Can you guess what's wrong with these paintings? - Noah Charney

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Myo Aung

These paintings are in peril.

ဒီပန်းချီကားတွေက အန္တရာယ်ရှိနေတယ်။

All three have been defaced,

ပကတိမျက်စိနဲ့ မြင်ဖို့ မဖြစ်နိုင်လောက်တဲ့

some in ways that are almost impossible to see with the naked eye.

ပုံစံတချို့မှာ သုံးခုစလုံးက အလှပျက်သွားပါပြီ။

Can you guess how they've been altered?

ဒါတွေ ဘယ်လိုပြောင်းသွားတာ ခန့်မှန်းလို့ရလား။

You might be surprised.

သင် အံ့သြသွားနိုင်လောက်ပါတယ်။

When a museum curator inspected this portrait,

၁၆ ရာစု အီတလီ ပန်းချီဆရာ

attributed to the 16th century Italian painter Bronzino,

Bronzino လို့ မှတ်ယူရတဲ့ ဒီပုံတူကို ပြတိုက်မှူးက စစ်ဆေးတဲ့အခါ

they suspected it was a modern fake.

ဒါက ခေတ်သစ်အတုတစ်ခုလို့ သံသယဝင်ခဲ့တယ်။

However, closely examining the cracks on its surface,

ဒါပေမဲ့ ဒါရဲ့မျက်နှာပြင်ပေါ်က အက်ကွဲ ကြောင်းတွေကို အနီးကပ်စစ်ဆေးကြည့်တော့

an art conservator discovered that it was from that era—

ဒါက အဲဒီခေတ်ကဆိုတာ အနုပညာ ထိန်းသိမ်းသူတစ်ဦးကတွေ့ရှိခဲ့တယ်။

It had just undergone drastic changes in recent centuries.

ဒါက မကြာသေးမီ ရာစုနှစ်များအတွင်း အလွန်အမင်းပြောင်းလဲမှုတွေကို ကြုံခဲ့ရတာပါ။

Using x-ray technology, they peered under the outer surface of paint

ဓာတ်မှန်ရိုက်နည်းပညာကို သုံးပြီး ဆေးရဲ့ အပြင် မျက်နှာပြင်အောက်ကို ကြည့်လိုက်တော့

and saw the countenance of a completely different woman.

လုံးဝ ကွဲပြားတဲ့ အမျိုးသမီးတစ်ဦးရဲ့ မျက်နှာကို မြင်တွေ့ခဲ့ရတယ်။

Essential parts of the painting had been modified

ပန်းချီကားရဲ့ မရှိမဖြစ် အပိုင်းတွေကို

during a 19th century restoration.

၁၉ ရာစုအတွင်းမှာ ပြန်လည်မွမ်းမံခဲ့တယ်။

Prior to the mid-20th century,

၂၀ ရာစု အလယ်ပိုင်းမတိုင်မီမှာ

art restorers took a more heavy-handed approach,

အနုပညာထိန်းသိမ်းသူတွေက ပိုပြင်းထန်တဲ့ နည်းက အနုပညာ ပိုကောင်းစေတာလို့

often believing they were improving art.

ယုံကြည်ရင်း အလွန်အမင်း ပြောင်းလဲလေ့ရှိတယ်။

Nowadays, they focus on keeping the original work intact

ဒီနေ့မှာတော့ သူတို့ဟာ မူလ လက်ရာကို အနည်းဆုံး စွက်ဖက်မှုနဲ့ နဂိုအတိုင်း

with minimal intervention.

ထားရှိဖို့ အာရုံစိုက်တယ်။

When they need to fix something up,

တစ်ခုခုကို ပြုပြင်ဖို့ လိုအပ်တဲ့အခါ

they usually make their markings visually and chemically distinct from the original,

အမှတ်အသားတွေကို မူရင်းကနေ အမြင်ပိုင်း နဲ့ဓာတုဗေဒနည်းအရ ကွဲပြားအောင် လုပ်တော့

so they can be harmlessly removed.

ဒါတွေကို ဘေးကင်းကင်း ဖယ်ရှားနိုင်တယ်။

But the work of past restorers is a threat they regularly contend with—

ဒါပေမဲ့ အရင်ပြန်လည်မွမ်းမံသူတွေရဲ့ လက်ရာက ဒီပုံတူ အဖြစ်လိုပဲ

as was the case with this portrait.

ပုံမှန်ကြုံတွေ့ရတဲ့ ခြိမ်းခြောက်မှုတစ်ခုပါ။

To recover the original,

မူလကို ပြန်ထိန်းသိမ်းဖို့

the conservator began removing the outer varnish coat.

ထိန်းသိမ်းသူက ပြင်ပ အရောင်တင်ဆီအလွှာကို ဖယ်ရှားတယ်။

Varnish is commonly used to protect paintings from debris

အရောင်တင်ဆီက ပန်းချီကားတွေကို အပျက်အစီးတွေကနေ ကာကွယ်ဖို့နဲ့

and make their colors pop.

အရောင်တွေ ပေါ်ဖို့ အသုံးများတယ်။

But the natural varnishes past restorers applied eventually darkened,

ဒါပေမဲ့ အရင်က ပြန်ပြင်သူတွေက သုံးတဲ့ သဘာဝ အရောင်တင်ဆေးတွေက နောက်ဆုံး မှောင်သွားကာ

which is what gives older paintings that aged, yellowy look.

ဒါက သက်တမ်းရင့်ပြီး အဝါရောင်ရှိတဲ့ ပိုရှေးကျတဲ့ ပန်းချီတွေဖြစ်စေတယ်။

Slowly dissolving the varnish,

အရောင်တင်ဆီက တဖြည်းဖြည်း ပျော်သွားတဲ့အခါ

the conservator uncovered crisp colors below.

ထိန်းသိမ်းသူက အောက်မှာ ပြတ်သားတဲ့ အရောင်တွေကို ဖုံးလိုက်တယ်။

Taking small samples from the added and original paint layers,

ပေါင်းထည့်ထားတာနဲ့ မူရင်း ဆေးအလွှာတွေ ကနေ နမူနာလေးတွေကို ယူပြီး

they analyzed the compositions of each.

တစ်ခုစီရဲ့ ပေါင်းစပ်မှုကို စိတ်ဖြာတယ်။

Then, they decided which solvents could dissolve the overpainting

ဒီနောက် မူရင်းကို ထိခိုက်မှု အနည်းဆုံးဖြစ်စေရင်း ထပ်ဆွဲအလွှာကို

while minimally affecting the original.

ဘယ်ပျော်ရည်တွေက ပျော်စေနိုင်တာကို ဆုံးဖြတ်တယ်။

Carefully dabbing the canvas with them,

ပတ္တူစကို ဒါတွေနဲ့ ဂရုတစိုက် တို့ပေးတယ်။

they removed the overpainting’s dainty hands and idealized face.

ပန်းချီကားရဲ့ နုလှတဲ့ လက်တွေနဲ့ စံပြုထားတဲ့ မျက်နှာကို ဖယ်ရှားတယ်။

The true painting underneath revealed Isabella of the Italian Medici dynasty.

အောက်က ပန်းချီကား အစစ်က အီတလီ Medici မင်းဆက်ရဲ့ Isabella ကို ဖော်ပြတာပါ။

The portrait isn’t Bronzino’s,

ဒီပုံတူက Bronzino ရဲ့ပုံတူ မဟုတ်ပေမဲ့

but it is from around 1570, and may have been painted

ဒါက ၁၅၇၀ ဝန်းကျင်က ဖြစ်ပြီး သူ့ကျောင်းသားတစ်ယောက်ကနေ

by one of his students.

ရေးဆွဲထားတာဖြစ်နိုင်တယ်။

Its Victorian makeover was likely done to boost sales

မူရင်း အကြောင်းအရာက ဆွဲဆောင်မှုလို မယူဆတာကြောင့်

because the original subject wasn’t considered attractive.

ဒါရဲ့ ဝိတိုရိယခေတ် ပြန်ဆွံသူက အရောင်းမြှင့်တင်ဖို့ လုပ်ဆောင်ပုံရတယ်။

But now, Isabella is back, meeting her viewer’s gaze directly.

အခု ကြည့်ရှုတွေရဲ့အကြည့်ကို တိုက်ရိုက် ကြည့်နေတဲ့ Isabella ပြန်ရောက်လာပါပြီ၊

This painting, “An Allegory with Venus and Cupid,”

ဒီပန်းချီကား “An Allegory with Venus and Cupid” က တကယ်တော့ Bronzino ရဲ့

is actually Bronzino’s, and it was completed around 1545.

လက်ရာဖြစ်ပြီး ၁၅၄၅ ခုနှစ် ဝန်းကျင်မှာ ပြီးစီးခဲ့တာပါ။

It centers on a kiss between Venus and her son Cupid–

ဒါက Venus နဲ့ သူ့ရဲ့သား Cupid အကြားက အနမ်းကို ဗဟိုပြုထားပေမဲ့

but it’s been subtly altered.

ဒါကို သိမ်မွေ့စွာ ပြောင်းလဲထားတယ်။

When London’s National Gallery acquired it in 1860,

ဒါကို လန်ဒန် အမျိုးသားပြခန်းက ၁၈၆၀ မှာ ဝယ်ယူတဲ့အခါ

the Gallery’s director deemed it too risqué for Victorian England.

ပန်းချီပြခန်း ဒါရိုက်တာက ဝိတိုရိယ အင်္ဂလန် အတွက် အလွန်အန္တရာယ်များတယ်လို့ ယူဆတော့

So, he commissioned a restorer to obscure Venus’s tongue and nipple.

သူက Venus ရဲ့ လျှာနဲ့ နို့သီးခေါင်းကို ဖုံးကွယ်ဖို့ ပြန်မွမ်းမံသူကို တာဝန်ပေးတယ်။

A century after this modification,

ဒီပြုပြင်မွမ်းမံပြီး ရာစုနှစ်တစ်ခုအကြာမှာ

art conservators analyzed and removed the overpainting with select solvents.

ပန်းချီထိန်းသိမ်းသူတွေက ရွေးထားတဲ့ပျော်ရည် တွေနဲ့ ထပ်လွှာတွေကို စိတ်ဖြာ၊ဖယ်ရှားတယ်။

In the process, they also realized that the veil covering Venus’s crotch

ဒီလုပ်ငန်းစဉ်မှာ Venus ရဲ့ ခွကြားနဲ့ Cupid ရဲ့ကျောဘက်မှာ ကွယ်နေတဲ့ သစ်ကိုင်းက

and the branch hiding Cupid’s posterior were other add-ons.

အခြား ထပ်ဖြည့်တာတွေဆိုတာကို နားလည်ခဲ့ကြတယ်။

Removing two layers of censorship from the painting,

ပန်းချီကားကနေ စိစစ်ဖြတ်တောက်မှု နှစ်လွှာကို ဖယ်လိုက်တော့

it was finally free to boast its provocative original details.

နောက်ဆုံး ၎င်းရဲ့ မြှူဆွယ်တဲ့ မူရင်း အသေး စိတ်တွေကို လွတ်လပ်စွာ ကြွားဝါနိုင်ခဲ့တယ်။

This massive painting called “The Night Watch”

“The Night Watch” ဆိုတဲ့ ဒီပန်းချီကားကြီးကို

was completed by Rembrandt in 1642.

၁၆၄၂ ခုနှစ်မှာ Rembrandt ကနေ အပြီးသတ်ခဲ့တာပါ။

Since then, it’s endured one dramatic amputation, two stabbings,

အဲဒီအချိန်မှစပြီး အလွန်အမင်း ဖြတ်တောက်တာ တာ တစ်ကြိမ်၊ ဓားထိုးတာ နှစ်ကြိမ်၊

an acid attack, and centuries of grime.

အက်ဆစ် တိုက်ခိုက်မှုနဲ ရာစုနှစ်ချီ အညစ်အကြေးတွေကို ကြံ့ကြံ့ခံခဲ့တယ်။

A museum guard immediately neutralized the acid with water.

ပြတိုက်စောင့်တစ်ယောက်က အက်ဆစ်ကို ရေနဲ့ ချက်ချင်း ချေဖျက်ပေးတယ်။

Restorers lifted the grime,

မွမ်းမံသူတွေက အညစ်အကြေးကို ဖယ်တယ်၊

revealing that the painting was not set at night,

ပန်းချီကားက ညဘက်မှာ တည်မထားတာကို ဖော်ထုတ်ရင်း

and healed the slashes using adhesive and extra canvas backing.

ကော်နဲ့ အပို ပတ္တူကျောထောက်နောက်ခံကို သုံးကာ ရှရာတွေကို ပျောက်ကင်းစေတယ်။

But they faced an even trickier problem.

ဒါပေမဲ့ သူတို့ဟာ ပိုခက်တဲ့ ပြဿနာကို ရင်ဆိုင်ခဲ့ရတယ်။

In 1715, strips were removed from all sides of the canvas,

၁၇၁၅ ခုနှစ်မှာ အမ်စတာဒမ် မြို့တော်ခန်းမ အတွင်းမှာ ဒါကို အံဝင်ခွင်ကျဖြစ်ဖို့

including two whole feet from the left, to fit it inside Amsterdam’s Town Hall.

ဘယ်ခြေနှစ်ချောင်းလုံး အပါအဝင်ပတ္တူစရဲ့ ဘေးဖက်အားလုံးကို ဖယ်ရှားခဲ့တယ်။

They've been lost ever since.

ဒါတွေက အဲဒီကတည်းက ပျောက်သွားတာပါ။

But a multi-year conservation project

ဒါပေမဲ့ ၂၀၁၉ ခုနှစ်မှာ စတင်ခဲ့တဲ့ နှစ်ရှည် ထိန်းသိမ်း

that began in 2019 replaced the missing pieces.

စောင့်ရှောက်ရေးစီမံကိန်းက ပျောက်ဆုံးနေတဲ့ အပိုင်းတွေကို အစားထိုးခဲ့တယ်။

They managed this by training an artificial intelligence

သူတို့က Rembrandt ရဲ့ဟန်နဲ့ ဒစ်ဂျစ်တယ် ပန်းချီဆွဲဖို့

to digitally paint in Rembrandt’s style.

ဉာဏ်ရည်တုကို လေ့ကျင့်ပေးရင်း ဒါကို စီမံတာပါ။

Then, using another artist’s rendering of the original,

ဒီနောက် အခြား ပန်းချီဆရာတစ်ယောက်ရဲ့ မူရင်း ပုံစံက်ု အသုံးပြုပြီး

the program recreated and printed the painting’s lost sections.

ပရိုဂရမ်က ပျောက်သွားတဲ့ ပန်းချီအပိုင်းတွေ ကို ပြန်လည်ဖန်တီးကာ ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေခဲ့တယ်။

Finally, the team returned “The Night Watch” to its full size,

နောက်ဆုံး အသင်းက ကွက်လပ်တွေကို ဖြည့်ဖို့ AI က ဖန်တီးတဲ့ အကောင်းဆုံးမှန်းဆချက်တွေနဲ့

with AI-generated best guesses to fill in the blanks.

“The Night Watch” ကို ၎င်းရဲ့ အရွယ်အစား အပြည့်အစုံဆီ ပြန်ရောက်စေခဲ့တယ်။

All of these paintings had been altered, but none of them were irrevocably ruined.

ဒီပန်းချီကားတွေအားလုံးကို ပြုပြင်မွမ်းမံ ထားပေမဲ့ တစ်ခုမှ ယတိပြတ် မပျက်စီးခဲ့ဘူး။

With painstaking scientific analysis and technical skill,

ဝီရိယစိုက်ထားတဲ့ သိပ္ပံနည်းကျ စိတ်ဖြာမှု နဲ့ နည်းပညာ ကျွမ်းကျင်မှုတနဲ့အတူ

art conservators immortalize priceless artifacts.

အနုပညာထိန်းသိမ်းသူတွေက အဖိုးမဖြတ်နိုင်တဲ့ ရှေးပစ္စည်းတွေကို မော်ကွန်းတင်တယ်။

They counteract sudden damage and creeping threats—

သူတို့ဟာ ရုတ်တရက် ပျက်စီးမှုနဲ့ ဆိုးလာတဲ့ ခြိမ်းခြောက်မှုတွေကို တန်ပြန်ကာ

and sometimes, they perform near miracles.

တစ်ခါတစ်ရံမှာ အံ့ဖွယ်ရာတွေကို လုပ်ဆောင်ကြတယ်။

This video was made possible with support from Marriott Hotels.

ဒီဗီဒီယိုကို Marriott Hotels ရဲ့ ပံ့ပိုးကူညီမှုနဲ့ ဖန်တီးတာပါ။

With over 590 hotels and resorts across the globe,

ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းက ဟိုတယ်နဲ့ အပန်းဖြေစခန်းပေါင်း ၅၉၀ ကျော်ရှိတဲ့

Marriott Hotels celebrates the curiosity that propels us to travel.

Marriott Hotels က ခရီးသွားဖို့ လှုံ့ဆော်တဲ့ စူးစမ်းစိတ်ကို ဂုဏ်ပြုပါတယ်။

Check out some of the exciting ways TED-Ed and Marriott are working together

TED-Ed နဲ့ Marriott က စိတ်လှုပ်ရှားဖွယ် နည်းလမ်းအချို့ကို လေ့လာပြီး

and book your next journey at Marriott Hotels.

Marriott Hotels မှာ နောက်ခရီးကို ကြိုတင်စာရင်းသွင်းပါ။