင်တယ်။
05:47
Even when modern populist leaders don’t follow through
89
347386
2910
ခေတ်သစ် လူထုအကျိုးမျှော်သမားတွေဟာ သူတို့ရဲ့ အစွန်းအရောက်ဆုံး
05:50
with their most extreme promises,
90
350296
2380
ကတိတွေနဲ့ ဆုံးခန်းတိုင် မလုပ်တာတောင်
05:52
their impact on political discourse, the rule of law, and public trust
91
352676
4976
နိုင်ငံရေး ဟောပြောချက်၊ ဥပဒေ စည်းမျဉ်းနဲ့ လူထု ယုံကြည်မှုအပေါ် သူတို့ သက်ရောက်မှုက
05:57
can long outlast their time in office.
92
357652
2930
သူတို့ အာဏာရချိန်ထက် တာရှည် သက်ဆိုးရှည်နိုင်ပါတယ်။
ဤဝဘ်ဆိုဒ်အကြောင်း

ဤဆိုက်သည် သင့်အား အင်္ဂလိပ်စာလေ့လာရန်အတွက် အသုံးဝင်သော YouTube ဗီဒီယိုများနှင့် မိတ်ဆက်ပေးပါမည်။ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းမှ ထိပ်တန်းဆရာများ သင်ကြားပေးသော အင်္ဂလိပ်စာသင်ခန်းစာများကို သင်တွေ့မြင်ရပါမည်။ ဗီဒီယိုစာမျက်နှာတစ်ခုစီတွင် ပြသထားသည့် အင်္ဂလိပ်စာတန်းထိုးများကို နှစ်ချက်နှိပ်ပါ။ စာတန်းထိုးများသည် ဗီဒီယိုပြန်ဖွင့်ခြင်းနှင့်အတူ ထပ်တူပြု၍ လှိမ့်သွားနိုင်သည်။ သင့်တွင် မှတ်ချက်များ သို့မဟုတ် တောင်းဆိုမှုများရှိပါက ဤဆက်သွယ်ရန်ပုံစံကို အသုံးပြု၍ ကျွန်ုပ်တို့ထံ ဆက်သွယ်ပါ။

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7