Claws vs. nails - Matthew Borths

2,418,681 views ・ 2019-10-29

TED-Ed


Vui lòng nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh bên dưới để phát video.

Reviewer: My Den
Hãy nghĩ về móng vuốt.
00:07
Consider the claw.
0
7006
1750
00:08
Frequently found on four-limbed animals around the world,
1
8756
3730
Thường được thấy ở động vật bốn chân khắp nơi trên thế giới,
00:12
it’s one of nature’s most versatile tools.
2
12486
3080
Nó là một trong những công cụ đa năng nhất của tự nhiên.
00:15
Bears use claws for digging as well as defense.
3
15566
3322
Loài gấu dùng móng vuốt để đào cũng như để tự vệ.
00:18
An eagle’s needle-like talons can pierce the skulls of their prey.
4
18888
4760
Những cái móng như kim của đại bàng có thể xuyên qua hộp sọ của con mồi.
00:23
And lions can retract their massive claws for easy movement,
5
23648
3919
Và sư tử có thể thụt móng vuốt to vào để di chuyển dễ dàng,
00:27
before flicking them out to hunt.
6
27567
2373
trước khi vươn chúng ra để săn mồi.
00:29
Even the ancestors of primates used to wield these impressive appendages,
7
29940
5465
Đến tổ tiên của loài linh trưởng cũng đã sử dụng các phần phụ ấn tượng này,
00:35
until their claws evolved into nails.
8
35405
4380
cho đến khi móng vuốt của chúng tiến hóa thành móng tay.
00:39
So what in our evolutionary past led to this manicured adaptation,
9
39785
5082
Vì vậy điều gì trong lịch sử tiến hóa đã dẫn đến sự thích nghi về móng này,
00:44
and what can nails do that their sharper cousins can’t?
10
44867
4873
và móng có thể làm gì mà người anh họ hàng sắc bén hơn không thể?
00:49
When nails first appeared in the fossil record around 55.8 million years ago,
11
49740
5830
Khi móng xuất hiện lần đầu trong dữ liệu hóa thạch gần 55,8 triệu năm trước,
00:55
claws had already been present for over 260 million years
12
55570
4779
thì móng vuốt đã xuất hiện cách đây hơn 260 triệu năm
01:00
in the ancestors of mammals and reptiles.
13
60349
3199
được tìm thấy ở tổ tiên của động vật có vú và bò sát.
01:03
But despite the gulf of time between their emergence,
14
63548
2992
Nhưng bất chấp khoảng cách thời gian giữa sự xuất hiện của chúng,
01:06
these adaptations are both part of the same evolutionary story.
15
66540
4451
những thích nghi này đều là một phần của cùng một câu chuyện tiến hóa.
01:10
Both nails and claws are made of keratin—
16
70991
3262
Cả móng và móng vuốt đều được làm bằng keratin—
01:14
a tough, fibrous protein also found in horns, scales, hooves and hair.
17
74253
6673
một loại chất đạm sợi, dai cũng được tìm thấy trong sừng, vảy, móng guốc và tóc.
01:20
This protein is produced by a wedge of tissue called the keratin matrix.
18
80926
5030
Chất đạm này được tạo bởi một lớp mô gọi là mạng lưới keratin.
01:25
Rich in blood vessels and nutrients,
19
85956
2319
Giàu mạch máu và dưỡng chất,
01:28
this protein factory produces an endless stream of keratin,
20
88275
4390
nhà máy đạm này sản xuất một dòng keratin vô tận,
01:32
which is tightly packed into cells called keratinocytes.
21
92665
4046
được đóng gói cẩn thận trong các tế bào được gọi là tế bào keratin.
01:36
These high-density cells give nails and claws their trademark toughness.
22
96711
5530
Tế bào mật độ cao này cho móng tay và vuốt độ bền đặc trưng của chúng.
01:42
Since nails evolved from claws,
23
102241
2386
Từ khi móng tay tiến hóa từ móng vuốt,
01:44
both adaptations produce keratinocytes in the same way.
24
104627
3961
cả hai sự thích nghi đều sản xuất tế bào keratin theo cùng một cách.
01:48
The cells grow out from the matrix,
25
108588
2200
Các tế bào phát triển khỏi mạng lưới,
01:50
emerging from the skin where they die and harden into a water-resistant sheath.
26
110788
5509
trồi lên từ da nơi mà chúng chết và cứng lại thành 1 vỏ bọc kháng nước.
01:56
The primary difference between the two keratin coverings
27
116297
3340
Sự khác biệt chủ yếu giữa hai lớp phủ keratin
01:59
is really just their shape,
28
119637
1641
chỉ là về hình dạng của chúng,
02:01
which depends on the shape of the bone at the end of the animal’s digits.
29
121278
4950
phụ thuộc vào hình dạng của xương ở cuối ngón tay, ngón chân động vật.
02:06
In claws, the bed of keratinocytes conforms to a narrow finger bone,
30
126228
5189
Với móng vuốt, lớp tế bào keratin thích ứng với xương ngón tay hẹp,
02:11
wrapping around the end of the digit and radiating outwards
31
131417
3776
bọc quanh các ngón tay và ngón chân và vươn ra bên ngoài
02:15
to form a cone-shaped structure.
32
135193
2304
để tạo thành một cấu trúc hình nón.
02:17
Animals with nails, on the other hand, have much broader digits,
33
137497
4004
Động vật có móng tay, mặt khác, có ngón tay rộng hơn,
02:21
and keratinocytes only cover the top surface of their wide bones.
34
141501
5310
và tế bào keratin chỉ bao phủ phần bề mặt của các xương rộng này.
02:26
It’s possible that nails have simply persisted as a side effect
35
146811
3338
Có thể móng tay vẫn đơn giản tồn tại như là một hiệu quả phụ
02:30
of primates evolving wider, more dexterous fingers.
36
150149
3737
của loài linh trưởng tiến hóa rộng hơn, ngón tay khéo léo hơn.
02:33
But given what we know about the habitats of our primate ancestors,
37
153886
3847
Với những gì chúng ta biết về nơi ở của tổ tiên linh trưởng của chúng ta,
02:37
it’s more likely that nails came with their own powerful advantages.
38
157733
5640
có nhiều khả năng rằng móng tay xuất hiện vì lợi ích to lớn của chúng.
02:43
High in the forest canopy where these primates lived,
39
163373
3130
Trên những tán rừng cao nơi những loài linh trưởng đã sống,
02:46
wide finger bones and expansive finger pads were ideal
40
166503
4104
xương ngón tay rộng và miếng đệm ngón tay mở rộng rất lý tưởng
02:50
for gripping narrow branches.
41
170607
2137
cho việc nắm những cành cây hẹp.
02:52
And nails improved that grip even further.
42
172744
3623
Và móng tay đã cải thiện độ bám hơn nữa.
02:56
By providing a rigid surface to press against,
43
176367
3382
Bằng cách cung cấp một bề mặt cứng để siết lại,
02:59
primates could splay out their pads to create even more contact with the trees.
44
179749
5612
linh trưởng có thể xòe các miếng đệm để gia tăng bề mặt tiếp xúc với cây.
03:05
Additionally, nails improved the sensitivity of their digits
45
185361
3765
Thêm nữa, móng tay đã cải thiện độ nhạy của ngón tay và ngón chân của chúng
03:09
by providing an extra surface to detect changes in pressure while climbing.
46
189126
5100
bằng cách cung cấp bề mặt mở rộng nhằm nhận ra thay đổi về áp suất khi leo trèo.
03:14
This combination of sensitivity and dexterity
47
194226
3522
Sự kết hợp giữa độ nhạy và sự khéo léo
03:17
gave our ancestors the precise motor control needed to snatch up insects,
48
197748
4910
đã cho tổ tiên ta sự kiểm soát cử động chính xác cần thiết để bắt côn trùng,
03:22
pinch berries and seeds, and keep a firm grip on slim branches.
49
202658
5169
bẻ quả mọng và hạt, và giữ chặt những cành mảnh mai.
03:27
The evolution of nails and the evolution of opposable thumbs and toes
50
207827
5967
Sự tiến hóa của móng tay và sự tiến hóa của ngón tay cái và ngón chân đối nghịch
03:33
are closely linked.
51
213794
1955
gần như liên kết chặt chẽ với nhau.
03:35
And when our ancestors moved down from the trees,
52
215749
2853
Và khi loài tổ tiên chúng ta di chuyển từ trên cây xuống,
03:38
this flexible grasp enabled them to create and wield complex tools.
53
218602
5978
việc nắm bắt linh hoạt này cho phép chúng tạo và sử dụng các công cụ phức tạp.
03:44
Even if it was possible for wide fingers to sport claws,
54
224580
3558
Tuy các ngón tay lớn cũng có thể có móng vuốt,
03:48
their sharp points would’ve likely interfered
55
228138
2692
các mũi sắc nhọn của chúng cũng có thể cản trở
03:50
with these primates’ regular tasks.
56
230830
2539
các hoạt động hàng ngày của các loài linh trưởng này.
03:53
Claws are ideal for piercing, puncturing, and hooking,
57
233369
3609
Móng vuốt rất lí tưởng cho việc đâm, xuyên, chọc thủng, và móc bám vào cây,
03:56
but their points make grabbing difficult, and potentially dangerous.
58
236978
4960
nhưng phần đỉnh móng làm việc cầm nắm khó khăn, và có thể gây nguy hiểm.
04:01
However, both claws and nails are used in some unexpected ways.
59
241938
5614
Dù sao thì, cả móng vuốt và móng tay đều được sử dụng theo những cách bất ngờ.
04:07
Manatees use nails to grasp their food,
60
247552
2715
Lợn biển dùng móng tay để cầm thức ăn,
04:10
and researchers think elephant toenails may sense vibrations
61
250267
3945
và các nhà nghiên cứu cho rằng móng chân cái của voi có thể cảm nhận địa chấn
04:14
in the ground to help them hear.
62
254212
2600
từ sâu trong lòng đất để giúp chúng nghe.
04:16
Meanwhile, some primates, like the aye-ayes of Madagascar,
63
256812
3866
Trong khi đó, một số loài linh trưởng như khỉ aye-aye ở Madagascar,
04:20
have re-acquired claws.
64
260678
2016
đã phát triển lại móng vuốt.
04:22
They use these extra-long appendages to tap branches and trunks,
65
262694
4335
Chúng sử dụng phần phụ dài này để gõ vào cành cây và thân cây,
04:27
while listening for hollow sections with their bat-like ears.
66
267029
4326
trong lúc nghe các chỗ rỗng với đôi tai giống như loài dơi của chúng.
04:31
When they hear an opening, they burrow into the tree
67
271355
2695
Khi chúng nghe thấy một khe hở, chúng bới vào trong cây
04:34
and skewer grubs with their needle-like middle finger.
68
274050
4780
và xiên vào bằng ngón giữa như cây kim của chúng.
04:38
We’ve only scratched the surface of all the incredible ways nails and claws
69
278830
4958
Chúng ta chỉ mới biết được một số ít những cách kinh ngạc mà móng tay và móng vuốt
04:43
are used throughout the animal kingdom.
70
283788
2675
được sử dụng suốt trong thế giới động vật.
04:46
But as for which of these adaptations is better?
71
286463
3151
Nhưng sự thích nghi nào tốt hơn?
04:49
That’s an answer we may never nail down.
72
289614
2970
Đó là một câu trả lời mà chúng ta có thể không bao giờ bỏ qua.

Original video on YouTube.com
Về trang web này

Trang web này sẽ giới thiệu cho bạn những video YouTube hữu ích cho việc học tiếng Anh. Bạn sẽ thấy các bài học tiếng Anh được giảng dạy bởi các giáo viên hàng đầu từ khắp nơi trên thế giới. Nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh hiển thị trên mỗi trang video để phát video từ đó. Phụ đề cuộn đồng bộ với phát lại video. Nếu bạn có bất kỳ nhận xét hoặc yêu cầu nào, vui lòng liên hệ với chúng tôi bằng biểu mẫu liên hệ này.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7