Can you solve the riddle and escape Hades? - Dan Finkel

Translator: Wai Yan Moe Lwin Reviewer: Sanntint Tint

Maybe the fates got clumsy.

ကြမ္မာတေွကကိုးရိုးကားရာနိုင်လောက်တယ်

Maybe Poseidon had one of his angry days.

ပိုဆိုင်ဒွန်အမျက်တော်ရှတဲ့ နေ့တစ်နေ့ဖြစ်လောက်တယ်။

However it happened, the underworld is overcrowded,

သို့သော်ဖြစ်ခ့ဲ့တာကတော့ ငရဲမှာ ပြည့်ကျပ်လာခဲ့တယ်။

and Zeus has ordered Hades to let some spirits out.

ဝိဉာဉ်အချို့ကို ပြန်လွှတ်ဖို့ ဇူးစ်က ဟေးဒီးစ်အားအမိန့်ပေးလိုက်တယ်။

Hades arranges all the souls of the dead in a line before Cerberus.

ဟေးဒီးစ်းစ်က မရဏဝိညာဉ်အားလုံးကို ဆီးဘားရပ်စ်ရှေ့မှာ တန်းစီစေတယ်။

When one of his three heads bites down on the soul in front of it,

သူ့ခေါင်းသုံးလုံးအနက် တစ်လုံးက ရှေ့မှာရှိတဲ့ ဝိဉာဉ်ကို ကိုက်လိုက်ရင်

they’ll get returned to the land of the living.

အကိုက်ခံရသူဟာ ရှင်သန်ရာမြေ ကမ္ဘာကို ပြန်ရမယ်။

Anyone to the left must get out of line and stay in Hades forever.

ဘယ်ဘက်မှာရှိသူတိုင်းဟာ အတန်းထဲကနေ ထွက်ပြီး ဟေးဒီးစ်နဲ့ ထာဝရနေရမယ်

And everyone else shuffles forward, at which point Cerberus will feed again.

ကျန်သူတိုင်းက ဆီးဘာရပ်စ် ထပ်စားတာခံရမယ့် နေရာအထိ ရှေ့တိုး ရှပ်တိုက်လျှောက်တယ်။

Each of the dog’s heads has an equal chance of being the one to bite each time,

ခွေးခေါင်းတစ်လုံးစီဟာ အကြိမ်တိုင်း ကိုက်စားခံရနိုင်ခြေတူတယ်

and no two ever bite simultaneously.

ဘယ်တော့မှ နှစ်လုံးပြိုင်တူမကိုက်ဘူး။

Unfortunately, Hades’ minions forgot to tell you what was happening,

ကံဆိုးစွာ ဟေးဒ္းစ်ရဲငယ်သားတွေက ဘာဖြစ်နေ တယ်ဆိုတာ သင့်ကိုပြောဖို့မေ့သွားတယ်၊

and by the time you show up there are only 99 souls left in line.

သင်ရောက်လာချိန်မှာတော့ ၉၉ယောက်သာကျန်တော့တယ်။

Hades looks furious and drawing attention to yourself won’t end well.

ဟေးဒီးစ်ကဒေါသထွက်နေပုံရလို့ သင့်ကို သတိထားမိတာက အဆုံးသတ် ကောင်းမှာမဟုတ်တော့ပါ။

But suddenly, time freezes, and Hermes steps out of the shadows.

သို့သော်အချိန်ရပ်တန့်သွားပြီး ဟားမိစ်ဟာ အရိပ်ထဲကထွက်လာတယ်။

He tells you he can instantly put you into the line,

သူဟာ သင့်ကိုချက်ချင်း လူတန်းထဲ ထည့်လို့ရပြီး

and no one will realize what happened.

ဖြစ်ပျက်တာကို ဘယ်သူမှ သိမှာမဟုတ်ဘူးလို့ ပြောတယ်။

But he’ll only grant his grace to someone clever enough

သို့သော် သူ့ရဲ့ကောင်းချီးကို အပြည့်အဝ အကျိုးရှိရှိသုံးနိုင်လောက်အောင်

to take full advantage of it.

ပါးနပ်သူမျိုးကိုသာပေးလိမ့်မယ်။

Choose the best place in line and he’ll give you the spot.

လူတန်းထဲကအကောင်းဆုံး နေရာကိုရွေးနိုင်ရင် အဲဒီနေရာရမယ်

Choose wrong, and he’ll leave you to rot.

မှားရွေးမိရင်သင့်ကို ပစ်ထားခဲ့မယ်

Which spot should you pick?

ဘယ်နေရာကိုရွေးသင့်သလဲ

Pause the video to figure it out yourself.

ကိုယ့်ဘာသာစဥ်းစားရန် ဗွီဒီယိုကိုရပ်ပါ

Answer in 3

၃ မှာ ဖြေပါ

Answer in 2

၂ မှာ ဖြေပါ

Answer in 1

၁ မှာ ဖြေပါ။

It’s possible to calculate the exact probability of going free

‌ဒီနေရာ ၁၀၀ စလုံးမှာ လွတ်မြောက် ရန် တိကျတဲ့ ဖြစ်နိုင််ခြေကို

in all 100 spots.

တွက်မယ်ဆိုလည်းရပါတယ်။

But there’s a much simpler path to the solution

ဒါ‌ေပမဲ့ အဖြေကို တွက်ချက်မှုနည်းနည်းနဲ့

that requires surprisingly little calculation.

ရောက်နိုင်မယ့် အံဲ့ဖွယ် ပိုရိုးရှင်းတဲ့ လမ်းလည်းရှိပါတယ်။

Imagine being anywhere in line.

လူတန်းရဲ့တစ်နေရာရာမှာ ရှိ‌ေနတယ်လို့စိတ်ကူးကြည့်ပါ။

Way up at the front, one of the three heads will pick someone at random,

အရှေ့ဆုံးမှာတော့ ခေါင်း၃ လုံးထဲက ၁ခုကတစ်ယောက်ယောက်ကို ကျပန်းရွေးကာ

and you’ll move forward 1, 2, or 3 spaces.

သင်လည်းရှေ့သို့၁၊၂(သို့)၃နေရာတိုးသွားပါမယ်

Since each is equally likely,

အကြိမ်တိုင်းဟာဖြစ်နိုင်ခြေတူနေတာကြောင့်

your chance of survival from wherever you started

သင် ဘယ်‌ေနရာ‌ေရာက်‌​ေရာက် သင့်အသက်ရှင်နိုင်ခြေဟာ

is the average of the chances from each of the three spaces in front of you.

သင့်ရှေ့က ၃ဦးရှင်နိုင်ခြေရဲ့ ပျမ်းမျှဖြစ်ပါတယ်

And this is where you can find a huge shortcut.

ဒီမှာဖြတ်လမ်းကြီးတစ်ခုကို ရှာတွေ့လိုက်တာပါပဲ

Averages must be on or between the extremes of what you’re averaging—

ပျမ်းမျှဆိုတာအစွန်းနှစ်ဖက်‌ေပါ် (သို့)နှစ်ဖက်ရဲ့ကြားမှာသာရှိရပါတယ်

they can never be higher than the highest value

အမြင့်ဆုံး တန်ဖိုးထက်မမြင့်နိုင်သလို

or lower than the lowest.

အနိမ့်ဆုံးထက်လည်းမနိမ့်နိုင်ပါဘူး

So whatever your chances of survival are where you start,

သင့်ရဲ့ရှင်နိုင်ခြေဘယ်လောက်ဖြစ်ဖြစ်

one of the three places in front of you is at least as good,

သင့်ရှေ့၃နေရာထဲက၁နေရာက သင့်နေရာလောက်တော့ကောင်းနိုင်ပါတယ်

and probably better.

ပိုတောင်ကောင်းေနနိုင်ပါတယ်

This observation is incredibly powerful.

ဒီတွေ့ရှိမှုဟာအလွန်ပဲအကျိုးရှိပါတယ်

It means that wherever you are in line,

ဆိုလိုတာက လူတန်းရဲ့ ဘယ်နေရာ သင်ရောက်ရောက် သင့်နေရာကို

it’d be wise to trade your place for one of the three spots in front of you.

သင့်ရှေ့၃နေရာက၁နေရာနဲ့ လဲလိုက်ခြင်းကအမြော်အမြင်ရှိတာပါပဲ

Let’s ignore which for now and think of them as a trio—

အခုကျန်တာခဏမေ့ပြီး အဲဒီ၃နေရာကို၃ခုတစ်စုအနေနဲ့မြင်လိုက်ပါ

this trio’s maximum value is better than this trio’s, and so on.

ဒီအစုရဲ့အများဆုံးရှင်နိုင်ခြေက ဟိုအစုထက်များတယ်

Keep going and you’ll reach the front...

ဒီလိုနဲ့သွားရင်း သင်ဟာ ရှေ့ဆုံးကိုရောက်သွားလိမ့်မယ်

These three spots must contain the extreme values—

ဒီရှေ့ဆုံး ၃ နေရာမှာလူတန်းကြီးတစ်ခုလုံးရဲ့

the best and worst probabilities—

အစွန်းနှစ်ဖက် တန်ဖိုးတွေ ဖြစ်တဲ့ အကောင်းဆုံးနဲ့

for the entire line.

အဆိုးဆုံးဖြစ်စ်နိုင်‌ေြခတွေရှိတယ်

In other words, they’re all we need to consider.

တစ်နည်းပြောရရင် ဒီ၃နေရာကိုသာစဉ်းစားရုံပါပဲ

Place 1 is bad.

ပထမနေရာက ဆိုးပါတယ်

Head one would save you, and the other two doom you forever.

ခေါင်း၁ကသင့်ကိုကယ်‌‌‌‌မယ်၊ ကျန်တဲ့နှစ်‌ ခေါင်းက ထာဝရဂြိုဟ်ဆိုးဝင်‌ေစမယ်။

That’s just a 1 in 3 chance to escape.

လွတ်နိုင်ခြေ ၃ပုံ၁ပုံပဲရှိတယ်

Place 2 is better: head two is great,

ဒုတိယနေရာက ပိုကောင်းတယ်။ ခေါင်း၂ကကောင်းတယ်

head 3 is bad, and head 1 is ok in that it gives you another chance.

ခေါင်း၃ကဆိုးတယ်၊ခေါင်း၁က နောက်အခွင့်ရေးရမှာဆိုတော့အဆင်‌ေပြတယ်

But place 3 is best, because head 3 saves you

ဒါပေမဲ့ တတိယနေရာကတော့အကောင်းဆုံးပဲ အကြောင်းကခေါင်း၃က သင့်ကိုကယ်စဉ်မှာ

while heads 1 and 2 both give you extra chances.

ခေါင်း၁နဲ့၂က အခွင့်ရေးတွေ ထပ်ပေးမယ်။

If you did want to consider the exact probabilities,

ြဖစ်တန်စွမ်းအတိအကျစဉ်းစားမယ်ဆိုရင်

the odds of surviving in place 3 are 16 out of 27, or close to 60%.

တတိယနေရာရဲ့ရှင်ကျန်ရစ်နိုင် ‌ေြခက၂၇မှာ၁၆(သို့)၆၀% နီးပါးရှိတယ်

The spots later in line tend to be very close to having a 50% chance of survival.

တတိယနောက်ကနေရာတွေကတော့၅၀% နီးပါးရှိတယ်

Why 50%?

ဘာလို့ ၅၀% လဲဆိုတော့

Because every time Cerberus sends one soul up to be reborn,

ဆီးဘားရပ်စ်က၁ယောက်ကို ရှင်သန်ဖို့လွှတ်လိုက်တိုင်း

he leaves 0, 1, or 2 souls in the underworld.

ငရဲမှာ ၀၊၁(သို့)၂ယောက်ကျန်ခဲ့တယ်

That averages out to one person staying for each one who gets freed.

ပျမ်းမျှ၁ယောက်လွတ်တိုင်း၁ယောက်ကျန်ခဲ့ရတယ်

But you can beat those odds handily with what you now know.

ဒါပေမဲ့ သင်အခုသိထားတာနဲ့ဆိုရင် ဒီရှုပ်ထွေးတာတွေကို မလိုတော့ပါဘူး

Hermes has places to be, and so do you.

ဟေးဒီးစ်သွားရတော့မှာဖြစ်သလို သင်လဲသွားရ ‌ေတာ့ပါမယ်

He rewards your insight by sneaking you into the third spot.

သူကတတိယနေရာမှာထားပြီး သင့်ရဲ့အမြင်ကိုချီးမြှောက်လိုက်ပါတယ်

And from there it’ll be just a short wait to learn your ultimate fate.

အဲဒီနေရာကနေခဏ‌အကြာမှာ သင့်ရဲ့ နောက်ဆုံး ကံတရားကိုတွေ့မြင်ရပါတော့မယ်