Why should you read James Joyce's "Ulysses"? - Sam Slote

Çeviri: Gözde Zülal Solak Gözden geçirme: Suleyman Cengiz

"Öğrenmek için mütevazi olmak gerek. Ancak hayat büyük bir öğretmendir".

James Joyce's "Ulysses" is widely considered to be both a literary masterpiece

James Joyce'un "Ulysses"i, hem edebi bir şaheser,

and one of the hardest works of literature to read.

hem de okuması en zor edebi eserlerden birisi olarak görülmektedir.

It inspires such devotion that once a year on a day called Bloomsday,

Esere bağlılık öyle büyük ki yılda bir gün, Bloomsday adlı bir günde

thousands of people all over the world dress up like the characters,

binlerce insan eserdeki karakterler gibi giyinir,

take to the streets,

sokaklara çıkarlar

and read the book aloud.

ve kitabı sesli olarak okurlar.

And some even make a pilgrimage to Dublin

Hatta bazıları, Joyce'un eserinde çarpıcı bir biçimde

just to visit the places so vividly depicted in Joyce's opus.

anlatılan yerleri ziyaret etmek için Dublin'e yolculuk eder.

So what is it about this famously difficult novel

Peki bu meşhur ve zor romanda

that inspires so many people?

bunca insanı etkileyen şey nedir?

There's no one simple answer to that question,

Bu sorunun tek, basit bir cevabı yok,

but there are a few remarkable things about the book

fakat kitapta insanları çeken

that keep people coming back.

birkaç dikkat çekici nokta var.

The plot, which transpires over the course of a single day,

Tek bir günde gerçekleşen olaylardan meydana gelen konu,

is a story of three characters:

üç karakterin hikayesini anlatıyor:

Stephen Dedalus, reprised from Joyce's earlier novel,

Stephen Dedalus, Joyce'un eski bir romanından ortaya çıkıyor,

"A Portrait of the Artist as a Young Man";

"Sanatçının bir Genç Adam Olarak Portresi";

Leopold Bloom, a half-Jewish advertising canvasser for a Dublin newspaper;

Leopold Bloom, bir Dublin gazetesinde çalışan yarı-Yahudi bir reklam temsilcisi

and Bloom's wife Molly, who is about to embark on an affair.

ve bir ilişkiye girmek üzere olan Bloom'un eşi Molly.

Stephen is depressed because of his mother's recent death.

Stephen, annesi öldüğü için üzgündür.

Meanwhile, Bloom wanders throughout the city.

Bloom da bu esnada şehirde gezmektedir.

He goes to a funeral,

Bir cenazeye, işine,

his work,

bir bara

a pub,

ve diğer yerlere

and so on,

giderek

avoiding going home because Molly is about to begin her affair.

eve gitmekten kaçınmaktadır, çünkü Molly ilişkiye girmek üzeredir.

Where it really starts to get interesting, though,

Ancak işlerin ilginçleştiği nokta,

is how the story's told.

hikayenin anlatımıdır.

Each chapter is written in a different style.

Her bölüm farklı tarzda yazılmıştır.

15 is a play,

15'i tiyatro oyunu,

13 is like a cheesy romance novel,

13'ü sıradan aşk macerası,

12 is a story with bizarre, exaggerated interruptions,

12'si tuhaf, abartılı kesintilerle anlatılan bir hikaye,

11 uses techniques, like onomatopoeia, repetitions, and alliteration

11'i müziğe benzeme amacıyla ses öykünmesi, tekrar

to imitate music,

ve ses yinelemesi kullanıyor

and 14 reproduces the evolution of English literary prose style,

ve 14'ü de 20.yy'da Anglo-Sakson'da başlayan İngiliz düz yazı

from its beginnings in Anglo-Saxon right up to the 20th century.

tarzının gelişimini yeniden ortaya koyuyor.

That all culminates in the final chapter

Bunların tamamı, Molly'nin bilinç akışının

which follows Molly's stream of consciousness

neredeyse hiç noktalama kullanılmadan sekiz uzun paragrafta

as it spools out in just eight long paragraphs

aktarıldığı son bölümde

with almost no punctuation.

neticeleniyor.

The range of styles Joyce uses in "Ulysses"

Joyce'un "Ulysses"de kullandığı tür çeşitliliği,

is one of the things that makes it so difficult,

kitabı zorlaştıran şeylerden birisi, fakat aynı zamanda

but it also helps make it enjoyable.

kitabı eğlenceli de yapıyor.

And it's one of the reasons that the book is held up

Ayrıca geleneksel yazım türlerinin altüst olmasıyla

as one of the key texts of literary modernism,

karakterize edilen edebi modernizm hareketinin de

a movement characterized by overturning traditional modes of writing.

ana metinlerinden birisi olarak görülmesinin nedeni de budur.

Joyce fills his narrative gymnastic routines

Joyce, anlatı egzersiz rutinlerini, herhangi bir yerde

with some of the most imaginative use of language you'll find anywhere.

bulamayacağınız en yaratıcı dil kullanımlarıyla dolduruyor.

Take, for instance,

Örneğin

"The figure seated on a large boulder at the foot of a round tower

"Yuvarlak bir kulenin dibindeki büyük bir kayaya oturtulan figür,

was that of a broadshouldered deepchested stronglimbed frankeyed redhaired

geniş omuzlu derin göğüslü güçlü bacaklı samimi gözlü kırmızı saçlı

freelyfreckled shaggybearded widemouthed largenosed longheaded deepvoiced

serbest çilli kabarık sakallı geniş ağızlı büyük burunlu uzun kafalı derin sesli

barekneed brawnyhanded hairlegged ruddyfaced sinewyarmed hero."

açık dizli kaslı elli kıllı bacaklı elma yüzlü dinç omuzlu kahramanlardandı."

Here, Joyce exaggerates the description of a mangy old man in a pub

Joyce burada, barda oturan perişan yaşlı bir adamı,

to make him seem like an improbably gigantesque hero.

dev bir kahraman gibi göstermek için tanımı abartıyor.

It's true that some sections are impenetrably dense at first glance,

Bazı bölümlerin ilk bakışta anlaşılmaz şekilde ağır olduğu doğru,

but it's up to the reader to let their eyes skim over them

fakat gözlerinin gezmesine izin vermek

or break out a shovel and dig in.

ya da bir kürek alıp orayı kazmak da okuyucuya bağlıdır.

And once you start excavating the text,

Metni bir kez kazmaya başladığınızda,

you'll find the book to be an encyclopedic treasure trove.

kitabın ansiklopedik bir hazine koleksiyonu olduğunu göreceksiniz.

It's filled with all manner of references and allusions

Ortaçağ felsefesinden dövmelerin sembolizmine, Dante'den Dublin

from medieval philosophy to the symbolism of tattoos,

argosuna kadar referans

and from Dante to Dublin slang.

ve kinayelerle doludur.

As suggested by the title, some of these allusions revolve around Homer's "Odyssey."

Başlıktan da görüldüğü üzere, kinayeler Homer'ın "Odysseia"sı etrafında gelişir.

Each chapter is named after a character or episode from the "Odyssey,"

Her bölüm, "Odysseia"dan bir karakter veya bölüm üzerinden adlandırılmıştır,

but the literary references are often coy, debatable, sarcastic, or disguised.

fakat edebi referanslar genelde çekici, çekişmeli, kinayeli veya gizlidir.

For example, Homer's Odysseus, after an epic 20-year-long journey,

Örneğin Homer'ın Odysseia'sı 20 yıllık uzun bir yolculuktan sonra

returns home to Ithaca and reunites with his faithful wife.

evine döner ve sadık eşiyle bir araya gelir.

In contrast, Joyce's Bloom wanders around Dublin for a day

Fakat Joyce'un Bloom'u bir gün boyunca Dublin'de dolaşır

and returns home to his unfaithful wife.

ve evine, sadakatsiz eşine döner.

It's a very funny book.

Çok eğlenceli bir kitap.

It has highbrow intellectual humor,

Eğer Joyce'un referanslarının

if you have the patience to track down Joyce's references,

ve kötü şakaların izini sürecek kadar dayanabilirseniz,

and more lowbrow dirty jokes.

kültürlü entelektüel bir mizahı olan kitaptır.

Those, and other sexual references, were too much for some.

Bunlar ve diğer cinsel referanslar kimisine fazla gelebilir.

In the U.S., the book was put on trial, banned, and censored

ABD'de kitap tamamlanmadan önce bile yargılandı, yasaklandı

before it had even been completed

ve sansürlendi,

because it was originally published as a serial novel.

çünkü orijinal halinde seri roman olarak yayınlanmıştı.

Readers of "Ulysses" aren't just led through a variety of literary styles.

"Ulysses"in okuyucuları yalnızca edebi tür çeşitliliğinde dolaşmıyorlar.

They're also given a rich and shockingly accurate tour

Aynı zamanda belirli bir yerde belirli bir zamana giden zengin

of a specific place at a time:

ve şaşırtıcı bir tura çıkıyorlar:

Dublin in 1904.

1904 yılında Dublin.

Joyce claimed that if Dublin were to be destroyed,

Joyce, eğer Dublin tahrip edilirse, bu kitabın

it could be recreated from the pages of this book.

sayfalarından yeniden yaratılabileceğini iddia etmişti.

While such a claim is not exactly true,

Bu iddia aslında doğru olmasa da

it does show the great care that Joyce took in precisely representing details,

Joyce'un yaşadığı şehrin hem büyük hem de küçük detaylarını anlatırken

both large and small, of his home city.

gösterdiği özeni göstermektedir.

No small feat considering he wrote the entire novel

Romanın tamamını İrlanda dışında yaşıyorken yazdığına

while living outside of his native Ireland.

göre, bu basit bir şey sayılamaz.

It's a testament to Joyce's genius that "Ulysses" is a difficult book.

"Ulysses"in zor bir kitap olması, Joyce'un dehasının bir ahitidir.

Some people find it impenetrable without a full book of annotations

Kimisi, Joyce'un neyden bahsettiğini anlamak için açıklamalarla dolu

to help them understand what Joyce is even talking about.

bir kitabın işe yarayacağını düşünüyor.

But there's a lot of joy to be found in reading it,

Fakat bu kitapta okudukça bulunacak keyif

more than just unpacking allusions and solving puzzles.

ve kinaye ya da bulmaca çözmekten fazlası var.

And if it's difficult, or frustrating, or funny,

Zor, faydasız veya komikse

that's because life is all that, and more.

bunun nedeni yaşamın da öyle ve hatta daha fazlası olmasıdır.

Responding to some criticism of "Ulysses,"

İlk yayınlandığı zaman ortaya çıkan

and there was a lot when it was first published,

"Ulysses" eleştirilerine cevaben

Joyce said that if "Ulysses" isn't worth reading,

Joyce, eğer "Ulysses" okumaya değer değilse,

then life isn't worth living.

yaşam da yaşamaya değer değildir demiştir.