Could the Earth be swallowed by a black hole? - Fabio Pacucci

Çeviri: Saliha Karatepeli Gözden geçirme: Nihal Aksakal

From asteroids capable of destroying entire species,

Bütün türleri imha edebilecek astroidlerden

to gamma-ray bursts and supernovae that could exterminate life on Earth,

Dünya'daki yaşamı yok edebilecek gama ışını patlamaları ve süpernovalara,

outer space has no shortage of forces that could wreak havoc on our tiny planet.

uzay boşluğu bizim minik gezegenimizi mahvedecek güçlerde kıtlık yaşamıyor.

But there’s something in space

Ama uzayda bunlardan daha korkutucu görünen

that seems more terrifying than any of these –

bir şey var...

something that wipes out everything it comes near.

Yanına yaklaşan her şeyi silip süpüren bir şey.

Could the Earth be swallowed by a black hole?

Dünya bir kara delik tarafından yutulabilir mi?

A black hole is an object so dense

Kara delik o kadar yoğun bir madde ki

that space and time around it are inescapably modified,

etrafındaki boşluk ve zaman sonsuz bir çukura bükülerek

warped into an infinite sink.

kaçınılmaz biçimde değişiyor.

Nothing, not even light, can move fast enough

Hiçbir şey, ışık bile belirli bir sınırı aşınca

to escape a black hole’s gravitational pull

kara deliğin olay ufku denilen

once it passes a certain boundary,

yer çekimi kuvvetinden kaçabilecek kadar

known as the event horizon.

hızlı hareket edemez.

Thus, a black hole is like a cosmic vacuum cleaner with infinite capacity,

Bu sebeple kara delik sonsuz kapasiteye sahip kozmik bir süpürgeye benzer,

gobbling up everything in its path, and letting nothing out.

yoluna çıkan her şeyi silip süpürür ve hiçbir şeyi dışarı çıkarmaz.

To determine whether a black hole could swallow the Earth,

Bir kara deliğin Dünya'yı yutup yutamayacağını belirlemek için

we first have to figure out where they are.

öncelikle nerede olduklarını bulmalıyız.

But since they don’t emit light, how’s that possible?

Peki ışık yaymıyorlarsa bu nasıl mümkün olabilir?

Fortunately, we’re able to observe their effect on the space around them.

Neyse ki etrafındaki boşluğa etkilerini gözlemleyebiliyoruz.

When matter approaches a black hole,

Madde kara deliğe yaklaştığında,

the immense gravitational field accelerates it to high speed.

devasa yer çekim alanı onu yüksek hıza çıkarıyor.

This emits an enormous amount of light.

Bu olay muazzam miktarda ışık yansıtıyor.

And for objects too far away to be sucked in,

İçine çekilemeyecek kadar uzaktaki nesnelere gelince

the massive gravitational force still affects their orbits.

muazzam yer çekimi kuvveti yörüngelerini etkiliyor.

If we observe several stars orbiting around an apparently empty point,

Eğer birkaç yıldızın görünürde boş bir nokta etrafında

a black hole could be leading the dance.

yörüngelendiğini gözlemlersek bu bir kara deliğin işi olabilir.

Similarly, light that passes close enough to an event horizon

Aynı şekilde olay ufkuna yeterince yakından geçen ışık

will be deflected in a phenomenon known as gravitational lensing.

yer çekimsel kırılma olarak bilinen bir fenomene dönüşecek.

Most of the black holes that we’ve found can be thought of as two main types.

Bulduğumuz kara deliklerin çoğu iki ana tip olarak düşünülebilir.

The smaller ones, called stellar mass black holes,

Küçük olanlar, yıldız kütleli kara delikler olarak adlandırılır,

have a mass up to 100 times larger than that of our sun.

güneşimizden 100 kata kadar daha fazla kütleye sahipler.

They’re formed when a massive star consumes all its nuclear fuel

Devasa bir yıldız tüm çekirdek yakıtını tüketip çekirdeği çöktüğünde

and its core collapses.

meydana gelirler.

We’ve observed several of these objects as close as 3000 light-years away,

Bu nesnelerden birkaç tanesini 3000 ışık yılı kadar ötede gözlemledik

and there could be up to 100 million small black holes

ve sadece Samanyolu Galaksisi'nde

just in the Milky Way galaxy.

100 milyon civarında küçük kara delik olabilir.

So should we be worried?

Endişelenmeli miyiz?

Probably not.

Muhtemelen hayır.

Despite their large mass,

Büyük kütlelerine rağmen

stellar black holes only have a radius of around 300 kilometers or less,

yıldız kara delikleri aşağı yukarı 300 km ya da daha az yarıçapa sahip

making the chances of a direct hit with us miniscule.

bu da bizimle doğrudan bir çarpışma ihtimalini küçültür.

Although because their gravitational fields

Buna karşın, yer çekimi alanlarının

can affect a planet from a large distance,

gezegenleri çok uzaktan etkileyebilmelerinden dolayı

they could be dangerous even without a direct collision.

doğrudan bir çarpışma olmadan da tehlikeli olabilirler.

If a typical stellar-mass black hole were to pass in the region of Neptune,

Eğer tipik bir yıldız-kütle kara delik, Neptün bölgesinden geçecek olursa

the orbit of the Earth would be considerably modified,

Dünya yörüngesi için

with dire results.

korkunç sonuçlar doğurabilir.

Still, the combination of how small they are and how vast the galaxy is

Öyle bile olsa onların küçüklüğünün ve galaksinin genişliğinin birbirine oranı

means that stellar black holes don’t give us much to worry about.

yıldız kara deliklerinin çok da endişelenecek bir şey olmadığını söylüyor.

But we still have to meet the second type:

Yine de ikinci tip ile tanışmak zorundayız:

supermassive black holes.

Süper kütleli kara delikler.

These have masses millions or billions times greater than that of our sun

Bunların kütlesi güneşimizden milyonlarca ya da milyarlarca daha büyük

and have event horizons that could span billions of kilometers.

ve milyarlarca kilometre uzunluğunda olay ufukları var.

These giants have grown to immense proportions

Bu devler, maddeleri yutarak ve diğer kara deliklerle birleşerek

by swallowing matter and merging with other black holes.

muazzam oranlarda büyüdüler.

Unlike their stellar cousins,

Yıldız kuzenlerinin aksine

supermassive black holes aren’t wandering through space.

süper kütleli kara delikler uzay boyunca gezinmiyor.

Instead, they lie at the center of galaxies, including our own.

Yerine, galaksimiz de dâhil olmak üzere galaksilerin merkezinde bulunuyorlar.

Our solar system is in a stable orbit around a supermassive black hole

Güneş sistemimiz Samanyolu'nun merkezindeki

that resides at the center of the Milky Way,

süper kütleli bir kara deliğin yörüngesinde

at a safe distance of 25,000 light-years.

25.000 ışık yıllık güvenli bir mesafede bulunmakta.

But that could change.

Ama bu değişebilir.

If our galaxy collides with another,

Eğer galaksimiz başka bir galaksi ile çarpışırsa,

the Earth could be thrown towards the galactic center,

Dünya galaktik merkeze doğru

eninde sonunda bir süper kütleli kara delik tarafından

close enough to the supermassive black hole

to be eventually swallowed up.

yutulmak üzere savrulabilir.

In fact, a collision with the Andromeda Galaxy

Aslında, gezegenimiz için iyi bir haber olmasa da

is predicted to happen 4 billion years from now,

4 milyar yıl sonra Andromeda Galaksisi ile

which may not be great news for our home planet.

bir çarpışmanın meydana gelmesi öngörülüyor.

But before we judge them too harshly,

Onları çok sert yargılamadan önce,

black holes aren’t simply agents of destruction.

şunu bilin, kara delikler sadece yıkım aracı değiller.

They played a crucial role in the formation of galaxies,

Evrenimizin yapı taşları olan galaksilerin oluşumunda

the building blocks of our universe.

kritik bir rol oynadılar.

Far from being shadowy characters in the cosmic play,

Kozmik gösteride gölgeli karakterler olmaktan çok öte, kara delikler aslında

black holes have fundamentally contributed

evreni parlak ve hayrete düşüren bir yer hâline getirmek için

in making the universe a bright and astonishing place.

katkıda bulundular.