Claws vs. nails - Matthew Borths

Translator: Deren Dlsoz Reviewer: Daban Q. Jaff

Consider the claw.

چڕنووکەکە ڕەچاو بکە.

Frequently found on four-limbed animals around the world,

بە بەردەوامی لە چوار پەل دۆزرایەوە ئاژەڵلە جیهان،

it’s one of nature’s most versatile tools.

ئەوە یەکێکە لە زۆرترین سروشت ئامرازە زۆر بە پێزانەکان.

Bears use claws for digging as well as defense.

ورچەکان بۆ هەڵکەندن چڕنووک بەکار دەھێنن هەروەها بەرگری.

An eagle’s needle-like talons can pierce the skulls of their prey.

تالۆنی وەک تەلەی سکەی هەڵۆکان دەتوانن کەلەی نێچیرەکانیان کون بکەن

And lions can retract their massive claws for easy movement,

و شێرەکان دەتوانن لە لاوکی گەورە هەڵبگرنەوە بۆ جوڵەیەکی ئاسان،

before flicking them out to hunt.

پێش ئەوەی دەریان بکەن بۆ ڕاوکردن.

Even the ancestors of primates used to wield these impressive appendages,

تەنانەت باوباپیرانی پێشوومان ئەم پاشکۆیە کاریگەرانەیان بە کارامەیی بە کاردەھێنا،

until their claws evolved into nails.

تاکو چرنووکەکانیان بۆ نینۆک گۆڕا.

So what in our evolutionary past led to this manicured adaptation,

کەواتە ئەوەی لە ڕابردووە گەشەکردوەکەمان بووە هۆی ئەم گونجاندنە مانیکورە،

and what can nails do that their sharper cousins can’t?

و نینۆکەکان دەتوانن چی بکەن کە ئامۆزا تیژەکانیان ناتوانن؟

When nails first appeared in the fossil record around 55.8 million years ago,

کاتێک یەکەم جار نینۆکەکان لەنێو بەرد دەرکەوتن نزیکەی ٥٥.٨ ملیۆن ساڵ لەمەوبەر تۆمار کرا،

claws had already been present for over 260 million years

چڕنووکەکان پێشتر ھەبوون بۆ زیاتر لە ٢٦٠ ملیۆن ساڵ

in the ancestors of mammals and reptiles.

لە باوباپیرانی شیردەر و خشۆکەکان.

But despite the gulf of time between their emergence,

بەڵام سەرەڕای کەنداوی کات لە نێوان دەرکەوتنیان،

these adaptations are both part of the same evolutionary story.

ئەم گونجاندنانە هەردووکیان بەشێکن لە هەمان چیرۆکی پەرەسەندنن.

Both nails and claws are made of keratin—

نینۆک و چڕڕنووک ھەردووک لە کیراتین دروست کراون—

a tough, fibrous protein also found in horns, scales, hooves and hair.

پرۆتینی ڕەقی کە لە قۆچ و پوولەکە و سم و قژ ھەیە.

This protein is produced by a wedge of tissue called the keratin matrix.

ئەم پرۆتینە بە لێوارێک بەرهەم دەهێنرێت کە بە ماتریکسەکەی کێراتین ناودەبرێت.

Rich in blood vessels and nutrients,

دەوڵەمەندبە خوێنبەرەکان و خۆراکی،

this protein factory produces an endless stream of keratin,

ئه م کارگه پرۆتینه بەرهەم دێت لە جۆگەی بێ کۆتایی کێراتین،

which is tightly packed into cells called keratinocytes.

کە بە توندی دەپێچدرێنە ناو خانەکان کە ناوی کێراتینۆسێتە.

These high-density cells give nails and claws their trademark toughness.

ئەو خانانەی که چڕییان هەیه توندی بە نینۆک و چڕنووک دەدەن.

Since nails evolved from claws,

لەبەر ئەوەی نینۆکەکان لە چڕنووکەکانەوە دروست بوونە،

both adaptations produce keratinocytes in the same way.

هەردوو گونجاندنەکە کیراتینۆسێت بەهەمان شێوە بەرهەم دەهێنن.

The cells grow out from the matrix,

خانەکان لە ماترێکسەوە گەشە دەکەن،

emerging from the skin where they die and harden into a water-resistant sheath.

لەو پێستەوە دەرئەکەون کە دەمرن و ڕەق دەبن بۆ ناو کێوێکی بەرگری لە ئاو.

The primary difference between the two keratin coverings

جیاوازی سەرەکی لە نێوان دوو داپۆشینی کێراتین

is really just their shape,

تەنھا شێوەیانە،

which depends on the shape of the bone at the end of the animal’s digits.

پشت دەبەستێت بە شێوەی ئێسک لە کۆتایی ژمارەی ئاژەڵەکان.

In claws, the bed of keratinocytes conforms to a narrow finger bone,

لە چڕڕنووکەکان، جێگەی کێراتینۆسێت لەگەڵ ئێسکێکی تەسکی پەنجە دەگونجێت،

wrapping around the end of the digit and radiating outwards

پێچانەوە بە دەوری کۆتایی ژمارەکە و تیشک دەرەکی

to form a cone-shaped structure.

بۆ پێکهێنانی پێکهاتەی شێوەی قوچەکی.

Animals with nails, on the other hand, have much broader digits,

ئاژەڵی نینۆکدار، لە لایەکی دیکەوە، ژمارەی فراوانتری هەیە،

and keratinocytes only cover the top surface of their wide bones.

و کێراتینۆسیتسی تەنها سەری ڕووی ئێسکی پانیان داپۆشیوە.

It’s possible that nails have simply persisted as a side effect

لەوانەیە کە نینۆکەکان بە سادەیی کاریگەری لاوەکیان ھەبێت

of primates evolving wider, more dexterous fingers.

لە پێشەنگی گۆڕانی پانتر، پەنجەی زیرەکی زیاتر.

But given what we know about the habitats of our primate ancestors,

بەڵام بە پێدانی ئەوەی ئێمە دەیزانیین دەربارەی لە باوباپیرانمان،

it’s more likely that nails came with their own powerful advantages.

ئەوە زیاتر لەوە دەچێت نینۆکەکان لەگەڵ بەهێزی خۆیان.

High in the forest canopy where these primates lived,

بەرز لە دارستانی قەراپ کە ئەم پێشەنگی لێ ژیاون،

wide finger bones and expansive finger pads were ideal

ئێسکی پەنجەی فراوان و تەختەی پەنجە نموونەیی بوون

for gripping narrow branches.

بۆ گرتنی لقی تەسک.

And nails improved that grip even further.

هەروەها نینۆکەکان ئەو چنگەشی زیاتر کرد.

By providing a rigid surface to press against,

بە دابینکردنی ڕویەکی ڕەق بۆ فشار خستنە سەر،

primates could splay out their pads to create even more contact with the trees.

پێشەنگان دەتوانن لەسەر پادەکان یاری بکەن پەیوەندی زیاتر دروستبکەن لەگەڵ دارەکان.

Additionally, nails improved the sensitivity of their digits

لەگەڵ ئەوەش، نینۆکەکان باشتربوون لە ژمارەی هەستیاری

by providing an extra surface to detect changes in pressure while climbing.

بە دابینکردنی ڕویەکی زیادە بۆ پشکنین لە کاتی سەرکەوتندا.

This combination of sensitivity and dexterity

ئەم تێکەڵەیەی هەستیاری و کارامەییە

gave our ancestors the precise motor control needed to snatch up insects,

ماتۆڕی وردی دا بە باوباپیرانمان لە کۆنترۆڵ کردنی مێرووەکان،

pinch berries and seeds, and keep a firm grip on slim branches.

نقورچ لە شاتوو و تۆوەکان و گرتنی جێگیر لەسەر لقە باریکەکان.

The evolution of nails and the evolution of opposable thumbs and toes

پەرەسەندنی نینۆکەکان و پەرەسەندن لە پەنجە گەورەی گونجاو و پەنجەکانی پەنجە

are closely linked.

لە نزیکەوە بەستراون.

And when our ancestors moved down from the trees,

کاتێک باوباپیرانمان دەجووڵان لە درەختەکان،

this flexible grasp enabled them to create and wield complex tools.

ئەم چنگە نەرمە ڕێی دا بۆ دروستکردنی و بەکارهێنانی ئامرازە ئاڵۆزەکان.

Even if it was possible for wide fingers to sport claws,

تەنانەت ئەگەر بۆ فراوانیش بکرێت پەنجەکانی بۆ چڕنووکەکانی وەرزش،

their sharp points would’ve likely interfered

خاڵی تیژیان بەو شێوەیە دەست تێوەدەقورتا

with these primates’ regular tasks.

لەگەڵ ئەرکی ئاسایی ئەم پێشەنگانە.

Claws are ideal for piercing, puncturing, and hooking,

چڕنووکەکان باشن بۆ کونکردن، خاڵ کردن و لەخۆ گرتن،

but their points make grabbing difficult, and potentially dangerous.

بەڵام خاڵەکانیان قورس دەکات و بە ئەگەری زۆر مەترسیدار.

However, both claws and nails are used in some unexpected ways.

لەگەڵ ئەوەشدا هەردوو چڕڕنووک و نینۆک لە هەندێک ڕێی چاوەڕوان نەکراو بەکارهاتووە.

Manatees use nails to grasp their food,

بەرخی دەریا نینۆکەکانی بۆ گرتنی خواردن بەکاردەھێنێت،

and researchers think elephant toenails may sense vibrations

و توێژەرەکان بیردەکەنەوە نینۆکەکانی پێی فیل لەوانەیە هەست بە لەرینەوە بکات

in the ground to help them hear.

لە زەوی بۆ ئەوەی ببیستن.

Meanwhile, some primates, like the aye-ayes of Madagascar,

لە هەمان کاتدا، هەندێک لە پێشەنگان وەک ئەوەی لە ماداگاسکار،

have re-acquired claws.

دووبارە چڕنووکەکانیان بەدەست پەیداکردەوە.

They use these extra-long appendages to tap branches and trunks,

ئەم پاشکۆیە زیاد لە درێژانە بەکاردەھێنن بۆ لێدانی لق و شریتە،

while listening for hollow sections with their bat-like ears.

لە کاتی گوێگرتن لە بەشە بەتاڵەکان لەگەڵ گوێچکە ی شەمشەمەکوێرەکانیان.

When they hear an opening, they burrow into the tree

کاتێک گوێیان لە کرانەوەیەک دەبێت ئەوان دەڕۆنە ناو دارەکە

and skewer grubs with their needle-like middle finger.

و کرمی سکیوەر لەگەڵ ئەو دەرزی باریکەی پەنجەیەکی ناوەڕاستی.

We’ve only scratched the surface of all the incredible ways nails and claws

ئێمە تەنها ڕووکاری هەموومان ڕووشاند ڕێگە نایابەکانی نینۆکەکان و چڕنووکەکان

are used throughout the animal kingdom.

لە هەموو شانشینی ئاژەڵان بەکار دەهێنرێت.

But as for which of these adaptations is better?

بەڵام بۆ کام لەمانە گونجاندن باشترە؟

That’s an answer we may never nail down.

ئەمە وەڵامێکە کە هەرگیز نایزانین.