Is telekinesis real? - Emma Bryce

Telekinesiz gerçek mi?- Emma Bryce

Çeviri: sevgi özgüngör Gözden geçirme: Meric Aydonat

When the infamous fictional character,

Ünlü kurgusal karakter, Carrie White,

Carrie White, left her high school prom hall ablaze,

lise mezuniyet balo salonunu alevler içinde terk ettiğinde

and brought terror upon her town,

ve yaşadığı kasabayı dehşete düşürdüğünde

she relied on her powers of telekinesis,

telekinesiz, yani sadece zihin gücü

kullanarak objeleri hareket ettirme yetisini kullanıyordu.

the ability to manipulate physical objects using the power of the mind alone.

But while Carrie is just a fictional film based upon a fictional book,

Her ne kadar Carrie sadece bir romana dayalı kurgusal bir film olsa da,

belief in telekinesis isn't fictional at all.

telekinesize olan inanç hiç de kurgusal değil.

For centuries, humans have claimed they really do have the power

Yüzyıllardır insanlar, sadece zihinlerini kullanarak nesnelerin

to control the motion of objects using only their minds.

hareketlerini kontrol edebilme gücüne sahiden sahip olduklarını ileri sürdüler.

Levitation, opening doors at will and spoon bending

Havada yükselme, irade gücü ile kapıyı açma ve kaşık bükmenin

are all intriguing examples.

her biri ilginç örneklerdir.

It happens in the Matrix when Neo freezes bullets midair,

Matrix'de Neo havada kurşunları durdurduğunda olan budur ve

and it's a skill that Yoda has honed to a T.

Yoda'nın bir T'yi kontrol ettiği yetenektir.

But is telekinesis real,

Ancak telekinesiz gerçek mi,

or just as fictional as Carrie, Yoda and Neo combined?

yoksa sadece Carrie, Yoda ve Neo'nun hepsinin olduğu kadar kurgu mu?

To investigate, we need to evaluate telekinetic claims

Araştırmak için, telekinetik iddialarını bilimsel yöntemler kullanarak

through a scientific lens using the scientific method.

bilim merceği altında değerlendirmemiz gerekir.

Telekinesis is part of the discipline called parapsychology,

Telekinesiz araştırmacıların psişik olayları incelediği

in which researchers study psychic phenomena.

parapsikoloji adı verilen bir disiplinin parçasıdır.

Parapsychologists regard what they do as a science,

Parapsikologlar yaptıklarını bilimsel olarak tanımlarlar ancak

but other scientists disagree.

diiğer bilim insanları bu fikre katılmamaktadır.

Let's start with a few basic observations.

Haydi bir kaç temel gözlemi ele alalım.

Observation #1:

Gözlem #1

While there are loads of anecdotes out there about telekinesis,

Her ne kadar telekinesis hakkında bir sürü anekdot olsa da,

there's no scientific proof that it exists;

var olduğuna dair hiç bir bilimsel kanıt mevcut değildir;

no studies conducted according to the scientific method

bilimsel metoda uygun hiç çalışma yapılmadı ve

and repeated under lab conditions can show that its real.

lab ortamında tekrarlanan hiç bir çalışma gerçek olduğunu kanıtlayamamaktadır.

In the 1930s, the so-called father of parapsychology, Joseph Banks Rhine,

1930'larda, parapsikolojinin sözde babası, Joseph Banks Rhine,

tested in the lab whether people could use telekinesis

insanların bir zarı istedikleri şekilde atabilmek amacıyla

to make a dice roll the way they wanted it to.

telekineziyi kullanıp kullanamayacaklarını laboratuvarda test etti.

But afterwards, scientists couldn't replicate his results,

Ancak bundan sonra bilim adamları onun bulgularını tekrarlayamadılar,

and since replication is key to proving an idea,

ve tekrar bir fikri kanıtlamak için çok önemli olduğundan

that was a problem.

bu bir problemdi.

Aside from scientists,

Bilim adamlarının dışında,

there are also countless self-proclaimed telekinetics,

telekinetik olduğunu savunan sayısız insan var

but all have been exposed as tricksters,

ancak hepsinin ya sahtekar olduğu ortaya çıktı

or can't perform under conditions where they're not totally in control,

ya da tamamıyla kontrol edemedikleri durumlarda başarısızlar,

suggesting that they manipulate the situation to get the results they want.

bu da istedikleri sonuç için ortamı düzenlediklerini düşündürmektedir.

Today, there's even a huge stash of prize money available from lots of organizations

Bugün, psişik yetilerin, telekinesiz gibi, gerçek olduğunu kanıtlayabilecek herkese

for anyone who can prove that psychic abilities, like telekinesis, are real.

pek çok organizasyon tarafından sunulan büyük meblağda para ödülleri bile mevcut.

But these riches remain unclaimed.

Ancak bu servet henüz sahiplenilmedi.

Observation #2:

Gözlem #2:

When we investigate telekinesis,

Telekineziyi incelediğimizde,

there's no consensus about what exactly is being measured.

tam olarak neyin ölçüldüğüne dair tam bir fikir birliği sağlanamadı.

Are powerful, Yoda-like brainwaves at work perhaps?

Belki de güçlü, Yoda-gibi, beyin dalgaları söz konusudur?

Since nobody agrees, it's difficult to apply a research standard,

Araştırma için bir standart oluşturmak güç, çünkü hiç kimse aynı fikirde değil,

something required in all other types of science

ki bu fikirlerin geçerliliğini test için

to test the validity of ideas.

tüm bilim dallarında gerekli bir şeydir.

Observation #3:

Gözlem#3

The point of science is to discover the unknown,

Bilimin odağı bilinmeyenin keşfidir

and in the history of scientific investigation,

ve bilimsel araştırma tarihinde,

it's definitely happened

kesinlikle yeni keşiflerin

that new discoveries have gone against established science,

kabul gören bilime tezat oluşturdukları

and even overturned whole branches of science.

ve hatta koca bir bilim dalını yerle bir ettikleri görülmüştür.

Such discoveries must be proven extra carefully

Bu tür keşifler daha bir özenle kanıtlanmalıdır ki

to withstand skepticism.

eleştirelere karşı durabilsinler.

In the case of telekinesis,

Telekinesiz için ise, düşünce

the idea goes against established science,

kabul gören bilime karşı çıkmaktadır,

but lacks the powerful evidence in favor of it.

ancak kabulünü sağlayacak güçlü kanıttan yoksundur.

Our universe is controlled and explained by the laws of physics,

Evrenimiz fizik kuralları tarafından kontrol edilir ve açıklanır,

and one of these laws tells us that brain waves can't control objects

ve bu kurallardan birisi bize, beynimizin kafatasımızın ötesinde herhangi bir şeyi

because they're neither strong nor far-reaching enough

etkileyebilecek kadar güçlü ve uzağa ulaşabilir olmadığından

to influence anything outside of our skulls.

nesneleri kontrol edemediğini söylemektedir.

Physics also tells us that the only forces that can influence objects from afar

Fizik aynı zamanda bize nesneleri uzaktan etkileyebilecek yegane gücün manyetik

are magnetic and gravitational.

ve yerçekimsel güç olduğunu söylemektedir.

Probably the closest thing to telekinesis that science can explain

Muhtemelen bilimin açıklayabileceği telekinetisize en yakın şey

is the use of thoughts to control a robotic arm.

bir robot kolunu kontrol amacıyla düşüncelerin kullanılmasıdır.

In the brains of stroke patients who can't move,

Hareket edemeyen felçli hastaların beyinlerinde

researchers can implant tiny wires into the region that controls movement,

hareketi kontrol eden bölgeye araştırmacı minicik teller yerleştirebilir

and then train the patient to concentrate on moving a robotic arm,

ve sonra da hastayı zihnin bir uzantısı gibi davranan robot kolunu

which acts like an extension of their minds, and it works.

hareket ettirmeye odaklaşmaya eğitebilir ve bu işe yarar.

It's amazing, but it isn't telekinesis.

Bu olağanüstü, ancak telekinetiz değil.

The patients thoughts aren't just vague, undetectable things.

Hastaların düşünceleri sadece muğlak, tespit edilemez şeyler değildir.

They're measurable brain signals,

Bunlar teller aracılığıyla robota

translated through wires into a robot.

iletilen ölçülebilir beyin dalgalarıdır.

Science can measure, test and explain the motion,

Bilim, hareketi ölçebilir, test edebilir ve açıklayabilir,

and that's how we've shown that this kind of mind control is real.

ve bu tür zihin kontrölünün gerçek olduğunu size böyle gösterdik.

Science is a slow process of accumulating

Bilim bir fikre yönelik

the evidence that either stands for or against an idea.

karşıt ya da destekleyici kanıtın toplandığı yavaş bir süreçtir

When we stack up evidence,

Kanıtı topladığımızda,

we can see which tower grows tallest,

hangi kulenin en yüksek olacağını görebiliriz

and in the case of telekinesis, it's not the tower showing that it exists.

ve telekinetiz için, bu onun var olduğunu gösteren kule değil.

Some say this mystical phenomenon can't fit within the confines of science,

Bazıları bu mistik fenomenin bilimin sınırlarıyla uyuşmadığını söylerler,

and that's okay.

olabilir.

But then telekinesis becomes purely a matter of personal conviction.

Ama o zamanda telekinetiz tamamıyla kişisel bir ikna meselesi haline gelir.

If something can't be assessed scientifically,

Eğer bir şey bilimsel olarak test edilemezse,

then it can't be described as scientific either.

o zaman bilimsel olarak da tanımlanamaz.

So the results of our investigation

Bu yüzden bizim araştırmalarımızın sonucu

reveal that however much we may want to believe

ortaya çıkan bulgu şudur ki; bu gücün içimizde olduğuna

that the force really is within us,

inanmayı her ne kadar istesekde,

the case for telekinesis remains weak.

telekinetiz için destek yetersiz kalmaktadır.

Sorry Neo, Carrie and Yoda.

Üzgünüz Neo, Carrie ve Yoda.

Your skills are mind-blowing, but for now, they belong in the movies.

Yetenekleriniz akla durgunluk verici ancak şimdilik, sadece filmlerle sınırlı.