Could the Earth be swallowed by a black hole? - Fabio Pacucci

Translator: Tun Lin Aung + 1 Reviewer: sann tint

From asteroids capable of destroying entire species,

သက်ရှိမျိုးစိတ် တစ်ခုလုံး ဖျက်ဆီးနိုင်တဲ့ ဥက္ကာခဲတွေ မှအစ

to gamma-ray bursts and supernovae that could exterminate life on Earth,

ဂမ်မာရောင်ခြည်ဘေးသင့်ခြင်းနဲ့ ကမ္ဘာပေါ်က သက်ရှိတွေကို အဆုံးသတ်ပေးမည့် စူပါနိုဗာ အထိ

outer space has no shortage of forces that could wreak havoc on our tiny planet.

ပြင်ပဟင်းလင်းပြင်မှာ ကျုပ်တို့ဂြိုလ်လေးကို ဗြောင်းဆန်စေနိုင်တဲ့ အင်အားတွေ မပြတ်လပ်ပါ။

But there’s something in space

ဒါပေမဲ့ ဟင်းလင်းပြင်ထဲမှာ အဲဒါတွေထက်

that seems more terrifying than any of these –

ပိုလို့ ကြောက်မက်ဖွယ်ကောင်းတာ ရှိပါတယ်။

something that wipes out everything it comes near.

၎င်း အနားကပ်သွားတဲ့ အရာတိုင်းကို အစဖျောက်ပစ်တဲ့ အရာတစ်ခုပေါ့။

Could the Earth be swallowed by a black hole?

Black Hole က ကမ္ဘာမြေကြီးကို မျိုသွားနိုင်မလား။

A black hole is an object so dense

တွင်းနက်ဟာ ၎င်း အနီးက ဟင်းလင်းပြင်နဲ့ အချိန်ကို

that space and time around it are inescapably modified,

မရှောင်နိုင်အောင်ကို မွမ်းမံပေးပြီး အနန္တ ကျွံဝင်မှုတိုင် ပုံပျက်ယွင်းစေလောက်အောင်

warped into an infinite sink.

သိပ်သည်းတဲ့ အရာဖြစ်ပါတယ်။

Nothing, not even light, can move fast enough

တွင်းနက်ရဲ့ ဒြပ်ဆွဲငင်အားမှ လွတ်အောင် အလင်းအပါအဝင်

to escape a black hole’s gravitational pull

လုံလောက်တဲ့ လျင်မြန်မှုမျိုးနဲ့ သွားနိုင်တာ ဘာမှမရှိပါဘူး။

once it passes a certain boundary,

နယ်နမိတ်စည်း ခေါ် Event horizonကို

known as the event horizon.

ဖြတ်မိသွားတာနဲ့ပေါ့။

Thus, a black hole is like a cosmic vacuum cleaner with infinite capacity,

ဒါကြောင့် တွင်းနက်ဟာ စွမ်းရည် အနန္တနဲ့ အာကာသထဲက စုပ်စက်ကြီးပါပဲ။

gobbling up everything in its path, and letting nothing out.

၎င်းရဲ့ လမ်းကြောင်းထဲ ဝင်လာသမျှကိုသာ စုပ်ယူနေပြီး ပြန်ထုတ်ပေးတာ နတ္ထိပါ။

To determine whether a black hole could swallow the Earth,

တွင်းနက်က ကမ္ဘာမြေကြီးကို ဝါးမျိုနိုင်မလားဆိုတာ ဆုံးဖြတ်ဖို့ရာ

we first have to figure out where they are.

ဒါတွေ ဘယ်နေရာမှာ ဆိုတာကို အရင် ဖော်ထုတ်ကြည့်ရမှာပါ။

But since they don’t emit light, how’s that possible?

ဒါပေမဲ့ တွင်းနက်က အလင်းမလွှတ်တော့ ဘယ်နှယ့် လုပ်ကြမလဲ။

Fortunately, we’re able to observe their effect on the space around them.

အနီးရှိ ဟင်းလင်းပြင်အား တွင်းနက်တွေရဲ့ သက်ရောက်မှုကို တွေ့နိုင်တာ ကံကောင်းတာပါ။

When matter approaches a black hole,

အရာတစ်ခုဟာ တွင်းနက်ထံ ချည်းကပ်လာတဲ့အခါ

the immense gravitational field accelerates it to high speed.

ဧရာမ ဒြပ်ဆွဲအား စက်ကွင်းက ၎င်းကို မြန်နှုန်းမြင့်အောင် အရှိန်တင်ပါတယ်။

This emits an enormous amount of light.

ဒီအရာက အလင်းတွေ အများကြီးကို ထုတ်လွှတ်ပါတယ်။

And for objects too far away to be sucked in,

လှမ်းစုပ်ယူဖို့ ဝေးတဲ့ အရာတွေကိုတော့ ၎င်းတို့ရဲ့

the massive gravitational force still affects their orbits.

ပတ်လမ်းတွေကို အင်အား ကြီးမားလှတဲ့ ဒြပ်ဆွဲငင် အားက သက်ရောက်ပါသေးတယ်။

If we observe several stars orbiting around an apparently empty point,

ဘာဆိုဘာမှ မြင်မနေရတဲ့ နေရာနားမှာ လှည့်ပတ်နေတဲ့ ကြယ်များစွာကို မြင်ရင်တော့

a black hole could be leading the dance.

တွင်းနက်ဟာ ဇာတ်ဆရာ ဖြစ်နေနိုင်ပါတယ်။

Similarly, light that passes close enough to an event horizon

ထိုအတူ Event horizonကို နီးနီးကပ်ကပ်ဖြတ်သွားတဲ့ အလင်းဟာ

will be deflected in a phenomenon known as gravitational lensing.

Gravitational lensing ဖြစ်စဉ်အရ လမ်းကြောင်း သွေစောင်းပါလိမ့်မယ်။

Most of the black holes that we’ve found can be thought of as two main types.

ကျုပ်တို့ တွေ့ထားတဲ့ တွင်းနက်အများစုကို အဓိက ပုံစံ ၂ မျိုး ခွဲကြည့်နိုင်ပါတယ်။

The smaller ones, called stellar mass black holes,

ပိုသေးတဲ့ တွင်းနက်တွေကိုတော့ Steller mass black holes

have a mass up to 100 times larger than that of our sun.

တွင်းနက်ငယ် လို့ခေါ်ပါတယ်။ ဒြပ်ထုက ကျုပ်တို့နေထက် အဆ ၁၀၀ထိ ပိုကြီးပါတယ်။

They’re formed when a massive star consumes all its nuclear fuel

ကြယ်ကြီးတစ်စင်းက ၎င်း၏ နျူးကလိယား လောင်စာ အားလုံးကို စားသုံးပြီးတဲ့အခါ

and its core collapses.

၎င်းတို့ကို ဖြစ်ပေါ်စေပါတယ် ပြီးတော့ ကြယ်ရဲ့အတွင်းသား ပြိုဆင်းပါတယ်။

We’ve observed several of these objects as close as 3000 light-years away,

အလင်းနှစ် ၃၀၀၀ အကွာအဝေး လောက်မှာ ဒီလို အရာများစွာကို ကျုပ်တို့ တွေ့ထားပြီး

and there could be up to 100 million small black holes

အဲဒီမှာ တွင်းနက်ငယ်တွေက Milky Way ကြယ်စုမှာလိုပဲ

just in the Milky Way galaxy.

သန်း ၁၀၀ ထိ ရှိနိုင်ပါတယ်။

So should we be worried?

ဒီတော့ စိုးရိမ်သင့်သလား။

Probably not.

မသင့်လောက်ပါဘူး။

Despite their large mass,

တွင်းနက်ငယ်တွေရဲ့ ဒြပ်ထုကကြီးပေမဲ့

stellar black holes only have a radius of around 300 kilometers or less,

သူတို့ရဲ့ အချင်းဝက်က ကီလိုမီတာ ၃၀၀ မှ ၃၀၀ အောက်ဝန်းကျင်သာ ရှိတော့

making the chances of a direct hit with us miniscule.

ကျုပ်တို့နဲ့ ဒဲ့တိုက်မိဖို့ အခွင့်အလမ်းက မပြောပလောက်အောင် နည်းပါး ပါတယ်။

Although because their gravitational fields

၎င်းတို့ရဲ့ ဒြပ်ဆွဲအား စက်ကွင်းတွေက ဂြိုဟ်ကို

can affect a planet from a large distance,

အဝေးကြီးမှ သက်ရောက်နိုင်တာကြောင့်လို့ ဆိုပေမဲ့

they could be dangerous even without a direct collision.

ဒဲ့ မတိုက်မိတောင် အန္တရာယ်ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

If a typical stellar-mass black hole were to pass in the region of Neptune,

အနေတော် တွင်းနက်ငယ်သာ နက်ပကျွန်းဂြိုဟ် နေရာနားက ဖြတ်သွားရင်

the orbit of the Earth would be considerably modified,

ကြောက်မက်ဖွယ်ရာ အကျိုးရလဒ်တွေနဲ့ ကမ္ဘာ့ပတ်လမ်းကို

with dire results.

အတော်ပြင်ဆင်ယူရပါလိမ့်မယ်။

Still, the combination of how small they are and how vast the galaxy is

ဒါတွေ သေးငယ်ပုံရယ် ဂလက်စီ ကြီးမားပုံရယ် ပေါင်းစပ်မှုက

means that stellar black holes don’t give us much to worry about.

တွင်းနက်ငယ်တွေဟာ ကျုပ်တို့ကို သောကတွေ သိပ်မပေးဘူး ဆိုတဲ့သဘောပါ။

But we still have to meet the second type:

ဒါပေမဲ့ ကျုပ်တို့ ဒုတိယ အမျိုးအစားနဲ့ ကြုံစရာရှိပါသေးတယ်။

supermassive black holes.

Supermassive Balck Holes ခေါ် တွင်းနက်ကြီးတွေပါ

These have masses millions or billions times greater than that of our sun

၎င်းတို့မှာ နေထက် အဆ သန်းချီ၊ ဘီလျံချီ ပိုကြီးမားတဲ့ ဒြပ်ထုတွေရှိကြပါတယ်။

and have event horizons that could span billions of kilometers.

ပြီးတော့ Event horizons က ကီလိုမီတာ ဘီလျံနဲ့ချီ ဖြန့်ကျက်နိုင်ပါတယ်။

These giants have grown to immense proportions

ဒီ တွင်းနက်ဘီလူးကြီးတွေက ရုပ်ဒြပ်ကို လောဘတကြီး

by swallowing matter and merging with other black holes.

ဝါးမျိုရင်း အခြားတွင်းနက်တွေနဲ့ပေါင်းရင်း ကြီးထွားကုန်တာပါ။

Unlike their stellar cousins,

တွင်းနက်ငယ်တွေနဲ့ မတူသည်က

supermassive black holes aren’t wandering through space.

တွင်းနက်ကြီးတွေဟာ အာကာသထဲ လျှောက်သွားမနေကြဘဲ အဲဒီအစား

Instead, they lie at the center of galaxies, including our own.

ကြယ်စုတွေရဲ့ ဗဟိုချက်မှာ တည်နေကြပါတယ်။ ကျုပ်တို့ ကြယ်စုမှာလည်း ရှိပါတယ်။

Our solar system is in a stable orbit around a supermassive black hole

ကျုပ်တို့ရဲ့ နေအဖွဲ့အစည်းက နဂါးတွေတန်း ကြယ်စုရဲ့ ဗဟိုချက်မှာ တည်ရှိတဲ့

that resides at the center of the Milky Way,

တွင်းနက်ကြီးရဲ့ ဝန်းကျင်နား တည်မြဲတဲ့ ပတ်လမ်းမှာရှိပါတယ်။

at a safe distance of 25,000 light-years.

အလင်းနှစ် ၂၅,၀၀၀ မှာမို့ ဘေးကင်းတဲ့ အကွားအဝေးပါ။

But that could change.

ဒါပေမဲ့ ဒါက ပြောင်းလဲသွားနိုင်ပါတယ်။

If our galaxy collides with another,

ကျုပ်တို့ ကြယ်စုက တခြားကြယ်စုနဲ့ တိုက်မိရင်တော့

the Earth could be thrown towards the galactic center,

ကမ္ဘာမြေဟာ ဝါးမျိုပစ်မည့် တွင်းနက်ကြီးနဲ့ အတော်နီးတဲ့

close enough to the supermassive black hole

ကြယ်စုဗဟိုချက်ထံ ပစ်ပေါက်ခံရနိုင်ပြီး

to be eventually swallowed up.

နောက်ဆုံးမှာ အမျိုခံရမှာပါ။

In fact, a collision with the Andromeda Galaxy

တကယ်တော့ Andromeda ကြယ်စုနဲ့ တိုက်မိမှာ အခုချိန်မှ

is predicted to happen 4 billion years from now,

နောင်နှစ်ပေါင်း ၄ ဘီလျံအကြာမှာ ဖြစ်ဖို့ ခန့်မှန်းထားပါတယ်။

which may not be great news for our home planet.

ဒါ ကျုပ်တို့မှီတင်းရာ ဂြိုလ်ကမ္ဘာဖို့ သတင်းကောင်း မဟုတ်လောက်ဘူး

But before we judge them too harshly,

ဒါပေမဲ့ ၎င်းတို့ကို အကဲဖြတ်တာ အရမ်း လက်မလွန်မိခင်...

black holes aren’t simply agents of destruction.

တွင်းနက်တွေဟာ အဖျက်သမား သက်သက်ကြီးတွေ မဟုတ်ကြပဲ

They played a crucial role in the formation of galaxies,

တွင်းနက်တွေဟာ ကျုပ်တို့ စကြ၀ဠာရဲ့ အခြေခံအဆောက်အအုံဖြစ်တဲ့

the building blocks of our universe.

ကြယ်စုတွေဖွဲ့စည်းရာမှာ အရေးပါတဲ့ အခန်းကဏ္ဍက ပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။

Far from being shadowy characters in the cosmic play,

အာကာသ ဇာတ်ခုံမှာ ဝါးမျိုတတ်တဲ့ ဇာတ်ကောင်ဖြစ်ခြင်းမှတပါး၊

black holes have fundamentally contributed

တွင်းနက်တွေဟာ စကြ၀ဠာကို တောက်ပပြီး အံအားသင့်ဖွယ်

in making the universe a bright and astonishing place.

နေရာအဖြစ် ဆောင်ရွက်ရာမှာ အခြေခံအားဖြင့် ပါဝင်ခဲ့ကြပါတယ်။