How much will you change in the future? More than you think - Bence Nanay

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Myo Aung

When trains began to shuttle people across the coutryside,

ရထားတွေက လူတွေကို ကျေးလက်အနှံ့ လွန်းပျံစတင်ပို့ဆောင်တဲ့အခါ အများအပြားက

many insisted they would never replace horses.

မြင်းတွေကို ဘယ်တော့မှအစားထိုးမှာ မဟုတ်ဘူးလို့ အခိုင်အမာဆိုကြတယ်။

Less than a century later, people repeated that same prediction about cars,

ရာစုတစ်ခုအပြည့်မီ နောက်ပိုင်းမှာ လူတွေဟာ ကားတွေ၊ တယ်လီဖုန်း၊ရေဒီယို၊ရုပ်မြင်သံကြား၊

telephones,

ကွန်ပျူတာတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး

အလားတူ

radio,

television,

ခန့်မှန်းချက်ကို

and computers.

ထပ်တလဲလဲလုပ်ခဲ့ကြတယ်။

Each had their own host of detractors.

တစ်ခုစီမှာ ဆိုင်ရာ ပုတ်ခတ်သူတွေ အများကြီးရှိပါ။

Even some experts insisted they wouldn’t catch on.

ကျွမ်းကျင်သူတချို့တောင်မှ ဒါတွေကို မရိပ်စားမိဘူးလို့ အခိုင်အမာဆိုကြတယ်။

Of course, we can’t predict exactly what the future will look like

တကယ်တော့ အနာဂတ်က ဘယ်ပုံစံ၊ ဒါမှမဟုတ် တီထွင်မှုအသစ်တွေက ဒါကို ဘယ်လို

or what new inventions will populate it.

စည်ပင်စေမယ်ဆိုတာကို အတိအကျ မခန့်မှန်းနိုင်ဘူး။

But time and time again,

ဒါပေမဲ့ အကြိမ်ကြိမ်တော့

we’ve also failed to predict that the technologies of the present

လက်ရှိ နည်းပညာတွေဟာ အနာဂတ်ကို ပြောင်းလဲပေးမယ်ဆိုတာကိုလည်း

will change the future.

ခန့်မှန်းဖို့ ပျက်ကွက်ခဲ့တာပါ။

မကြာသေးခင်က လူတစ်ဦးချင်းဘဝမှာ အလားတူပုံစံတစ်ခုကို တွေ့ရှိခဲ့တာက၊

And recent research has revealed a similar pattern in our individual lives:

we’re unable to predict change in ourselves.

လူတွေဟာ ကိုယ်တိုင် ပြောင်းလဲမှုကို ကြိုတင်မခန့်မှန်းနိုင်တာပါ။

Three psychologists documented our inability to predict personal change

စိတ်ပညာရှင် သုံးယောက်က “”သမိုင်း နိဂုံး ထင်မှတ်မှားမှု”ဆိုတဲ့ ၂၀၁၃ခုနှစ် စာတမ်းမှာ

in a 2013 paper called, “The End of History Illusion.”

တစ်ကိုယ်ရေ ပြောင်းလဲမှုကို မခန့်မှန်းနိုင်ဘူးလို့ မှတ်တမ်းတင်ထားတယ်။

Named after political scientist Francis Fukuyama’s prediction

လစ်ဘရယ် ဒီမိုကရေစီက အစိုးရ နောက်ဆုံးပုံစံ ဆိုတဲ့ နိုင်ငံရေး သိပ္ပံပညာရှင်

that liberal democracy was the final form of government,

ဖရန်စစ် ဖူကူယာမရဲ့ ခန့်မှန်း ချက်အရ

or as he called it, “the end of history,”

”သမိုင်း နိဂုံး” လို့ သူ ခေါ် တဲ့အတိုင်း အမည်ပေးထားတဲ့

their work highlights the way we see ourselves as finished products

သူတို့ လက်ရာက အချိန်တိုင်းမှာ အပြီးသတ် ထုတ်ကုန်တွေ အဖြစ် ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ်

at any given moment.

မြင်တဲ့ နည်းလမ်းကို အသားပေးထားတယ်။

The researchers recruited over 7,000 participants ages 18 to 68.

သုတေသီတွေက အသက် ၁၈ နှစ်မှ ၆၈ နှစ်အရွယ် ပါဝင်သူ ၇,၀၀၀ ကျော်ကို စုစည်းခဲ့တယ်။

They asked half of these participants to report their current personality traits,

သူတို့က ပါဝင်သူတစ်ဝက်ကို လက်ရှိ ပင်ကိုစရိုက်လက္ခဏာတွေ၊

တန်ဖိုးတွေ၊

values,

and preferences,

နှစ်သက်မှုတွေကို

along with what each of those metrics had been ten years before.

အရင် ဆယ်နှစ်က ဖြစ်ဖူးတဲ့ တစ်ခုစီရဲ့ အတိုင်းအတာတွေနဲ့အတူ မေးမြန်းခဲ့တယ်။

The other half described those features in their present selves,

အခြားတစ်ဝက်က လက်ရှိဖြစ်တည်မှုတွေမှာ ဒီအသွင်အပြင်တွေကို ဖော်ပြခဲ့ပြီး

and predicted what they would be ten years in the future.

နောင် ဆယ်နှစ် ဘယ်လို ဖြစ်မယ်ကို ခန့်မှန်းခဲ့ကြတယ်။

Based on these answers,

ဒီအဖြေတွေကို အခြေခံပြီး၊

the researchers then calculated the degree of change

နောက်မှာ သုတေသီတွေက ပါဝင်သူ တစ်ယောက်စီက ပေးပို့ထားတဲ့ ဒါမှမဟုတ်

each participant reported or predicted.

ခန့်မှန်းထားတဲ့ ပြောင်းလဲမှု အတိုင်းအတာကို တွက်ချက်ခဲ့တယ်။

For every age group in the sample,

ဒီနမူနာထဲက အသက်အရွယ်စုတိုင်းအတွက်

they compared the predicted changes to the reported changes.

ခန့်မှန်း အပြောင်းအလဲတွေကို ပေးပို့ထားတဲ့ အပြောင်းအလဲတွေနဲ့ ယှဉ်ခဲ့တယ်။

So they compared the degree to which 18-year-olds thought they would change

ဒါနဲ့ အသက် ၂၈ နှစ်အရွယ်တွေ ပြောင်းလဲခဲ့ တယ်လို့ ပေးပို့ထားတဲ့ အတိုင်းအတာကို

to the degree to which 28-year-olds reported they had changed.

၁၈ နှစ်အရွယ်တွေက ပြောင်းလဲမယ်လို့ ထင်တဲ့ အတိုင်းအတာနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ခဲ့ကြတယ်။

Overwhelmingly, at all ages,

အရွယ်အသီးသီးမှာ လူတွေရဲ့ အနာဂတ် ပြောင်းလဲမှု

people’s future estimates of change came up short

ခန့်မှန်းချက်တွေက ပိုအသက်ကြီးတဲ့လူတွေ ပြန်အမှတ်ရတဲ့ ပြောင်းလဲမှုတွေနဲ့

compared to the changes their older counterparts recalled.

နှိုင်းယှဉ်လိုက်ရင်၊ ကျဆင်းလာတာက ထူးထူးကဲကဲပါ။

20-year-olds expected to still like the same foods at 30,

အသက် ၂၀ တွေက အသက် ၃၀ မှာ တူညီတဲ့ အစားအစာတွေကို ကြိုက်နေသေးတယ်လို့

but 30-year-olds no longer had the same tastes.

မျှော်လင့်ခဲ့ပေမဲ့၊ အသက် ၃၀ အရွယ်တွေမှာ အလားတူ အကြိုက်တွေ မရှိတော့ဘူး။

30-year-olds predicted they’d still have the same best friend at 40,

အသက် ၃၀ တွေက သူတို့အသက် ၄၀ မှာ ဒီအခင်ဆုံး သူငယ်ချင်းပဲ ရှိဦးမယ်လို့ ခန့်မှန်းပေမဲ့၊

but 40-year-olds had lost touch with theirs.

အသက် ၄၀ အရွယ်တွေဟာ ဒီသူငယ်ချင်းနဲ့ အဆက်အသွယ် ပြတ်သွားခဲ့ပါပြီ။

And 40-year-olds predicted they’d maintain the same core values

အသက် ၄၀ အရွယ်တွေက အသက် ၅၀ အရွယ်တွေ ပြန်သုံးသပ်တဲ့ တူညီတဲ့ အဓိက တန်ဖိုးတွေကို

that 50-year-olds had reconsidered.

ဆက်ထိန်းထားမယ်လို့ ခန့်မှန်းခဲ့ကြတယ် ။

While older people changed less than younger people on the whole,

အသက်ပိုကြီးသူတွေဟာ ပိုငယ်သူတွေထက် ယေဘုယျ

they underestimated their capacity for change just as much.

အပြောင်းအလဲနည်းပေမဲ့ ပြောင်းလဲနိုင်စွမ်းကို လျှော့တွက်ခဲ့ကြတယ်။

Wherever we are in life, the end of history illusion persists:

ဘဝထဲက ဘယ်နေရာမှာမဆို၊ သမိုင်း နိဂုံး ထင်မှတ်မှားမှုက ဆက်ရှိနေတာက

we tend to think that the bulk of our personal change is behind us.

လူတွေရဲ့ တစ်ကိုယ်ရေ ပြောင်းလဲမှုရဲ့ထုထည်က လူတွေရဲ့နောက်မှာ ရှိတယ်လို့ တွေးတတ်ကြတာပါ။

One consequence of this thinking

ဒီအတွေးရဲ့ အကျိုးဆက်တစ်ခုကတော့

is that we’re inclined to overinvest in future choices

လူတွေဟာ လက်ရှိ နှစ်သက်မှုတွေအပေါ် အခြေခံပြီး အနာဂတ် ရွေးချယ်မှုတွေမှာ

based on present preferences.

လိုတာထက်ပိုပြီး မြှုပ်နှံတတ်ကြတာပါ။

On average, people are willing to pay about 60% more

ပျမ်းမျှအနေနဲ့၊ လူတွေဟာ လွန်ခဲ့တဲ့ ဆယ်နှစ်က သူတို့အကြိုက်ဆုံး

to see their current favorite musician ten years in the future

ဂီတသမားတွေကို တွေ့မြင်ဖို့ လောလောဆယ် ပေးမှာထက်၊

than they’d currently pay to see their favorite musician from ten years ago.

နောင်ဆယ်နှစ်မှာ အခု အကြိုက်ဆုံးဂီတသမား’ကို မြင်ဖို့ ၆၀ % လောက် ပိုပေးဖို့ ဆန္ဒရှိတယ်။

While the stakes involved in concert-going are low,

တေးဂီတဖျော်ဖြေပွဲ သွားရာမှာ ပါဝင်တဲ့ ကြေးတွေက မများပေမဲ့၊

we’re susceptible to similar miscalculations

လူတွေဟာ အိမ်တွေ၊ လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်တွေ၊ အလုပ်အကိုင်တွေလို

in more serious commitments,

ပိုအလေးအနက်ထားတဲ့ ရည်စူးမှုတွေမှာ

like homes,

အလားတူ

partners,

အတွက်ချက်မှားတာတွေ

and jobs.

ကြုံရနိုင်တယ်။

At the same time, there’s no real way to predict

တစ်ချိန်တည်းမှာ အနာဂတ်မှာ လူတွေရဲ့ နှစ်သက်မှုတွေ

what our preferences will be in the future.

ဘယ်လိုဖြစ်မလဲ ခန့်မှန်းဖို့ တကယ် နည်းလမ်း မရှိဘူး။

Without the end of history Illusion,

သမိုင်း နိဂုံး ထင်မှတ်မှားမှု မရှိရင်

it would be difficult to make any long-term plans.

ရေရှည် အစီအစဉ်တိုင်းကို ရေးဆွဲဖို့ ခက်ခဲမှာပါ။

So the end of history illusion applies to our individual lives,

ဒီတော့ သမိုင်း နိဂုံး ထင်မှတ်မှားမှုက လူတစ်ဦးချင်းစီရဲ့ဘဝနဲ့သက်ဆိုင်ပေမဲ့၊

but what about the wider world?

ပိုကျယ်ပြန့်တဲ့ကမ္ဘာနဲ့ကျတော့ကော။

Could we be assuming that how things are now is how they will continue to be?

အခု ဖြစ်နေပုံတွေက ဆက်ဖြစ်နေမယ်လို့ ယူဆနိုင်မလား။

If so, fortunately, there are countless records

ဒီလိုဆို၊ ကံကောင်းတာက ကမ္ဘာကြီးက ပြောင်းလဲတာ၊

to remind us that the world does change, sometimes for the better.

တစ်ခါတလေ ပိုကောင်းလာတာအတွက် မှတ်တမ်းများစွာရှိပါတယ်။

Our own historical moment isn’t the end of history,

လူတွေရဲ့ သမိုင်းဆိုင်ရာ အခိုက်အတန့်က သမိုင်း နိဂုံးမဟုတ်ဘူး၊

and that can be just as much a source of comfort as a cause for concern.

ဒါက ပူပန်မှုအတွက် အကြောင်းရင်းတစ်ခုလိုပဲ နှစ်သိမ့်မှုရဲ့ ရင်းမြစ်လည်းဖြစ်နိုင်တာပါ။