The rise of modern populism - Takis S. Pappas

Translator: Dương Vy Reviewer: Thu Ha Tran

In the mid-1970s, after decades of political turmoil,

Vào giữa những năm 70, sau hàng thập kỷ bất ổn chính trị,

Greece finally seemed to be on the path to stability.

Hy Lạp dường như đã đi vào quỹ đạo phát triển ổn định.

With the introduction of a new constitution

Với việc ban hành hiến pháp mới,

and negotiations underway to enter European institutions,

cũng như đàm phán để tham gia các thể chế tại châu Âu,

many analysts expected Greek politics

nhiều nhà phân tích đã dự đoán nền chính trị Hy Lạp

to follow the pattern of the larger Western world.

sẽ đi theo xu hướng chung của thế giới phương Tây.

Then in 1981, a political party called PASOK came to power.

Rồi năm 1981, một đảng chính trị tên PASOK lên nắm quyền.

Its charismatic leader Andreas Papandreou railed against the new constitution,

Lãnh đạo nổi tiếng của nó, Andreas Papandreou đã phản đối bản hiến pháp mới,

and accused those in power of “national betrayal.”

và cáo buộc các nhà cầm quyền “phản bội nhân dân”.

Phản đối Hy Lạp gia nhập NATO và Cộng đồng Kinh tế châu Âu,

Opposing Greece’s membership in NATO and the European Economic Community,

Papandreou promised to govern for the betterment of the “common people"

Papandreou hứa hẹn sẽ lãnh đạo vì sự tiến bộ của “nhân dân”

above all else.

trên hết mọi thứ.

He famously declared, “there are no institutions, only the people exist.”

Ông từng tuyên bố rằng “không có thể chế nào, chỉ có người dân mới tồn tại”.

Papandreou’s rise to power isn’t a unique story.

Việc Papandreou lên nắm quyền không phải một chuyện lạ.

In many democratic countries around the world,

Ở nhiều quốc gia dân chủ trên thế giới,

charismatic leaders vilify political opponents,

các nhà lãnh đạo cá tính vẫn thóa mạ các chính trị gia đối lập,

disparage institutions, and claim the mantle of the people.

làm mất uy tín của các thể chế trên danh nghĩa nhân dân.

Some critics label this approach as authoritarian or fascist,

Một số nhà phê bình gọi cách tiếp cận này là độc tài hoặc phát-xít,

and many argue that these leaders are using emotions

và nhiều người cho rằng các lãnh đạo đang lợi dụng cảm xúc

to manipulate and deceive voters.

nhằm thao túng và lừa dối cử tri.

But whether or not this style of politics is ethical, it's certainly democratic,

Nhưng phong cách chính trị này dù đạo đức hay không, nó chắc chắn là dân chủ,

and it goes by the name of populism.

và được gọi là chủ nghĩa dân túy.

The term populism has been around since Ancient Rome,

Thuật ngữ “dân túy” đã xuất hiện ở La Mã từ thời cổ đại,

bắt nguồn từ “populus”, tiếng Latinh có nghĩa là “nhân dân”.

and has its roots in the Latin word “populus” meaning “the people."

But since then populism has been used to describe dozens of political movements,

Từ đó, chủ nghĩa dân túy được sử dụng để mô tả hàng loạt những phong trào chính trị

often with counterintuitive and sometimes contradictory goals.

thường với những mục đích phản trực quan và đôi khi là mâu thuẫn.

Populist movements have rebelled against monarchies, monopolies,

Các phong trào dân túy đã chống lại nền quân chủ, cơ chế độc quyền,

and a wide variety of powerful institutions.

và hàng loạt những thể chế xã hội khác.

It’s not possible to cover the full history of this term here.

Bao quát toàn bộ lịch sử của thuật ngữ này tại đây là không khả thi.

Instead, we’re focusing on one specific type of populism—

Thay vào đó, chúng ta sẽ tập trung vào một loại chủ nghĩa dân túy cụ thể,

the kind that describes Papandreou’s administration

phù hợp với việc mô tả chính quyền của Papandreou

and numerous other governments over the last 70 years: modern populism.

và hàng loạt các chính thể khác trong 70 năm qua: chủ nghĩa dân túy hiện đại.

But to understand how political theorists define this phenomenon

Nhưng để hiểu làm thế nào các nhà lý luận chính trị định nghĩa hiện tượng này

we first need to explore what it’s responding to.

ta cần biết hoàn cảnh ra đời của nó.

In the aftermath of World War Two,

Sau Chiến tranh thế giới thứ hai,

many countries wanted to move away from totalitarian ideologies.

nhiều quốc gia muốn tách ra khỏi các hệ tư tưởng toàn trị chủ nghĩa.

They sought a new political system

Họ cần một hệ thống chính trị mới

that prioritized individual and social rights,

đặt quyền lợi cá nhân và xã hội lên hàng đầu,

aimed at political consensus, and respected the rule of law.

hướng tới sự đồng thuận chính trị và bảo vệ nền pháp quyền.

As a result, most Western nations adopted a longstanding form of government

Hệ quả là đa số các quốc gia phương Tây đã áp dụng một thể chế nhà nước

called liberal democracy.

gọi là dân chủ tự do.

In this context, “liberal” doesn’t refer to any political party,

Trong ngữ cảnh này, “tự do” không ám chỉ bất kì đảng phái chính trị nào,

but rather a type of democracy that has three essential components.

mà đúng hơn là một nền dân chủ với ba thành phần cơ bản.

First, liberal democracies accept that society

Thứ nhất, các nền dân chủ tự do thừa nhận rằng xã hội

is full of many, often crosscutting divisions that generate conflict.

đầy rẫy những sự phân chia chồng chéo lẫn nhau gây ra mâu thuẫn.

Second, it requires that society’s many factions

Thứ hai, nó đòi hỏi các bè phái trong xã hội

seek common ground across those divisions.

tìm được tiếng nói chung bất kể những sự phân chia đó.

Finally, liberal democracies rely on the rule of law

Cuối cùng, các nền dân chủ tự do dựa trên nguyên tắc pháp quyền

and the protection of minority rights,

và sự bảo hộ quyền lợi của nhóm thiểu số

as specified in constitutions and legal statutes.

được quy định trong hiến pháp và các đạo luật.

Taken together, these ideals propose

Tựu chung lại, những lý tưởng này đề xuất

that tolerance and institutions that protect us from intolerance,

rằng sự khoan dung và các thể chế bảo vệ chúng ta khỏi sự tàn nhẫn,

are the bedrock of a functional and diverse democratic society.

là rường cột của một xã hội dân chủ đa dạng và hiệu quả.

Liberal democracies helped bring stability to the nations that adopted them.

Nền dân chủ tự do đem lại sự ổn định cho các quốc gia áp dụng nó.

But like any system of government, they didn’t solve everything.

Nhưng giống như mọi thể chế nhà nước khác, nó không thể giải quyết mọi vấn đề.

Among other issues, an ever-increasing wealth gap

Một trong số đó là sự gia tăng khoảng cách giàu - nghèo,

led to underserved communities

khiến các cộng đồng không được quan tâm đúng mực

who distrusted both their wealthy neighbors and their political leaders.

trở nên thù ghét cả hàng xóm giàu có lẫn các nhà lãnh đạo chính trị của họ.

In some cases, political corruption further damaged the public's trust.

Trong một số trường hợp, nạn tham nhũng đã làm tổn hại thêm lòng tin quần chúng.

Growing suspicion and resentment around these politicians

Sự ngờ vực và thù ghét bủa vây các chính trị gia này

primed citizens to look for a new kind of leader

khiến công dân sẵn sàng tìm kiếm một nhà lãnh đạo mới

who would challenge established institutions

dám thách thức những thể chế đã được định sẵn

and put the needs of the people first.

và đặt nhu cầu của người dân lên hàng đầu.

In many ways, this reaction highlights democracy in action:

Theo nhiều cách, phản ứng này chính là dân chủ trong thực tiễn:

if the majority of a population feels their interests are underrepresented,

nếu quần chúng cảm thấy lợi ích của họ không được đại diện,

they can elect leaders to change that using existing democratic systems.

họ có thể thay đổi nó thông qua hoạt động bầu cử của nền dân chủ hiện hành

But this is where assertive, modern populist candidates can subvert democracy.

Nhưng đây cũng là lúc các nhà dân túy quyết đoán có thể lật đổ nền dân chủ.

Các nhà dân túy hiện đại xác định họ đại diện cho “ý chí của nhân dân”,

Modern populists identify themselves as embodying the "will of the people,"

and they place those interests

và đặt những lợi ích đó

above the institutions that protect individual and social rights.

lên trên các thể chế bảo hộ quyền tự do cá nhân và xã hội.

Modern populists argue these institutions

Các nhà dân túy hiện đại cho rằng những thể chế này

are run by a self-serving ruling minority,

được điều hành bởi một nhóm thiểu số tư lợi,

who seek to control the vast majority of virtuous common people.

bằng cách chi phối đại bộ phận dân chúng trong sạch.

As a result, politics is no longer about seeking compromise and consensus

Hệ quả là chính trị không còn là quá trình hướng tới sự thỏa hiệp và đồng thuận

through tolerant democratic institutions.

thông qua các thể chế dân chủ khoan dung.

Instead, these leaders seek to overturn what they see as a broken system.

Thay vào đó, các nhà lãnh đạo này muốn lật đổ cái mà họ cho là một hệ thống đổ nát.

This means that where a liberal democracy has the utmost respect for institutions

Tức là trong khi nền dân chủ tự do tôn trọng tuyệt đối các thể chế

like courtrooms, free press, and national constitutions,

như tòa án, tự do báo chí và hiến pháp của quốc gia,

modern populists disparage any establishment that disagrees

các nhà dân túy hiện đại lên án bất kì thể chế nào mâu thuẫn với

with the so-called “common will."

cái gọi là “ý muốn của nhân dân”.

Modern populist parties have arisen in many places,

Các đảng dân túy chủ nghĩa đã nổi lên ở nhiều nơi,

but the leaders of these movements are remarkably similar.

song lãnh tụ của các phong trào này đặc biệt giống nhau.

They’re often charismatic individuals

Họ thường là những cá nhân có sức lôi cuốn

who identify themselves as embodying the “will of the people."

tự nhận mình là hiện thân của “ý chí của nhân dân”.

They make exorbitant promises to their supporters,

Họ tạo nên những hứa hẹn quá cao cho những người ủng hộ họ,

while casting their opponents as traitors actively undermining the country.

trong khi lên án phe đối lập là những kẻ phản bội đang kìm hãm quốc gia.

But whether these politicians are sincere believers or manipulative opportunists,

Nhưng dù những chính trị gia này là tín đồ chân thành hay kẻ lôi kéo cơ hội,

the dynamics they unleash

động lực mà họ giải phóng

can be profoundly destabilizing for liberal democracy.

có thể gây mất ổn định sâu sắc cho dân chủ tự do.

Even when modern populist leaders don’t follow through

Ngay cả khi các nhà lãnh đạo dân túy không hiện thực hóa

with their most extreme promises,

với những lời hứa tham vọng nhất của họ,

their impact on political discourse, the rule of law, and public trust

ảnh hưởng của họ lên diễn ngôn chính trị, pháp quyền và lòng tin của công chúng

can long outlast their time in office.

có thể tồn tại lâu hơn thời gian tại chức của họ.