Ugly History: Japanese American incarceration camps - Densho

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Myo Aung

On December 7, 1941,

၁၉၄၁၊ ဒီဇင်ဘာ ၇ ရက်မှာ

16 year-old Aki Kurose shared in the horror of millions of Americans

ဂျပန်လေယာဉ်တွေက ပုလဲဆိပ်ကမ်းကို တိုက်ခိုက် ချိန်က အသက် ၁၆ နှစ်သာရှိတဲ့ အာကီ ကူရိုဆေးက

when Japanese planes attacked Pearl Harbor.

အမေရိကန် သန်းပေါင်းများစွာရဲ့ ထိတ်လန့်တုန်လှုပ်မှုကို ဝေမျှခဲ့တာပါ။

What she did not know,

သူ မသိခဲ့တာက

was how that shared experience

မျှဝေယူထားတဲ့ ဒီအတွေ့အကြုံက

would soon leave her family and over 120,000 Japanese Americans

သူဟာ မကြာခင်မှာ မိသားစုကို ထားရစ်ပြီး ဂျပန် အမေရိကန် ၁၂၀,၀၀၀ ကျော်ဟာ

alienated from their country,

လူမှုရေးအရရော၊ ရုပ်ပိုင်းအရပါ

both socially and physically.

သူတို့နိုင်ငံကနေ ကင်းကွာသွားခဲ့ပုံပါ။

As of 1941,

၁၉၄၁ ခုနှစ်တည်းကကို

Japanese American communities had been growing in the US for over 50 years.

ဂျပန်-အမေရိကန် လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းတွေဟာ အမေရိကမှာ တိုးများလာတာ နှစ် ၅၀ ကျော်ပါပြီ။

About one-third of them were immigrants,

၃ ပုံ ၁ ပုံလောက်က ပြောင်းရွှေ့လာသူတွေဖြစ်ပြီး

many of whom settled on the West Coast and had lived there for decades.

အများစုက အများစုက West Coast မှာ အခြေချ၊ နေထိုင်ခဲ့ကြတာ ဆယ်စုနှစ်ချီပါပြီ။

The rest were born as American citizens, like Aki.

ကျန်တဲ့သူတွေက အာကီလို အမေရိကန် နိုင်ငံသားအဖြစ် မွေးဖွားလာကြတာပါ။

Born Akiko Kato in Seattle,

ဆီယက်တဲလ်မှာ မွေးဖွားခဲ့တဲ့ အာကီကို ကာတိုဟာ

Aki grew up in a diverse neighborhood

သူ့ကိုယ်သူ အမေရိကန်ကလွဲလို့ ဘာကိုမှ

where she never thought of herself as anything but American–

မစဉ်းစားဖူးတဲ့ ထွေပြားတဲ့ရပ်ကွက် တစ်ခုမှာ ကြီးပြင်းလာခဲ့တာပါ။

until the day after the attack, when a teacher told her:

“နင်တို့က ပုလဲဆိပ်ကမ်းကို ဗုံးကြဲတာ“လို့ တိုက်ခိုက်မှုအပြီးတစ်ရက်မှာ

“You people bombed Pearl Harbor."

ဆရာတစ်ယောက်က မပြောခင်အထိပေါ့။

Amid racism, paranoia, and fears of sabotage,

လူမျိုးရေးခွဲခြားမှု၊ သံသယလွန်ကဲမှု၊ အဖျက်အမှောင့် ကြောက်စိတ်တွေအလယ်မှာ

people labelled Japanese Americans as potential traitors.

ဂျပန်-အမေရိကန်တွေကို အလားအလာရှိတဲ့ သစ္စာဖောက်တွေလို့ သတ်မှတ်ခဲ့ကြတယ်။

FBI agents began to search homes, confiscate belongings

အက်ဖ်ဘီအိုင် သူလျှိုတွေက အိမ်တွေကို ရှာဖွေပြီး၊ ပိုင်ဆိုင်မှုတွေကို သိမ်းယူကာ

and detain community leaders without trial.

ရပ်ရွာ ခေါင်းဆောင်တွေကို ရုံးတင် မစစ်မဆေးဘဲ ထိန်းသိမ်းခဲ့တယ်။

Aki’s family was not immediately subjected to these extreme measures,

အာကီရဲ့မိသားစုက ဒီအစွန်းရောက် လုပ်ဆောင်မှု တွေအောက်ကို ချက်ချင်း ရောက်မသွားခဲ့ပေမဲ့

but on February 19, 1942, President Roosevelt issued Executive Order 9066.

၁၉၄၂ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉ ရက်မှာ သမ္မတ ရုစဗဲ့က Executive Order 9066 ကို ထုတ်ပြန်ခဲ့တယ်။

The order authorized the removal of any suspected enemies–

ဒီအမိန့်က၊ဂျပန် အမွေအနှစ် တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းတောင်ရှိနေတဲ့

including anyone of even partial Japanese heritage–

လူတိုင်းအပါအဝင်၊ သံသယရှိတဲ့ ရန်သူတိုင်းကို သတ်မှတ်ထားတဲ့

from designated ‘military areas.’

“စစ်ဧရိယာတွေ’ ကနေ ဖယ်ရှားပစ်ဖို့ ခွင့်ပြုထားတယ်။

At first,

အစပိုင်းမှာ

Japanese Americans were pushed to leave restricted areas and migrate inland.

ဂျပန်-အမေရိကန်တွေက ကန့်သတ်ဒေသတွေက ထွက်ကာ ကုန်းတွင်းကို ပြောင်းဖို့ ဖိအားပေးခံရတယ်။

But as the government froze their bank accounts

ဒါပေမဲ့ အစိုးရက သူတို့ ဘဏ်စာရင်းတွေကို ပိတ်ပစ်ပြီး

and imposed local restrictions such as curfews,

အပြင်မထွက်ရအမိန့်တွေလို,ဒေသဆိုင်ရာ ကန့်သတ်ချက်တွေ ချမှတ်တော့

many were unable to leave– Aki’s family among them.

အတော်များများဟာ ထွက်ခွာလို့မရတော့ဘူး၊ အာကီရဲ့မိသားစုက ဒီလူတွေထဲမှာ ပါတယ်။

In March, a proclamation forbid Japanese Americans from changing their residency,

မတ်လမှာ ကြေညာချက်တစ်ခုက ဂျပန်-အမေရိကန်တွေ နေထိုင်ရာ ပြောင်းတာကနေ တားမြစ်တော့

trapping them in military zones.

သူတို့ဟာ စစ်တပ်ဇုန်တွေမှာ ပိတ်မိနေတယ်။

In May, the army moved Aki and her family,

မေလမှာ စစ်တပ်က ဆီယက်တဲလ်မှာ နေထိုင်တဲ့

along with over 7,000 Japanese Americans living in Seattle

ဂျပန်လူမျိုး ၇,၀၀၀ ကျော်နဲ့အတူ အာကီနဲ့ သူ့မိသားစုကို ဝါရှင်တန်၊

to "Camp Harmony" in Puyallup, Washington.

Puyallup က “Camp Harmony” ကို ရွှေ့ပြောင်းခဲ့တယ်။

This was one of several makeshift detention centers

ဒါပေမဲ့ အရင် ပွဲခင်းတွေနဲ့ မြင်းပြိုင်ကွင်းတွေမှာ ယာယီ

at former fairgrounds and racetracks,

ဌာနများစွာထဲက တစ်ခုဖြစ်ပြီး၊ထိန်းသိမ်းရေး

where entire families were packed into poorly converted stables and barracks.

မိသားစုအားလုံးဟာ ခပ်ညံ့ညံ့ ပြောင်းထားတဲ့ မြင်းဇောင်းနဲ့ တန်းလျားတွေမှာ ပြည့်နေတယ်။

Over the ensuing months,

နောက်လတွေအတွင်းမှာ

the army moved Japanese Americans into long-term camps

စစ်တပ်က ဂျပန်-အမေရိကန်တွေကို အနောက်နဲ့ တောင်ပိုင်းက လူသူကင်းမဲ့တဲ့

in desolate areas of the West and South,

ဒေသတွေမှာရှိတဲ ရေရှည် စခန်းတွေထဲကို ပြောင်းရွှေ့ပြီး၊

moving Aki and her family to Minidoka in southern Idaho.

အာကီတို့မိသားစုကို အိုက်ဒါဟို တောင်ပိုင်းက မီနီဒိုကာကို ပြောင်းပေးခဲ့တယ်။

Guarded by armed soldiers,

အကျဉ်းသားတွေ ပြောင်းရွှေ့တုန်းက

many of these camps were still being constructed when incarcerees moved in.

လက်နက်ကိုင် စစ်သားတွေ စောင့်ကြပ်နေတဲ့ ဒီစခန်းတွေ အများစုဟာ ဆောက်လုပ်နေဆဲပါ။

These hastily built prisons were overcrowded and unsanitary.

အလျင်စလို ဆောက်လုပ်ထားတဲ့ အကျဉ်းထောင်တွေင ပြည့်ကျပ်နေပြီး ကျန်မာရေးနဲ့မညီညွတ်ဘူး။

People frequently fell ill and were unable to receive proper medical care.

လူတွေဟာ မကြာခဏ ဖျားနာပြီး သင့်တော်တဲ့ ဆေးကုသမှု မရရှိနိုင်ကြဘူး။

The War Relocation Authority relied on incarcerees to keep the camps running.

စစ် ပြောင်းရွှေ့ ရေး အာဏာပိုင်က စခန်းတွေ ဆက်လည်ပတ်ဖို့ အကျဉ်းသားတွေကို အားထားတယ်။

Many worked in camp facilities or taught in poorly equipped classrooms,

အများစုက စခန်းအဆောက်အအုံတွေမှာ အလုပ်လုပ်၊ ခပ်ညံ့ညံ့, စာသင်ခန်းတွေမှာ စာသင်ပေမဲ့၊

while others raised crops and animals.

တခြားသူတွေကတော့ ကောက်ပဲသီးနှံတွေ စိုက်ပြီး တိရစ္ဆာန်တွေ မွေးကြတယ်။

Some Japanese Americans rebelled, organizing labor strikes and even rioting.

ဂျပန်-အမေရိကန်တချို့က ပုန်ကန်ကာ အလုပ်သမား သပိတ်နဲ့ အဓိကရုဏ်းတွေကိုတောင် စီစဉ်ကြတယ်။

ဒါပေမဲ့ အကီရဲ့ မိဘတွေလိုပဲ အများအပြားက အောင့်ခံခဲ့ကြတယ်။

But many more, like Aki’s parents, endured.

They constantly sought to recreate some semblance of life outside the camps,

သူတို့ဟာ စခန်း အပြင်က ဘဝ ပုံစံတူတချို့ကို ပြန်လည်ဖန်တီးဖို့ မပြတ်ကြိုးစားခဲ့ပေမဲ့၊

but the reality of their situation was unavoidable.

သူတို့ရဲ့အခြေအနေမှန်က ရှောင်လွှဲမရခဲ့ဘူး။

Like many younger incarcerees, Aki was determined to leave her camp.

ငယ်ရွယ်တဲ့အကျဉ်းသား အများအပြားလို၊ အာကီဟာ စခန်းကနေ ထွက်သွားဖို့ ပိုင်းဖြတ်ထားတယ်။

She finished her final year of high school at Minidoka,

သူဟာ မီနီဒိုကာမှာ အထက်တန်း နောက်ဆုံးနှစ် ပြီးဆုံးခဲ့ပြီး၊

and with the aid of an anti-racist Quaker organization,

လူမျိုးခွဲခြားမှု ဆန့်ကျင်ရေး ကွေကာ အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုရဲ့ အကူအညီနဲ့

she was able to enroll at Friends University in Kansas.

ကန်ဆပ်ပြည်နယ်က Friends University မှာ ကျောင်းအပ်နိုင်ခဲ့တယ်။

For Aki’s family however, things wouldn’t begin to change until late 1944.

ဒါပေမဲ့ အာကီရဲ့မိသားစုအတွက် ၁၉၄၄ ခုနှစ် နှောင်းပိုင်းမှ အခြေအနေတွေ စပြောင်းမှာပါ။

A landmark Supreme Court case

အမေရိကန်နိုင်ငံသားတွေကို စွဲချက်မဲ့

ruled that continued detention of American citizens without charges

ဆက်ထိန်းသိမ်းထားတာက ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံ ဥပဒေနဲ့မညီဘူးလို့ ထူးခြားတဲ့ တရားရုံးချုပ်

was unconstitutional.

အမှုက စီရင်ချက်ချခဲ့တယ်။

In the fall of 1945,

၁၉၄၅ ခုနှစ် ဆောင်းဦးမှာ

the war ended and the camps closed down.

စစ်ပြီးသွားပြီး စခန်းတွေ ပိတ်သွားတယ်။

Remaining incarcerees were given a mere $25

ကျန်ရှိနေတဲ့ အကျဉ်သားတွေကို ၂၅ ဒေါ်လာနဲ့ စစ်မတိုင်မီ

and a train ticket to their pre-war address,

လိပ်စာအတွက် ရထားလက်မှတ် တစ်စောင်သာပေးခဲ့ပေမဲ့၊

but many no longer had a home or job to return to.

အများစုက အိမ်ပြန်ဖို့ အိမ် ဒါမဟုတ် အလုပ် မရှိတော့ဘူး။

အာကီတို့ မိသားစုက တိုက်ခန်းကို ဆက်ထိန်းထားနိုင်ခဲ့ပြီး၊

Aki’s family had been able to keep their apartment,

and Aki eventually returned to Seattle after college.

အာကီက ကောလိပ်ပြီးနောက်မှာ နောက်ဆုံး ဆီယက်တဲလ်ကို ပြန်လာခဲ့တယ်။

However, post-war prejudice made finding work difficult.

ဒါပေမဲ့ စစ်အလွန် ဘက်လိုက်မှုက အလုပ်ရှာဖို့ ခက်ခဲစေတယ်။

Incarcarees faced discrimination and resentment

အကျဉ်းသားတွေဟာ သူတို့ကို အစားထိုးခဲ့တဲ့ အလုပ်သမားတွေနဲ့

from workers and tenants who replaced them.

အိမ်ငှားတွေဆီက ခွဲခြားဆက်ဆံမှုနဲ့ မကျေချမ်းမှုတွေကို ရင်ဆိုင်ရတယ်။

Fortunately, Japanese Americans weren’t alone

ကံကောင်းတာက လူမျိုးရေးခွဲခြား ဆက်ဆံမှုကို ဆန့်ကျင်တဲ့ တိုက်ပွဲမှာ

in the fight against racial discrimination.

ဂျပန်-အမေရိကန်တွေချည်း မဟုတ်ခဲ့တာပါ။

Aki found work with one of Seattle’s first interracial labor unions

အာကီဟာ ဆီယက်တဲလ်ရဲ့ ပထမဆုံး လူမျိုးစုံ အလုပ်သမား သမဂ္ဂတစ်ခုနဲ့ အလုပ်တွဲလုပ်ပြီး

and joined the Congress of Racial Equality.

လူမျိုးရေး တန်းတူညီမျှမှု ကွန်ဂရက်မှာ ပါဝင်ခဲ့တယ်။

She became a teacher, and over the next several decades,

သူက ဆရာမတစ်ယောက် ဖြစ်လာခဲ့ပြီး နောက်ဆယ်စုနှစ်များစွာအတွင်း

her advocacy for multicultural, socially conscious education

ယဉ်ကျေးမှုပေါင်းစုံ၊ လူမှုရေးအရ အသိရှိမှုကို ထောက်ခံအားပေးတာက

would impact thousands of students.

ထောင်ချီတဲ့ ကျောင်းသားတွေကို သက်ရောက်စေမှာပါ။

However, many ex-incarcerees, particularly members of older generations,

ဒါပေမဲ့ အကျဉ်းသားဟောင်းများစွာ၊အထူးသဖြင့် သက်ကြီး မျိုးဆက်တွေရဲ့ အဖွဲ့ဝင်တွေဟာ

were unable to rebuild their lives after the war.

စစ်ပြီးနောက် သူတို့ဘဝကို ပြန်မတည်ဆောက်နိုင်တော့ဘူး။

Children of incarcerees began a movement

ဒီသမိုင်းဝင် တရားမမျှတမှုအတွက် အပြစ်ပြေဖို့ အမေရိကန်

calling for the United States to atone for this historic injustice.

ပြည်ထောင်စုကို တောင်းဆိုတဲ့ လှုပ်ရှားမှု တစ်ခုကို အကျဉ်းသားတွေရဲ့ ကလေးတွေက စခဲ့တယ်။

In 1988, the US government officially apologized for the wartime incarceration–

၁၉၈၈ ခုနှစ်မှာ အမေရိကန် အစိုးရက စစ်ကာလ အကျဉ်းချခံရမှုအတွက် တရားဝင် တောင်းပန်တယ်။

admitting it was the catastrophic result of racism, hysteria,

လူမျိုးရေးခွဲခြားမှု၊စိတ်ချောက်ခြားမှုနဲ့ မအောင်မြင်တဲ့ နိုင်ငံရေးဦးဆောင်မှုတို့ရဲ့

and failed political leadership.

ဆိုးရွားတဲ့ ရလဒ်ဆိုတာကို ဝန်ခံတာပါ။

Three years after this apology,

ဒီတောင်းပန်မှုအပြီး သုံး နှစ်အကြာမှာ၊

Aki Kurose was awarded the Human Rights Award

အာကီ ကူရိုဆေးကို ကုလသမဂ္ဂ Seattle Chapter ကနေ

from the Seattle Chapter of the United Nations,

လူ့ အခွင့်အရေးဆု ချီးမြှင့်ခဲ့ပြီး၊

celebrating her vision of peace and respect for people of all backgrounds.

နောက်ခံအားလုံးကလူတွေအတွက် သူ့ငြိမ်းချမ်း ရေး အမြင်နဲ့ လေးစားမှုကို ဂုဏ်ပြုတာပါ။