Why should you read James Joyce's "Ulysses"? - Sam Slote

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

James Joyce's "Ulysses" is widely considered to be both a literary masterpiece

James Joyce ရဲ့ “Ulysses” ဟာ စာပေဆိုင်ရာ လက်ရာမွန်တစ်ခုနဲ့

and one of the hardest works of literature to read.

ဖတ်ရှုဖို့ အခက်ခဲဆုံး လက်ရာတွေထဲကတစ်ခု ဆိုပြီး ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ယူဆခံရပါတယ်။

It inspires such devotion that once a year on a day called Bloomsday,

၎င်းဟာ တစ်နှစ်တစ်ခါ Bloomday လို့ခေါ်တဲ့တစ်ရက်မှာ ကမ္ဘာတစ်လွှားက

thousands of people all over the world dress up like the characters,

ထောင်ချီတဲ့လူတွေဟာ ဇာတ်ကောင်တွေလို ဝတ်စားပြီး လမ်းတွေထဲကိုထွက်ကြ၊

take to the streets,

ဒီစာအုပ်ကို အသံထွက်ဖတ်ကြတဲ့

and read the book aloud.

စွဲလမ်းမှုမျိုးကို စေ့ဆော်ပေးပါတယ်။

And some even make a pilgrimage to Dublin

တစ်ချိုဆို Joyce ရဲ့လက်ရာထဲမှာ ကွက်ကွက်ကွင်းကွင်း

just to visit the places so vividly depicted in Joyce's opus.

သရုပ်ဖော်ထားတဲ့ နေရာတွေကို လည်ပတ်ဖို့ကိုပဲ Dublin ကို ဝတ်ပြု ခရီးတောင်ထွက်ကြတယ်။

So what is it about this famously difficult novel

ဒီတော့ ဒီလောက် လူသိထင်ရှား ခက်တဲ့ ဝတ္ထုက

that inspires so many people?

ဘာကြောင့်လူတွေအများကြီးကို စေ့ဆော်ပေးရတာလဲ။

There's no one simple answer to that question,

ဒီမေးခွန်းအတွက် ရိုးစင်းတဲ့ အဖြေတစ်ခုမရှိပေမဲ့

but there are a few remarkable things about the book

လူတွေကို ပြန်ပြန်လာစေတဲ့

that keep people coming back.

ဒီစာအုပ်နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ မှတ်သားစရာ အချက်တွေ ရှိတယ်။

The plot, which transpires over the course of a single day,

ဒါက တစ်နေ့တည်းမှာ ဖြစ်ပျက်တဲ့ ဇာတ်ကွက်ဟာ

is a story of three characters:

ဇာတ်ကောင်သုံးဦးရဲ့ ဇာတ်လမ်းပါ၊

Stephen Dedalus, reprised from Joyce's earlier novel,

Joyce ရဲ့ အစောပိုင်းဝတ္ထု "A Portrait of the Artist as a Young Man"

"A Portrait of the Artist as a Young Man";

ကနေ ပြန်ယူထားတဲ့ Stephen Daedalus

Leopold Bloom, a half-Jewish advertising canvasser for a Dublin newspaper;

ဂျူးကပြားဖြစ်တဲ့ Dublin သတင်းစာအတွက် ကြော်ငြာမဲဆွယ်သူ Leopold Bloom

and Bloom's wife Molly, who is about to embark on an affair.

ချစ်ဇာတ်လမ်းခင်းတော့မယ့်
 Bloom ရဲ့ ဇနီး Molly.

Stephen is depressed because of his mother's recent death.

Stephen ဟာ မကြာခင်က ဆုံးသွားတဲ့ သူမေကြောင့် စိတ်အားငယ်နေတယ်။

Meanwhile, Bloom wanders throughout the city.

တစ်ချိန်တည်း Bloom ဟာ မြို့ထစ်ခုလုံး လှည့်သွားနေတယ်။

He goes to a funeral,

အသုဘတစ်ခု

his work,

သူ့အလုပ်

a pub,

အရက်ဆိုင်ဆိုင်

and so on,

စသည်ဖြင့် သွားတယ်

avoiding going home because Molly is about to begin her affair.

အိမ်ကို ရှောင်ပြီးသွားတာက Mollyက ချစ်ဇာတ်လမ်းစတော့မှာမို့ပါ။

Where it really starts to get interesting, though,

ဒါပေမဲ့ တကယ်စိတ်ဝင်စားစရာနေရာက

is how the story's told.

ဇာတ်လမ်းကို ပြောပြပုံပါ။

Each chapter is written in a different style.

တစ်ခန်စီကို မတူတဲဟန်တစ်ခုနဲ့ ရေးသားထားတယ်၊

15 is a play,

ပြဇာတ်တစ်ပုဒ်၊

13 is like a cheesy romance novel,

၁၃ ကအပေါစား အချစ်ဝတ္ထုတစ်ပုဒ်၊

12 is a story with bizarre, exaggerated interruptions,

၁၂ က ခပ်ကြောင်ကြောင် ချဲ့ကားထားတဲ့ အနှောက်အယှက်တွေနဲ ဇာတ်လမ်းတစ်ပုဒ်၊

11 uses techniques, like onomatopoeia, repetitions, and alliteration

၁၁ က နည်းစန်တွေ သုံးတယ် ဂီတကို တုပဖို့ မြည်သံစွဲအလင်္ကာတွေ၊

to imitate music,

ထပ်ကျော့တာတွေ၊ သံတူပုဒ်တွေလိုမျိုးပါ။

and 14 reproduces the evolution of English literary prose style,

၁၄ က အင်္ဂလိုဆက်ဆွန်အစကနေ ၂၀ ရာစုအထိ အင်္ဂလိပ်စကားပြေဟန်ရဲ့

from its beginnings in Anglo-Saxon right up to the 20th century.

ပြောင်းလဲတိုးတက်မှုကို ပွားထားတဲ့ ၁၄ ခုပါ

That all culminates in the final chapter

ဒါအားလုံးက Molly ရဲ့ အတွေးစီကြောင်းကိုလိုက်တဲ့

which follows Molly's stream of consciousness

နောက်ဆုံးအခန်းမှာ အထွတ်ကိုရောက်သွားတယ်။

as it spools out in just eight long paragraphs

ပုဒ်ဖြတ်ပုဒ်ရပ်မပါသလောက်ဖြစ်တဲ့ စာပိုဒ်ရှည်ရှစ်ပိုဒ်ထဲမှာပဲ

with almost no punctuation.

ဖြေလျှာ့ပေးလိုက်စဉ်ပါ။

The range of styles Joyce uses in "Ulysses"

"Ulysses" မှာ Joyce အသုံးပြုတဲ့ ဟန်မျိုးစုံဟာ

is one of the things that makes it so difficult,

ဒီလောက်ကြီးခက်ခဲစေတဲ့ အကြောင်းတွေထဲက တစ်ခုဆိုပေမဲ့

but it also helps make it enjoyable.

ဒါကလည်း ပျော်ရွှင်စရာ ဖြစ်ဖို့ ပံ့ပိုးပေးတယ်။

And it's one of the reasons that the book is held up

ဒါက ဒီစာအုပ်ကို စံနမူနာဖြစ်စေတဲ့ အကြောင်းတစ်ခုဖြစ်ပါတယ်

as one of the key texts of literary modernism,

စာပေ ခေတ်မီဝါဒရဲ့ အရေးပါတဲ့ စာပိုဒ်တွေထဲက တစ်ခုအဖြစ်၊

a movement characterized by overturning traditional modes of writing.

အစဉ်အလာ ရေးသာဟန်ကို ပယ်ဖျက်ခြင်းက လက္ခဏာဆောင်တဲ့ လှုပ်ရှားမှုတစ်ပါ

Joyce fills his narrative gymnastic routines

Joyce ဟာ သူ့ဇာတ်လမ်း ဇဝနဉာဏ်ပါတဲ့ လုပ်စဉ်တွေကို

with some of the most imaginative use of language you'll find anywhere.

နေရာတိုင်းမှာတွေ့မယ့် ဘာသာစကားရဲ့စိတ် ကူးဉာဏ်အရှိအသုံး အသုံးတစ်ချို့နဲ့ ဖြည့်တယ်

Take, for instance,

နမူနာကြည့်ပါ။

"The figure seated on a large boulder at the foot of a round tower

"မျှော်စင်အဝိုင်းတစ်ခု အောက်ခြေက ကျောက်တုံးကြီးပေါ်မှာ ထိုင်နေတဲ့ သဏ္ဌာန်ဟာ

was that of a broadshouldered deepchested stronglimbed frankeyed redhaired

ပုခုံးကျယ်ကျယ်၊ရင်အုပ်ကားကား၊ သန်မာသော ခြေလက်၊ မျက်လုံးပြူးပြူး၊ ဆံပင်နီနီ၊

freelyfreckled shaggybearded widemouthed largenosed longheaded deepvoiced

တင်းတိပ်ထူ မုတ်ဆိတ်ဖွား၊ ပါးစပ်ပြဲ၊ နှာခေါင်းရှည်၊ ေခါင်းရှည်၊ အသံဩ၊ ဒူးဗလာ

barekneed brawnyhanded hairlegged ruddyfaced sinewyarmed hero."

လက်သန်သန်၊ခြေမွေးထူထူ၊ မျက်နှာနီစပ်စပ်၊ သန်မာသော လက်မောင်းနဲ့ဇာတ်လိုက်ပါ။

Here, Joyce exaggerates the description of a mangy old man in a pub

ဒီမှာတော့ Joyce ဟာ မဖြစ်တန်ရာ ဧရာမ ဇာတ်လိုက်လို ထင်ရအောင်ဖန်တီးဖို့

to make him seem like an improbably gigantesque hero.

အရက်ဆိုင်ထဲက ဝဲစား အဖိုးအိုကြောင်း သရုပ်ဖော်ချက်ကို ပုံကြီးချဲ့ထားတာပါ။

It's true that some sections are impenetrably dense at first glance,

အခန်းတချို့ဟာ ရုတ်တရက်ဆို နားမလည် နိုင်လောက်အောင်ကို ခက်ခဲတယ်ဆိုတာမှန်ပေမဲ့

but it's up to the reader to let their eyes skim over them

ဒါတွေကို သော့ပြီဖတ်ပစ်ဖို့၊ (သို့) ခွဲဖောက်တူးဆွ ဖတ်ဖို့က

or break out a shovel and dig in.

စာဖတ်သူအပေါ်မူတည်ပါတယ်။

And once you start excavating the text,

စာပိုဒ်ကို စတင်တူးဆွပြီဆိုတာနဲ့

you'll find the book to be an encyclopedic treasure trove.

စာအုပ်ဟာ နှံ့စပ်စုံလင်တဲ့ ရတနာသိုက်တစ်ခု ဖြစ်နေတာ တွေ့ရလိမ့်မယ်။

It's filled with all manner of references and allusions

၎င်းဟာ အလယ်ခေတ် ဒဿနိကကနေ ဆေးမင်ကြောင် သင်္ကေတသရုပ်ဖော်မှုအထိ

from medieval philosophy to the symbolism of tattoos,

Dante ကနေ Dublin ဗန်းစကား အထိ ရည်ညွှန်းတွေနဲ့

and from Dante to Dublin slang.

ဝင်္ကဝုတ်အမျိုးမျိုးနဲ့ ပြည့်နှက်နေပါတယ်။

As suggested by the title, some of these allusions revolve around Homer's "Odyssey."

ခေါင်းစဉ်ကညွှန်းတဲ့အတိုင်း ဒီ ဝင်္ကဝုတ်တစ်ချို့ဟာ Homer ရဲ့ Odysseus နားမှာ မဏ္ဍိုင်ပြုတယ်။

Each chapter is named after a character or episode from the "Odyssey,"

အခန်းတိုင်းကို "Odyssey,"ဇာတ်ကောင်(သို့) ဇာတ်ကွက်တစ်ခုအတိုင်း အမည်ပေးထားပေမဲ့

but the literary references are often coy, debatable, sarcastic, or disguised.

စာပေရည်ညွှန်းတွေကတော့ ပိုတဲ့ အငြင်း ပွားတဲ့၊ငေါ့တJ့ (သို့) ဖုံးထားတဲ့ဟာတွေပါ။

For example, Homer's Odysseus, after an epic 20-year-long journey,

ဥပမာအနေနဲ့ Homer ရဲ့ Odysseus ဟာ နှစ် ၂၀ ကြာခရီးရှည်ကြီးပြီးတော့

returns home to Ithaca and reunites with his faithful wife.

Ithaca မှာရှိတဲ့ သူ့အိမ်ကိုပြန်သွားတယ်၊ သူ့ရဲ့သစ္စာရှိတဲ့ဇနီးနဲ့ ပြန်ပေါင်းတယ်

In contrast, Joyce's Bloom wanders around Dublin for a day

ဆန့်ကျင်ဘက်က Joyce ရဲ့ Bloom ဟာ Dublin ဝန်းကျင်မှာ တစ်ရက်တာ

and returns home to his unfaithful wife.

ဟိုယောင်သည်ယောင်လုပ်ပြီး သူ့ရဲ့ သစ္စာမဲ့တဲ့ဇနီးရှိရာ အိမ်ပြန်သွားတယ်။

It's a very funny book.

ဒါက အရမ်း ရယ်စရာကောင်းတဲ့ စာအုပ်ပါ

It has highbrow intellectual humor,

အဆင့်မြင့် ဉာဏ်သုံးရတဲ့ ဟာသပါတယ်
၊

if you have the patience to track down Joyce's references,

Joyce ရဲ့ ရည်ညွှန်းချက်တွေ နောက်လိုက်ဖို့နဲ့ နောက်ထပ်

and more lowbrow dirty jokes.

အဆင့်နိမ့် ညစ်ပတ်တဲ့ ပြက်လုံးတွေကို စိတ်ရှည်ရင်ပေါ့။

Those, and other sexual references, were too much for some.

ဒါတွေနဲ့အခြားသော လိင်ပိုင်းရည်ညွှန်းချက် တွေဟာ တစ်ချို့တွေအတွက် မျာလွန်းပါတယ်။

In the U.S., the book was put on trial, banned, and censored

အမေရိကန်ပြည်ထောင်မှာ ဒီစာအုပ်ဟာ မပြီးခင်မှာတောင် တရားရုံးတင်တာ၊

before it had even been completed

တားမြစ်တာ၊ ဆင်ဆာလုပ်တာခံရတယ်၊

because it was originally published as a serial novel.

အကြောင်းက ၎င်းဟာ မူလက အခန်းဆက်ဝတ္ထု အဖြစ် ပုံနှိပ်ခဲ့တာကြောင့်ပါ။

Readers of "Ulysses" aren't just led through a variety of literary styles.

"Ulysses" ဖတ်သူတွေဟာ စာပေဟန်မျိုးစုံကနေ ဦးဆောင်ခံရတာမကပါဘူး။

They're also given a rich and shockingly accurate tour

တစ်ကြိမ်ကို တိကျတဲ့နေရာတစ်ခုရဲ့ ကြွယ်ဝပြီး၊ လန့်စရာကောင်းအောင်

of a specific place at a time:

တိကျတဲ့ ခရီးတစ်ခုလည်း သူတို့ရပါတယ်။

Dublin in 1904.

၁၉၀၄ က Dublin

Joyce claimed that if Dublin were to be destroyed,

Joyce အခိုင်အမာဆိုတာက Dublin သာ အဖျက်ဆီးခံရတယ်ဆိုရင်

it could be recreated from the pages of this book.

ဒီစာအုပ်ရဲ့စာမျက်နှာတွေကနေ ပြန်ဖန်တီးနိုင်တယ်တဲ့။

While such a claim is not exactly true,

ဒီလိုပြောဆိုချက်ဟာ အတိအကျတော့ မမှန်ပါဘူး၊

it does show the great care that Joyce took in precisely representing details,

ဒါက သူ့နေရပ်မြို့ရဲ့ ကြီးတာ၊သေးတာ နှစ်ခုလုံး Joyce အတိအကျ ဂရုစိုက်ခဲ့တာကို

both large and small, of his home city.

ကိုယ်စားပြုတဲ့ အသေးစိတ်တွေကို ပြဆိုတာပါ၊

No small feat considering he wrote the entire novel

သူ့နေရပ် အိုင်ယာလန် အပြင်မှာ နေစဉ်အတွင်း

while living outside of his native Ireland.

သူရေးခဲ့တဲ့ ဝတ္ထုတစ်ပုဒ်လုံးဟာ နှယ်နှယ်ရရတော့ မဟုတ်ဘူး။

It's a testament to Joyce's genius that "Ulysses" is a difficult book.

"Ulysses" ဟာ ခက်တဲ့ စာအုပ်တစ်အုပ်ဆိုတာဟာ Joyce ရဲ့ပါမီကို သက်သေတစ်ခုပါ။

Some people find it impenetrable without a full book of annotations

တစ်ချို့က သူတို့ နားလည်အောင် ကူညီဖို့ Joyce ပြောနေတဲ့အကြောင်းတောင်

to help them understand what Joyce is even talking about.

မှတ်ချက်အပြည့်ပါတဲ့ စာအုပ်မပါရင် မပေါက်နိုင်ဘူးလို့ထင်ကြတယ်။

But there's a lot of joy to be found in reading it,

ဒါပေမဲ့ ၎င်းကိုဖတ်ရာမှာ ပျော်စရာအများကြီး တွေ့ရပါတယ်၊

more than just unpacking allusions and solving puzzles.

ဝကင်္ဝုတ်တွေရှင်းရတာ၊ ပဟေဠိတွေ ဖြေရတာထက်ပိုပါတယ်။

And if it's difficult, or frustrating, or funny,

ဒါက ခက်တယ် (သို့) စိတ်ပျက်စရာ၊ ရယ်စရာဆိုရင်

that's because life is all that, and more.

ဘဝဟာ ဒါအားလုံး၊ ဒီထက်ပိုတာကြောင့်ပါ။

Responding to some criticism of "Ulysses,"

ပထမအကြိမ် ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေစဉ်က
 "Ulysses"ကို

and there was a lot when it was first published,

ဝေဖန်မှုကို တုံ့ပြန်ခြင်းတွေ အများကြီးရှိခဲ့တယ်

Joyce said that if "Ulysses" isn't worth reading,

Joyce ပြောခဲ့တာက "အကယ်၍ "Ulysses" ဟာ မဖတ်ထိုက်ဘူးဆိုရင်

then life isn't worth living.

ဘဝဟာ မနေထိုက်ပါဘူး"တဲ့။