Claws vs. nails - Matthew Borths

2,420,189 views ・ 2019-10-29

TED-Ed


ဗီဒီယိုကိုဖွင့်ရန် အောက်ပါ အင်္ဂလိပ်စာတန်းများကို နှစ်ချက်နှိပ်ပါ။

Translator: Sanda Aung Reviewer: Myo Aung
00:07
Consider the claw.
0
7006
1750
ခြေသည်းအကြောင်းကို စဉ်းစားကြည့်ပါ။
00:08
Frequently found on four-limbed animals around the world,
1
8756
3730
ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းမှာ ခြေလေးချောင်း ရှိကြတဲ့ တိရိစ္ဆာန်တွေဆီမှာ တွေ့ရတတ်ပြီး
00:12
it’s one of nature’s most versatile tools.
2
12486
3080
သဘာဝတရားက ဖန်တီးပေးခဲ့တဲ့ စွယ်စုံသုံး ကိရိယာတစ်ခုပါ။
00:15
Bears use claws for digging as well as defense.
3
15566
3322
ဝက်ဝံတွေဆိုရင် ခြေသည်းတွေကို မြေကိုတူးရန် ခုခံကာကွယ်ရန် သုံးတယ်။
00:18
An eagle’s needle-like talons can pierce the skulls of their prey.
4
18888
4760
လင်းယုန်ရဲ့ အပ်နှင့်တူတဲ့ ခြေသည်းဟာ သားကောင်ရဲ့ ခေါင်းခွံကို ဖောက်နိုင်တယ်။
00:23
And lions can retract their massive claws for easy movement,
5
23648
3919
ခြင်္သေ့ဟာ လွယ်ကူစွာ ပြေးလွှားနိုင်ရန် ကြီးမားတဲ့ ခြေသည်းတွေ ရုပ်သိမ်းနိုင်တယ်။
00:27
before flicking them out to hunt.
6
27567
2373
အမဲလိုက်ဖို့ လိုတဲ့အခါမှာ ပြန်ထုတ်သုံးကြတယ်။
00:29
Even the ancestors of primates used to wield these impressive appendages,
7
29940
5465
မျောက်တွေရဲ့ ဘိုးဘေးတွေတောင် အားရစရာ သူတို့ခြေသည်းတွေကို
00:35
until their claws evolved into nails.
8
35405
4380
လက်သည်းအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲမသွားမီ သုံးခဲ့ကြသေးတယ်။
00:39
So what in our evolutionary past led to this manicured adaptation,
9
39785
5082
ဒီတော့ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ထဲက ဘယ်အချက်က အဲဒီလို ပုံစံကို ပြောင်းလဲစေခဲ့တာလဲ၊
00:44
and what can nails do that their sharper cousins can’t?
10
44867
4873
ပြီးတော့ ချွန်ထက်ကြတဲ့ ခြေသည်းတွေ မလုပ်နိုင်တာကို လက်သည်းတွေက လုပ်နိုင်ကြလဲ။
00:49
When nails first appeared in the fossil record around 55.8 million years ago,
11
49740
5830
ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းမှာ လက်သည်းကို လွန်ခဲ့ တဲ့ နှစ်ပေါင်း ၅၅.၈ သန်းတွင်တွေ့ခဲ့ပြီး
00:55
claws had already been present for over 260 million years
12
55570
4779
ခြေသည်းတွေ ရှိလာခဲ့ကြတာ နှစ်ပေါင်းသန်း ၂၆၀ ကျော်
နို့တိုက်သတ္တဝါတွေနဲ့ တွားသွားကောင်တွေရဲ့ ဘိုးဘေးတွေဆီမှာ ရှိနှင့်နေပါပြီ။
01:00
in the ancestors of mammals and reptiles.
13
60349
3199
01:03
But despite the gulf of time between their emergence,
14
63548
2992
၎င်းတို့ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ကြတာ အချိန်အရ ခြားနေပေမဲ့
01:06
these adaptations are both part of the same evolutionary story.
15
66540
4451
အဲဒီလို ညီထွေအောင် ပြောင်းလဲမှုဟာ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ် တစ်ခုတည်းရဲ့ အစိတ်အပိုင်းပါ။
01:10
Both nails and claws are made of keratin—
16
70991
3262
လက်သည်းတွေနဲ့ ခြေသည်း နှစ်ခုစလုံးတို့ကို keratin ဖြင့် ပြုလုပ်ထားတယ်။
01:14
a tough, fibrous protein also found in horns, scales, hooves and hair.
17
74253
6673
အမျှင်မာ ပရိုတိန်းဖြစ်ပြီး ဦးချို၊ အကြေးခွံများနဲ့ ဆံပင်ထဲ တွေ့နိုင်ပါတယ်။
01:20
This protein is produced by a wedge of tissue called the keratin matrix.
18
80926
5030
အဲဒီပရိုတိန်းကို keratin matrix ခေါ်တဲ့ တစ်သျှူးအစိုင်အခဲများက ထုတ်လုပ်ပေးကြတယ်။
01:25
Rich in blood vessels and nutrients,
19
85956
2319
သွေးကြောများနှင့် အာဟာရများဖြင့်းကြွယ်ဝတဲ့
01:28
this protein factory produces an endless stream of keratin,
20
88275
4390
အဲဒီပရိုတိန်း စက်ရုံဟာ keratin ကို ဆက်တိုက် ထုတ်လုပ်ပေးရာ
01:32
which is tightly packed into cells called keratinocytes.
21
92665
4046
keratinocytes လို့ ခေါ်တွင်တဲ့ ဆဲလ်များအဖြစ် တင်းကျပ်စွာ ထုပ်ပိုးပေးတယ်။
01:36
These high-density cells give nails and claws their trademark toughness.
22
96711
5530
အဲဒီလို သိပ်သည်းဆမြင့် ဆဲလ်တွေကမှ လက်သည်းများနဲ့ ခြေသည်းတွေကို မာကြောစေတယ်။
လက်သည်းတွေဟာ ခြေသည်းတွေမှ ဆင့်ကဲ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ကြလို့
01:42
Since nails evolved from claws,
23
102241
2386
01:44
both adaptations produce keratinocytes in the same way.
24
104627
3961
အဲဒီလို ပုံစံနှစ်ခုစလုံးတို့ရဲ့ keratinocytes ထုတ်လုပ်ပုံဟာ ဆင်တူပါပဲ။
01:48
The cells grow out from the matrix,
25
108588
2200
ဆဲလ်တွေဟာ matrix ထဲမှ ကြီးထွားလာကြပြီး၊
01:50
emerging from the skin where they die and harden into a water-resistant sheath.
26
110788
5509
သူတို့ချုပ်ငြိမ်းသွားတဲ့ အရေပြားရဲ့ နေရာမှ ထွက်လျက် ရေစိုခံအလွှာအဖြစ် မာကျောလာတယ်။
01:56
The primary difference between the two keratin coverings
27
116297
3340
keratin အလွှာ နှစ်မျိုးအကြားက အဓိကခြားနားချက်မှာ
01:59
is really just their shape,
28
119637
1641
၎င်းတို့ရဲ့ ပုံသဏ္ဍာန်မျှ ဖြစ်ပြီး၊
02:01
which depends on the shape of the bone at the end of the animal’s digits.
29
121278
4950
တိရိစ္ဆာန် ခြေ/လက်၏ရဲ့နောက်ဆုံး ခြေ/ လက်ချောင်းရဲ့ အရိုးပုံစံပေါ် မူတည်ပါတယ်။
02:06
In claws, the bed of keratinocytes conforms to a narrow finger bone,
30
126228
5189
ခြေသည်းများထဲတွင် keratinocytes တွေဟာ သေးသွယ်တဲ့ လက်ချောင်းပုံစံ ပြောင်းသွားကာ၊
02:11
wrapping around the end of the digit and radiating outwards
31
131417
3776
လက်ချောင်းအဆုံးတွင် လုံးပိတ်သွားလျက် ကန်တော့ချွန်
02:15
to form a cone-shaped structure.
32
135193
2304
ပုံစံအဖြစ် ပြောင်းလဲသွားပါတယ်။
02:17
Animals with nails, on the other hand, have much broader digits,
33
137497
4004
လက်သည်းရှိကြတဲ့ တိရိစ္ဆာန်တွေကျတော့ လက်ချောင်းတွေ ပိုကျယ်ပြီး
02:21
and keratinocytes only cover the top surface of their wide bones.
34
141501
5310
keratinocytes တွေဟာ လက်ချောင်းကြီးများရဲ့ ထိပ်မှာသာ ဖုံးအုပ်ပေးကြပါတယ်။
02:26
It’s possible that nails have simply persisted as a side effect
35
146811
3338
လက်သည်းတွေဟာ မျောက်ဝံများတို့ဆီမှာ စွယ်စုံသုံးနိုင်တဲ့ လက်ချောင်းများ
02:30
of primates evolving wider, more dexterous fingers.
36
150149
3737
ပေါ်ပေါက်လာခြင်းရဲ့ ဘေးထွက် ရလဒ်တစ်ခု ဖြစ်ချင် ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
02:33
But given what we know about the habitats of our primate ancestors,
37
153886
3847
ကျုပ်တို့ရဲ့ ဘိုးဘေးဖြစ်ကြတဲ့ မျောက်တွေ ကျက်စားခဲ့ကြတဲ့ နေရာတွေကို ကြည့်ရင်၊
02:37
it’s more likely that nails came with their own powerful advantages.
38
157733
5640
လက်သည်းတွေ ပေါ်လာခဲ့တာ ၎င်းတို့ရဲ့ အား ကောင်းလှတဲ့ သာလွန်ချက်တွေကြောင့်ပါ။
သစ်တောထဲတွင် မြင့်မားတဲ့ အမိုးများ အကြားမှာ နေထိုင်ခဲ့ကြတဲ့ မျောက်တွေဟာ
02:43
High in the forest canopy where these primates lived,
39
163373
3130
02:46
wide finger bones and expansive finger pads were ideal
40
166503
4104
သေးသွယ်တဲ့ အကိုင်းတွေကို စုတ်ကိုင်ထားဖို့ အတွက် ကျယ်ပြန့်တဲ့ လက်ချောင်းအရိုးများနဲ့
02:50
for gripping narrow branches.
41
170607
2137
လက်ဖဝါးတို့ဟာ ပိုပြီး အရေးပါခဲ့ပုံ ရပါတယ်။
02:52
And nails improved that grip even further.
42
172744
3623
လက်သည်းတွေဟာ အဲဒီလို စုတ်ကိုင်မှုကို ပိုလို့ ခိုင်မြဲလာစေခဲ့ပါတယ်။
02:56
By providing a rigid surface to press against,
43
176367
3382
စုတ်ကိုင်ဖို့ ကျစ်လစ်တဲ့ မျက်နှာပြင်ကို စီစဉ်ပေးခြင်းဖြင့်
02:59
primates could splay out their pads to create even more contact with the trees.
44
179749
5612
မျောက်ဝံများက ဖဝါးနုများကို ဖြန့်လျက် သစ်ပင်တွေကို ပိုဆုပ်ကိုင်လာနိုင်ကြတယ်။
03:05
Additionally, nails improved the sensitivity of their digits
45
185361
3765
အဲဒါ့အပြင်၊ သစ်ပစ်ပေါ်ကို တက်နေစဉ် ဖိအားအပြောင်းအလဲကို စမ်းကြည့်နိုင်တဲ့
03:09
by providing an extra surface to detect changes in pressure while climbing.
46
189126
5100
မျက်နှာပြင်အပိုအဖြစ် လက်ချောင်းရဲ့ အာရုံ ခံနိုင်စွမ်းကို မြှင့်ပေးခဲ့ကြပါသေးတယ်။
03:14
This combination of sensitivity and dexterity
47
194226
3522
အဲဒီလို အာရုံခံနိုင်မှုနဲ့ စွယ်စုံ လုပ်ကိုင်နိုင်မှုကို ပေါင်းစပ်မှုကမှ
03:17
gave our ancestors the precise motor control needed to snatch up insects,
48
197748
4910
ကျုပ်တို့ ဘိုးဘေးများကို အင်းဆက်ပိုးတွေ ကေါ်ထုတ်ယူရန်၊
03:22
pinch berries and seeds, and keep a firm grip on slim branches.
49
202658
5169
အသီးများထဲက အစေ့ကို ညှစ်ထုတ်ရန်နဲ့ သေးတဲ့ အကိုင်းများကို မြဲမြံစွာဆုပ်ကိုင်စေတယ်။
03:27
The evolution of nails and the evolution of opposable thumbs and toes
50
207827
5967
လက်သည်းတွေရဲ့ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်နဲ့ ဆန့်ကျက် ဖက်ရှိ လက်မများနဲ့ ခြေချောင်းများရဲ့
03:33
are closely linked.
51
213794
1955
ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ဟာ နီးကပ်စွာ ဆက်စပ်နေပါတယ်။
03:35
And when our ancestors moved down from the trees,
52
215749
2853
ကျုပ်တို့ ဘိုးဘေးတွေက သစ်ပင်ပေါ်မှ ဆင်းရန် ဆုံးဖြတ်လိုက်ကြတဲ့ အခါမှာ
03:38
this flexible grasp enabled them to create and wield complex tools.
53
218602
5978
ပျော့ပြောင်းစွာ ဆုပ်ကိုင်နိုင်လို့ စွယ်စုံ ရှုပ်ထွေးတဲ့ ကိရိယာများပေါ်လာခဲ့တယ်။
03:44
Even if it was possible for wide fingers to sport claws,
54
224580
3558
ကျယ်တဲ့ လက်ချောင်းလေးဟာ ခြေသည်းတွေကို ပံ့ပိုးနိုင်ဖွယ် ရှိပေမဲ့
03:48
their sharp points would’ve likely interfered
55
228138
2692
၎င်းတို့ရဲ့ ချွန်ထက်နေတဲ့ အပိုင်းတွေဟာ မျောက်ဝံတွေရဲ့
03:50
with these primates’ regular tasks.
56
230830
2539
ပုံမှန် တာဝန်တွေကို နှောင့်ယှက်ခဲ့ကြဖို့ များပါတယ်။
03:53
Claws are ideal for piercing, puncturing, and hooking,
57
233369
3609
ခြေသည်းဟာ ဖောက်ဖို့၊ နှိုက်ဖို့နဲ့ တွယ်ချိတ်ဖို့ ကောင်းပေမဲ့
03:56
but their points make grabbing difficult, and potentially dangerous.
58
236978
4960
ချွန်ထွက်နေတဲ့ အပိုင်းတွေက ဆုပ်ကိုင်မှုကို ခက်ခဲစေလျက် အန္တရာယ်တောင် ရှိနိုင်ခဲ့တယ်။
04:01
However, both claws and nails are used in some unexpected ways.
59
241938
5614
လက်သည်းကိုရော ခြေသည်းများကိုပါ မျှော်လင့် မရတဲ့ ပုံစံမျိုးနဲ့ သုံးကြပါတယ်။
Manatee တွေဟာ သူတို့ရဲ့အစားအစာကို ဆုပ်ကိုင်ထားရန် လက်သည်းကို သုံးကြတယ်၊
04:07
Manatees use nails to grasp their food,
60
247552
2715
04:10
and researchers think elephant toenails may sense vibrations
61
250267
3945
ဆင်တွေဟာ သူတို့ရဲ့ ခြေသည်းများဖြင့် မြေကြီးရဲ့ တုန်ခါမှုကို အာရုံခံနိုင်ကြပြီး
04:14
in the ground to help them hear.
62
254212
2600
ကြားနိုင်စွမ်း ရှိကြတယ်လို့ သုတေသီများက ယူဆကြပါတယ်။
04:16
Meanwhile, some primates, like the aye-ayes of Madagascar,
63
256812
3866
ထူးဆန်းနေတာက မာဒါဂက်စကာမှ မျောက်ဝံ aye-aye တို့ကျတော့၊
04:20
have re-acquired claws.
64
260678
2016
ခြေသည်းကို ပြန်ရယူသုံးနေကြတယ်။
04:22
They use these extra-long appendages to tap branches and trunks,
65
262694
4335
သူတို့ရဲ့ ရှည်လျားလှတဲ့ ခြေသည်းတွေဖြင့် အကိုင်းများနဲ့ ပင်စည်များကို ပုတ်ကြည့်လျက်
04:27
while listening for hollow sections with their bat-like ears.
66
267029
4326
လင်းနို့နဲ့တူတဲ့ သူတို့ရဲ့ နားများဖြင့် အခေါင်းရှိမရှိကို နားထောင်ကြည့်ကြတယ်။
04:31
When they hear an opening, they burrow into the tree
67
271355
2695
အခေါင်းရှိကြောင်း ကြားသိရတာနဲ့ သူတို့ဟာ အပေါက်ထဲသို့
04:34
and skewer grubs with their needle-like middle finger.
68
274050
4780
လက်ကို ထိုးသွင်းလျက် အပ်နဲ့တူတဲ့ အလယ်ရှိ လက်ချောင်းနဲ့လောက်ကောင်တွေကို ဖမ်းယူတယ်။
04:38
We’ve only scratched the surface of all the incredible ways nails and claws
69
278830
4958
ကျွန်ုပ်တို့ဟာ တိရိစ္ဆာန်လောကကြီးတဝမ်းမှာ အသုံးပြုကြတဲ့ လက်သည်းတွေနဲ့ ခြေသည်းတွေရဲ့
04:43
are used throughout the animal kingdom.
70
283788
2675
မျက်နှာပြင် မျိုးစုံရှိတာကို အကြမ်းဖျင်း လေ့လာခဲ့ကြပါတယ်။
04:46
But as for which of these adaptations is better?
71
286463
3151
ဒါပေမဲ့ အဲဒီ လိုက်လျောညီထွေမှု နှစ်မျိုးထဲက ဘယ်ဟာက ပိုကောင်းပါသလဲ။
04:49
That’s an answer we may never nail down.
72
289614
2970
အဲဒီအဖြေကိုတော့ ကျုပ်တို့ ဘယ်တော့မှ ရှာတွေ့နိုင်မယ် မထင်ပါဘူး။

Original video on YouTube.com
ဤဝဘ်ဆိုဒ်အကြောင်း

ဤဆိုက်သည် သင့်အား အင်္ဂလိပ်စာလေ့လာရန်အတွက် အသုံးဝင်သော YouTube ဗီဒီယိုများနှင့် မိတ်ဆက်ပေးပါမည်။ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းမှ ထိပ်တန်းဆရာများ သင်ကြားပေးသော အင်္ဂလိပ်စာသင်ခန်းစာများကို သင်တွေ့မြင်ရပါမည်။ ဗီဒီယိုစာမျက်နှာတစ်ခုစီတွင် ပြသထားသည့် အင်္ဂလိပ်စာတန်းထိုးများကို နှစ်ချက်နှိပ်ပါ။ စာတန်းထိုးများသည် ဗီဒီယိုပြန်ဖွင့်ခြင်းနှင့်အတူ ထပ်တူပြု၍ လှိမ့်သွားနိုင်သည်။ သင့်တွင် မှတ်ချက်များ သို့မဟုတ် တောင်းဆိုမှုများရှိပါက ဤဆက်သွယ်ရန်ပုံစံကို အသုံးပြု၍ ကျွန်ုပ်တို့ထံ ဆက်သွယ်ပါ။

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7