Claws vs. nails - Matthew Borths

2,418,681 views ・ 2019-10-29

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Can Boysan Gözden geçirme: Nevaz Mescioğlu
00:07
Consider the claw.
0
7006
1750
Pençeleri bir düşünün.
00:08
Frequently found on four-limbed animals around the world,
1
8756
3730
Tüm dünyada çoğunlukla dört uzuvlu hayvanlarda bulunur,
00:12
it’s one of nature’s most versatile tools.
2
12486
3080
doğanın en çok yönlü aletlerinden biri.
00:15
Bears use claws for digging as well as defense.
3
15566
3322
Ayılar pençelerini hem kazmak için hem de savunma için kullanırlar.
00:18
An eagle’s needle-like talons can pierce the skulls of their prey.
4
18888
4760
Bir kartalın iğne uçlu pençeleri, avının kafatasını delip geçebilir.
00:23
And lions can retract their massive claws for easy movement,
5
23648
3919
Aslanlar devasa pençelerini avlanmak için ani bir şekilde hareket ettirmeden önce
00:27
before flicking them out to hunt.
6
27567
2373
kolay hareket etmek için onları geri çekebilir.
00:29
Even the ancestors of primates used to wield these impressive appendages,
7
29940
5465
Primatların ataları bile pençeleri evrim geçirip tırnaklara dönüşene dek
00:35
until their claws evolved into nails.
8
35405
4380
bu etkileyici uzuvları ustalıkla kullanırlardı.
00:39
So what in our evolutionary past led to this manicured adaptation,
9
39785
5082
Peki evrimsel geçmişimizde bu manikürlü adaptasyona neden olan ne?
00:44
and what can nails do that their sharper cousins can’t?
10
44867
4873
Tırnaklar daha keskin kuzenlerinin yapamadığı neyi yapabilirler?
00:49
When nails first appeared in the fossil record around 55.8 million years ago,
11
49740
5830
Tırnaklar fosil kalıntılarında yaklaşık 55,8 milyon yıl önce
00:55
claws had already been present for over 260 million years
12
55570
4779
ilk kez ortaya çıktığında pençeler çoktan 260 milyon yıldan fazladır
01:00
in the ancestors of mammals and reptiles.
13
60349
3199
memelilerin ve sürüngenlerin atalarında bulunuyordu.
01:03
But despite the gulf of time between their emergence,
14
63548
2992
Ama ortaya çıkışları arasındaki zaman uçurumuna rağmen
01:06
these adaptations are both part of the same evolutionary story.
15
66540
4451
bu adaptasyonlar aynı evrimsel hikâyenin parçalarını oluşturuyorlar.
01:10
Both nails and claws are made of keratin—
16
70991
3262
Hem tırnaklar hem pençeler keratinden oluşur, keratin ayrıca
01:14
a tough, fibrous protein also found in horns, scales, hooves and hair.
17
74253
6673
boynuzlarda, balık pullarında, toynaklarda ve saçta bulunan sert ve ipliksi protein.
01:20
This protein is produced by a wedge of tissue called the keratin matrix.
18
80926
5030
Bu protein keratin matris denen bir sürü dokudan üretilir.
01:25
Rich in blood vessels and nutrients,
19
85956
2319
Kan damarlarında ve besinlerde zengin olan
01:28
this protein factory produces an endless stream of keratin,
20
88275
4390
bu protein fabrikası sonsuz bir keratin akımı üretir,
01:32
which is tightly packed into cells called keratinocytes.
21
92665
4046
keratinosid denen hücrelere sıkı sıkı sıkıştırılmış durumdadırlar.
01:36
These high-density cells give nails and claws their trademark toughness.
22
96711
5530
Yüksek yoğunluklu hücreler tırnak ve pençeye kendine has sertliği verir.
01:42
Since nails evolved from claws,
23
102241
2386
Tırnaklar pençelerden evrildiklerinden dolayı
01:44
both adaptations produce keratinocytes in the same way.
24
104627
3961
her iki adaptasyon da keratinosidi aynı şekilde üretir.
01:48
The cells grow out from the matrix,
25
108588
2200
Hücreler matristen büyürler,
01:50
emerging from the skin where they die and harden into a water-resistant sheath.
26
110788
5509
öldükleri deriden ortaya çıkıp su geçirmez bir kılıf şeklinde sertleşirler.
01:56
The primary difference between the two keratin coverings
27
116297
3340
İki keratin kaplama arasındaki ana fark
01:59
is really just their shape,
28
119637
1641
aslında sadece şekilleri,
02:01
which depends on the shape of the bone at the end of the animal’s digits.
29
121278
4950
bu şekilleri de hayvanların parmaklarının ucundaki kemiğin şekline bağlıdır.
02:06
In claws, the bed of keratinocytes conforms to a narrow finger bone,
30
126228
5189
Pençelerde keratinosidlerin yatağı dar bir parmak kemiğine uyar,
02:11
wrapping around the end of the digit and radiating outwards
31
131417
3776
parmak ucunun etrafını sarmalar
ve koni şekilli bir yapı oluşturmak için dışarı doğru yayılır.
02:15
to form a cone-shaped structure.
32
135193
2304
02:17
Animals with nails, on the other hand, have much broader digits,
33
137497
4004
Öte yandan, tırnakları olan hayvanların çok daha geniş parmakları bulunur
02:21
and keratinocytes only cover the top surface of their wide bones.
34
141501
5310
ve keratinosidler geniş kemiklerinin sadece üst yüzeyini kaplar.
02:26
It’s possible that nails have simply persisted as a side effect
35
146811
3338
Tırnaklar, muhtemelen primatların fazla evrimleşip
02:30
of primates evolving wider, more dexterous fingers.
36
150149
3737
becerikli parmaklara sahip olmalarının bir yan etkisi olarak soylarını sürdürdü.
02:33
But given what we know about the habitats of our primate ancestors,
37
153886
3847
Ama primat atalarımızın doğal ortamları hakkında bildiklerimiz göz önüne alınırsa
02:37
it’s more likely that nails came with their own powerful advantages.
38
157733
5640
tırnakların kendi güçlü avantajlarıyla ortaya çıktıkları daha muhtemel.
02:43
High in the forest canopy where these primates lived,
39
163373
3130
Orman örtüsünde yaşayan yüksek sayıdaki bu primatların
02:46
wide finger bones and expansive finger pads were ideal
40
166503
4104
geniş parmak kemikleri ve devasa parmak tabanları
02:50
for gripping narrow branches.
41
170607
2137
ince dalları yakalamak için uygundu.
02:52
And nails improved that grip even further.
42
172744
3623
Tırnaklar da bu tutuşu daha da geliştirdi.
02:56
By providing a rigid surface to press against,
43
176367
3382
Bastırmak için sert bir zemin bularak
02:59
primates could splay out their pads to create even more contact with the trees.
44
179749
5612
primatlar ağaçlara daha fazla ulaşabilmek adına ayak tabanlarını açabilirdi.
03:05
Additionally, nails improved the sensitivity of their digits
45
185361
3765
Ayrıca, tırnaklar tırmanma sırasındaki basınç değişikliklerini saptamak için
03:09
by providing an extra surface to detect changes in pressure while climbing.
46
189126
5100
ekstra zemin alanı sağlayarak parmaklarının hassasiyetini geliştirdi.
03:14
This combination of sensitivity and dexterity
47
194226
3522
Hassasiyet ile el becerisinin kombinasyonu
03:17
gave our ancestors the precise motor control needed to snatch up insects,
48
197748
4910
atalarımıza böcekleri, böğürtlenleri ve tohumları yakalamak için
03:22
pinch berries and seeds, and keep a firm grip on slim branches.
49
202658
5169
hassas motor becerisi ile ince dalları sımsıkı kavramalarını sağladı.
03:27
The evolution of nails and the evolution of opposable thumbs and toes
50
207827
5967
Tırnakların evrimi ile karşı konulabilir baş parmak ve ayak parmakları
03:33
are closely linked.
51
213794
1955
birbirleriyle yakından bağlantılı.
03:35
And when our ancestors moved down from the trees,
52
215749
2853
Atalarımız ağaçlardan indikleri zaman
03:38
this flexible grasp enabled them to create and wield complex tools.
53
218602
5978
bu esnek beceri karmaşık araçlar yaratıp onları ustalıkla kullanmalarını sağladı.
03:44
Even if it was possible for wide fingers to sport claws,
54
224580
3558
Geniş parmakların, pençeleri taşıması muhtemel olsa bile
03:48
their sharp points would’ve likely interfered
55
228138
2692
sivri uçları primatların sıradan işleriyle
03:50
with these primates’ regular tasks.
56
230830
2539
çakışmış olabilir.
03:53
Claws are ideal for piercing, puncturing, and hooking,
57
233369
3609
Pençeler bir şeyi delmek için, patlatmak için ve tutmak için uygun
03:56
but their points make grabbing difficult, and potentially dangerous.
58
236978
4960
ama pençelerin uçları yakalamayı zorlaştırıyor ve tehlikeli olabilir.
04:01
However, both claws and nails are used in some unexpected ways.
59
241938
5614
Yine de hem pençeler hem de tırnaklar bazı beklenmedik şekillerde kullanırlar.
04:07
Manatees use nails to grasp their food,
60
247552
2715
Deniz inekleri yiyeceklerini kavramak için tırnaklarını kullanırlar
04:10
and researchers think elephant toenails may sense vibrations
61
250267
3945
ve araştırmacılar, fillerin duymasına yardımcı olması için
ayak tırnaklarının zemindeki titreşimi hissettiği görüşündeler.
04:14
in the ground to help them hear.
62
254212
2600
04:16
Meanwhile, some primates, like the aye-ayes of Madagascar,
63
256812
3866
Bu arada, Madagaskar'daki aye-aye maymunları gibi bazı primatların
04:20
have re-acquired claws.
64
260678
2016
tekrar edindikleri pençeleri var, çok uzun olan bu uzantıları
04:22
They use these extra-long appendages to tap branches and trunks,
65
262694
4335
ağaç dallarına ve gövdelerine hafifçe vurmak için kullanırlar,
04:27
while listening for hollow sections with their bat-like ears.
66
267029
4326
o sırada da yarasalara benzeyen kulaklarıyla ağaç kovuklarını dinlerler.
04:31
When they hear an opening, they burrow into the tree
67
271355
2695
Bir aralık olduğunu anlarlarsa ağaca oyuk açarlar
04:34
and skewer grubs with their needle-like middle finger.
68
274050
4780
ve iğne gibi olan orta parmaklarıyla ağacı eşelerler.
04:38
We’ve only scratched the surface of all the incredible ways nails and claws
69
278830
4958
Hayvanlar aleminde kullanılan tüm tırnaklar ve pençelerin
04:43
are used throughout the animal kingdom.
70
283788
2675
inanılmaz biçimlerini sadece yüzeysel olarak ele aldık.
04:46
But as for which of these adaptations is better?
71
286463
3151
Fakat bu adaptasyonlardan hangisi daha iyi?
04:49
That’s an answer we may never nail down.
72
289614
2970
Bunun cevabını kesin olarak hiçbir zaman açıklığa kavuşturamayabiliriz.

Original video on YouTube.com
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7