Is telekinesis real? - Emma Bryce

telekinesis ဆိုတာ တကယ်ရှိသလား? - Emma Bryce

Translator: Myo Aung Reviewer: sann tint

When the infamous fictional character,

ရုပ်ရှင်ထဲက ကြောက်စရာကောင်းတဲ့ ဇာတ်ကောင်ဖြစ်သူ

Carrie White, left her high school prom hall ablaze,

Carrie White က သူမရဲ့ အထက်တန်းကျောင်းထဲက စည်းဝေးခန်းမကြီးကို မီးဟုန်းဟုန်းတောက်စေလျက်

and brought terror upon her town,

သူမရဲ့ မြို့တမြို့လုံးကို ခြောက်ခြားအောင် လုပ်ခဲ့စဉ်တုန်းက

she relied on her powers of telekinesis,

သူဟာ သူရဲ့ telekinesis စွမ်းပကားကို၊

the ability to manipulate physical objects using the power of the mind alone.

ရုပ်ပိုင်း ပစ္စည်းများကို သူ့စိတ်စွမ်းအားဖြင့် လိုသလို ရွေ့ရှားနိုင်စွမ်းကို အသုံးချခဲ့တာပါ။

But while Carrie is just a fictional film based upon a fictional book,

ဒါပေမဲ့ အဲဒီ Carrie ဟာ စိတ်ကူးယဉ်၀တ္ထုကို အခြေခံထားတဲ့ စိတ်ကူးယဉ် ရုပ်ရှင်သက်သက်ပါ၊

belief in telekinesis isn't fictional at all.

သို့သော် telekinesis ဆိုတာ စိတ်ကူးယဉ် သက်သက်တော့ လုံးဝ မဟုတ်ပါ။

For centuries, humans have claimed they really do have the power

ရာစုနှစ်များစွာကတည်းက၊ လူသားတွေက သူတို့ဆီမှာ သူတို့စိတ်စွမ်းပကားကို သုံးပြီး

to control the motion of objects using only their minds.

အရာဝတ္ထုတွေကို ရွေ့ရှားနိုင်ကြတယ်လို့ ယူဆလာခဲ့ကြပါတယ်။

Levitation, opening doors at will and spoon bending

လေထဲ ဈာန်ကြွခြင်း၊ တံခါးကို စိတ်ဖြင့် ဖွင့်နိုင်ခြင်း၊ ပြီးတော့ ဇွန်းကို ကွေးနိုင်ခြင်း၊

are all intriguing examples.

သိပ်ကို စိတ်လှုပ်ရှားစရာ သာဓကတွေပါပဲ။

It happens in the Matrix when Neo freezes bullets midair,

Matrix ရုပ်ရှင်ထဲမှာ Neo က ကျည်ဆံကို လမ်းခုလပ်မှာ ရပ်စဲပစ်ခဲ့တာ၊

and it's a skill that Yoda has honed to a T.

Yoda က T ကို လုပ်ပြလိုက်တာ စသဖြင့် ပေါ့လေ။

But is telekinesis real,

ဒါပေမဲ့၊ telekinesis ဆိုတာ တကယ်ရှိရဲ့လား၊

or just as fictional as Carrie, Yoda and Neo combined?

ဒါမှမဟုတ် Carrie၊ Yoda နဲ့ Neo စတဲ့သူတွေဟ​ာ စိတ်ကူးယဉ်တွေဘဲလား။

To investigate, we need to evaluate telekinetic claims

အဲဒါကို စူးစမ်းနိုင်ရန်၊ ကျွန်တော်တို့ဟာ telekinesis ဆိုကြတာတွေကို အကဲခတ်ဖို့၊

through a scientific lens using the scientific method.

သိပ္ပံမှန်ဘီလူးဖြင့် သိပ္ပံနည်းကျ နည်းလမ်းဖြင့် ဆန်းစစ်အကဲခတ်ဖို့ လိုပါတယ်။

Telekinesis is part of the discipline called parapsychology,

Telekinesis ဆိုတာက စိတ်နယ်လွန်ပညာရဲ့ တစ်စိတ်တစ်ဒေသပါ၊

in which researchers study psychic phenomena.

သုတေသီတွေ လေ့လာကြတဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပညာပါပဲ။

Parapsychologists regard what they do as a science,

အဲဒီစိတ်လွန်ပညာရှင်တွေက သူတို့ လုပ်ကိုင်တာကို သိပ္ပံပညာအဖြစ် မြင်ကြပါတယ်၊

but other scientists disagree.

ဒါပေမဲ့ အဲဒါကို ဒီ့ပြင်သိပ္ပံပညာရှင်တွေက သဘောမတူကြပါ။

Let's start with a few basic observations.

ကျွန်တော်တို့ အခြေခံ လေ့လာမှု အနည်းငယ်မှ စတင်ကြပါစို့။

Observation #1:

လေ့လာချက် # ၁:

While there are loads of anecdotes out there about telekinesis,

telekinesis နဲ့ ပတ်သက်ပြီး နောက်ပြောင် ပြောဆိုကြတာတွေ တစ်ထမ်းကြီး ရှိနေပေမဲ့၊

there's no scientific proof that it exists;

အဲဒါ တကယ်ရှိကြောင်း သိပ္ပံနည်းကျ အထောက်အထား မရှိပါ၊

no studies conducted according to the scientific method

၎င်းဟာ တကယ်ရှိကြောင်းကို သိပ္ပံနည်းကျ ပြုလုပ်ခဲ့ကာ

and repeated under lab conditions can show that its real.

စမ်းသပ်ခန်း အခြေအနေမျိုးထဲမှာ ထပ်ပြီး လုပ်ပြလို့ ရနိုင်တဲ့ စမ်းသပ်မှုမျိုး မရှိပါ။

In the 1930s, the so-called father of parapsychology, Joseph Banks Rhine,

၁၉၃၀ ပြည့်လွန်နှစ်များတုန်းက၊ စိတ်လွန်စိတ်ပညာရဲ့ ဖခင်လို့အခေါ်ခံရသူ Joseph Banks Rhine ဟာ

tested in the lab whether people could use telekinesis

စမ်းသပ်ခန်းထဲမှာ လူတွေဟာ telekinesis ကို သုံးနိုင်ခြင်းရှိမရှိကို စမ်းသပ်ခဲ့ပါတယ်၊

to make a dice roll the way they wanted it to.

အန်စာတုံးကို သူတို့ လိုချင်တဲ့ ဂဏန်းပေါ်လာအောင် လုပ်ခိုင်းခဲ့ပါတယ်။

But afterwards, scientists couldn't replicate his results,

ဒါပေမဲ့ နောက်ပိုင်းမှာ သိပ္ပံပညာရှင်တွေဟာ သူ့ရလဒ်တွေကို ရအောင် လုပ်မပြနိုင်ခဲ့ကြပါ၊

and since replication is key to proving an idea,

အတွေးအခေါ်ကို သက်သေထူပြဖို့အတွက် ထပ်လုပ်ပြနိုင်ခြင်းက သော့ချက်ဖြစ်တယ် ဆိုတော့၊

that was a problem.

အဲဒါဟာ ပြဿနာကြီး တစ်ခုဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။

Aside from scientists,

သိပ္ပံပညာရှင်တွေတင် မကဘဲ

there are also countless self-proclaimed telekinetics,

မိမိကိုမိမိ telekinetic တွေပါလို့ ကြွေးကြော်ကြတဲ့ သူတွေ အများအပြား ရှိခဲ့ကြပေမဲ့၊

but all have been exposed as tricksters,

သူတို့အားလုံးဟာ လိမ်လည်လိုခဲ့ကြသူများ ဖြစ်ကြတာ တွေ့ရပါတယ်၊

or can't perform under conditions where they're not totally in control,

သူတို့က အခြေအနေအားလုံးကို ထိန်းချုပ်မထားနိုင်တဲ့ အခါမှာ လုပ်မပြနိုင်ခဲ့ကြပါ၊

suggesting that they manipulate the situation to get the results they want.

သူတို့ဟာ သူတို့လိုချင်တဲ့ ရလဒ်မျိုးရဖို့ အခြေအနေကို​ လိုသလိုလုပ်ကိုင်ခဲ့ကြောင်း ထင်ရှားနေပါတယ်။

Today, there's even a huge stash of prize money available from lots of organizations

ဒီနေ့ဆိုရင်၊ အဖွဲ့အစည်း အမျိုးမျိုးတို့က ဆုငွေအများကြီးကို ကြေညာထားကြပါတယ်၊

for anyone who can prove that psychic abilities, like telekinesis, are real.

telekinesis လို စိတ်ရဲ့ အစွမ်းအစများဟာ လက်တွေ့ပဲ ဆိုတာကို သက်သေ ထူပြနိုင်သူအတွက် ဆုပါ။

But these riches remain unclaimed.

ဒါပေမဲ့ အဲဒီလို ငွေကြေးဆုများကို တောင်းဆိုရယူနိုင်သူ မရှိပါ။

Observation #2:

လေ့လာချက် #၂:

When we investigate telekinesis,

ကျွန်တော်တို့က telekinesis ကို စူးစမ်းလေ့လာရာမှာ

there's no consensus about what exactly is being measured.

ဘာကို တိုင်းထွာရန်လိုတာကို အားလုံး သဘောတူထားတာမျိုး မရှိပါ။

Are powerful, Yoda-like brainwaves at work perhaps?

Yoda ပုံစံ ဦးနှောက်လှိုင်းတွေ အလုပ်လုပ်ရာမှာ အားကောင်းကြရဲ့လား။

Since nobody agrees, it's difficult to apply a research standard,

ဘယ်သူကမှ အဲဒါကို သဘောတူမထားတော့ ပုံမှန် သုတေသနကို လက်တွေ့လုပ် မရနိုင်ပါ၊

something required in all other types of science

ဘယ်သိပ္ပံဆိုင်ရာ လေ့လာမှုများ လုပ်ကိုင်ရာမှာပဲဖြစ်ဖြစ်

to test the validity of ideas.

အတွေးအခေါ် တစ်ခုရဲ့ မှန်ကန်မှုကို စမ်းသပ်ဖို့ မရှိမဖြစ်တဲ့ စံနှုန်း မရှိလို့ မဖြစ်နိုင်ပါ။

Observation #3:

လေ့လာချက် # ၃:

The point of science is to discover the unknown,

သိပ္ပံရဲ့ ဦးတည်ချက်က မသိတာကို ဖေါ်ထုတ်ရန်ဖြစ်တယ်၊

and in the history of scientific investigation,

ပြီးတော့ သိပ္ပံပညာဆိုင်ရာ စူးစမ်းလေ့လာမှု သမိုင်းစဉ် တစ်လျှောက်မှာ၊

it's definitely happened

တကယ်လက်တွေ့ ဖြစ်ပျက်ခဲ့တာကို လိုက်ကြည့်ရင်

that new discoveries have gone against established science,

အသစ်တွေ့ရတဲ့ အချက်တွေဟာ ရပ်တည်နေတဲ့ သိပ္ပံပညာကို ဆန့်ကျင်နေခဲ့ပါတယ်၊

and even overturned whole branches of science.

သိပ္ပံပညာရဲ့ အခန်းတစ်ခန်းလုံးကို ပြောင်းပြန်လှန်ပစ်ခဲ့တာတောင် ရှိခဲ့ဘူးပါတယ်။

Such discoveries must be proven extra carefully

အဲဒါကြောင့်မို့လို့ ဝေဖန်ပြစ်တင်ချက်တွေကို ကြံ့ကြံ့ခိုင်နိုင်မယ့်

to withstand skepticism.

အထူးသတိထား သက်သေထူပြလို့ရနိုင်မယ့် တွေ့ရှိချက် ဖြစ်ရပါမယ်။

In the case of telekinesis,

ကျွန်တော်တို့ရဲ့ telekinesis ကိစ္စထဲမှာကျတော့၊

the idea goes against established science,

ဒီယူဆချက်ဟာ လက်ခံယုံကြည်ကြတဲ့ သိပ္ပံပညာနဲ့ ဆန့်ကျင်နေတယ်၊

but lacks the powerful evidence in favor of it.

တစ်ချိန်တည်းမှာ ၎င်းကို ထောက်ခံနိုင်တဲ့ အားကောင်းတဲ့ အထောက်အထား မရှိဖြစ်နေတယ်။

Our universe is controlled and explained by the laws of physics,

ကျွန်တော်တို့ရဲ့ စင်္ကြာဝဠာကို ရူပဗေဒ နိယာမများက ထိန်းချုပ် ရှင်းပြနိုင်ကြပါတယ်၊

and one of these laws tells us that brain waves can't control objects

အဲဒီလို နိယာမတစ်ခုအရ ဦးနှောက်ရဲ့ လှိုင်းများဟာ အရာဝတ္ထုတွေကို မထိန်းချုပ်နိုင်ပါဘူး၊

because they're neither strong nor far-reaching enough

ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ဦးခေါင်းခွံ အပြင်မှာ ရှိကြတဲ့ အရာများကို အကျိုးသက်ရောက်နိုင်လောက်အောင်

to influence anything outside of our skulls.

အားမကောင်းကြတဲ့ အပြင် အဲဒီနေရာထိကို မရောက်နိုင်ကြလို့ပါ။

Physics also tells us that the only forces that can influence objects from afar

အရာဝတ္ထုတွေကို အဝေးမှနေပြီး အကျိုးသက်ရောက်နိုင်ကြတာဆိုလို့

are magnetic and gravitational.

သံလိုက် နဲ့ ကမ္ဘာ့ဆွဲအားတို့သာ ဖြစ်ကြတာကို ရူပဗဒက ထောက်ပြထားပါတယ်။

Probably the closest thing to telekinesis that science can explain

သိပ္ပံပညာက ရှင်းပြနိုင်တဲ့ telekinesis နဲ့ နီးစပ်ဆုံး အရာဆိုလို့

is the use of thoughts to control a robotic arm.

ရိုဘော့ စက်ရုပ် လက်မောင်းကို ထိန်းချုပ်ရန် အတွေးများကို အသုံးပြုပုံ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

In the brains of stroke patients who can't move,

မလှုပ်ရှားနိုင်ကြတဲ့ လေဖြတ်လူနာများရဲ့ ဦးနှောက်ထဲကို၊

researchers can implant tiny wires into the region that controls movement,

သုတေသီတို့ဟာ လှုပ်ရှားမှုကို ထိန်းချုပ်နိုင်တဲ့ နေရာထဲ သေးနုပ်တဲ့ ဝိုင်ယာကြိုးတွေကို ထည့်သွင်းကာ

and then train the patient to concentrate on moving a robotic arm,

ရိုဘော့စက်ရုပ် လက်မောင်းကို လှုပ်နိုင်ဖို့ အာရုံပြုစဉ်းစားဖို့ ပြောကြပါတယ်၊

which acts like an extension of their minds, and it works.

အဲဒီလိုနည်းဖြင့် သူတို့ရဲ့ စိတ်ကို တိုးချဲ့ပေးလိုက်ကာ လှုပ်ရှားလာစေတေပါ။

It's amazing, but it isn't telekinesis.

အဲဒါဟာ အံ့အားသင့်စရာ ကောင်းပေမဲ့၊ telekinesis တော့ မဟုတ်ပါ။

The patients thoughts aren't just vague, undetectable things.

ဒီနေရာမှာ လူနာရဲ့ စိတ်ထဲက အတွေးများဟာ တိုင်းထွာမရနိုင်တဲ့ အရာများ မဟုတ်ကြပါ။

They're measurable brain signals,

အဲဒါတွေဟာ တိုင်းထွာလို့ ရနိုင်တဲ့ ဦးနှောက်ရဲ့ လှိုင်းများပါ၊

translated through wires into a robot.

ဝိုင်ယာများကို သုံးပြီး အဲဒါတွေကို ရိုဘော့ထံသို့ ပို့ပေးလိုက်တာပါ။

Science can measure, test and explain the motion,

သိပ္ပံပညာဟာ အဲဒါကို တိုင်းနိုင်တယ်၊ စမ်းသပ်နိုင်ကာ လှုပ်ရှားမှုကို ရှင်းပြနိုင်ပါတယ်၊

and that's how we've shown that this kind of mind control is real.

အဲဒီလိုနည်းဖြင့် စိတ်ဖြင့်ထိန်းချုပ်မှုဆိုတာ လက်တွေ့ ရှိတာကို သက်သေထူပြနိုင်တယ်။

Science is a slow process of accumulating

သိပ္ပံဆိုတာက ယူဆချက် တစ်ခုကို ထောက်ခံတဲ့

the evidence that either stands for or against an idea.

ဒါမှမဟုတ် ဆန့်ကျင်နေတဲ့ အချက်တွေကို တစ်ခုပြီးတစ်ခု စုစည်းတဲ့ ဖြစ်စဉ်ပါ။

When we stack up evidence,

အထောက်အထားတွေ စုပုံလာတဲ့အခါမှာ၊

we can see which tower grows tallest,

ဘယ်အပုံက အမြင့်ဆုံးလဲဆိုတာကို ကျွန်တော်တို့ မြင်နိုင်တယ်၊

and in the case of telekinesis, it's not the tower showing that it exists.

telekinesis ကိစ္စထဲမှာကျတော့ ၎င်းရှိနေကြောင်းကို ပြသနေတဲ့ အပုံကြီး မရှိပါဘူး။

Some say this mystical phenomenon can't fit within the confines of science,

တစ်ချို့သူတို့က ဒီလို နားလည်ရန် ခဲယဉ်းတဲ့ အရာဟာ သိပ္ပံရဲ့ ဘောင်အတွင်းမှာ မရှိနိုင်ဘူး၊

and that's okay.

အဲဒါဟာ အိုကေပဲလို့ ဆိုကြပါတယ်။

But then telekinesis becomes purely a matter of personal conviction.

အဲဒီလိုဆိုရင် telekinesis ကို လူတစ်ယောက်ရဲ့ ယုံကြည်ခံစားမှု သက်သက် ဖြစ်လာပါမယ်။

If something can't be assessed scientifically,

တစ်ခုခုကို သိပ္ပံနည်းကျ စူးစမ်းအကဲခတ်လို့ မရနိုင်ဘူးဆိုရင်၊

then it can't be described as scientific either.

အဲဒါကို သိပ္ပံနည်းကျတယ် အရာပါလို့ ပြောမရနိုင်ပါ။

So the results of our investigation

ဒီတော့ကား၊ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ စူးစမ်းလေ့လာမှု ပြသနေတာက၊

reveal that however much we may want to believe

ကျွန်တော်တို့က အဲဒီလို စွမ်းအား ကျွန်တော်တို့ ကိုယ်၌ထဲမှာ ရှိနေတာကို၊

that the force really is within us,

ကျွန်တော်တို့က ဘယ်လောက်ကြီးပဲ ယုံကြည်လိုကြလိုကြ၊

the case for telekinesis remains weak.

telekinesis ရဲ့ ဖြစ်နိုင်ခြေဟာ သိပ်ကို အားနည်းနေပါတယ်။

Sorry Neo, Carrie and Yoda.

ဆော်ရီးပဲ Neo၊ Carrie နဲ့ Yoda။ ခင်ဗျားတို့ရဲ့ ကျွမ်းကျင်မှုတွေဟာ

Your skills are mind-blowing, but for now, they belong in the movies.

တကယ့်ကို အံ့အားသင့်စရာ မှန်ခဲ့ပေမဲ့ လောလောဆယ်တွင် ရုပ်ရှင်ထဲမှာသာ ရှိနေတာပါ။