How did ancient civilizations make ice cream? - Vivian Jiang

Translator: Suu Linn Linn Htet Reviewer: Sanntint Tint

On a hot spring afternoon in 1963,

၁၉၆၃ ပူလောင်လှတဲ့ နွေဦး မွန်းလွှဲခင်းလေးမှာ

two men, sent by the American CIA,

အမေရိကန်စီအိုင်အေက စေလွှတ်လိုက်တဲ့ အမျိုးသား၂ယောက်က

snuck into the cafeteria of the Havana Libre Hotel.

Havana Libre Hotel ရဲ့ စားသောက်တန်းထဲကို တိတ်တဆိတ်ဝင်ရောက်လာပါတယ်

Their directive was to retrieve a poison pill from the freezer

သူတို့ရဲ့ ညွှန်ကြားချက်ကတော့ရေခဲသေတ္တာထဲက အဆိတ်ဆေးလုံးကို ပြန်ယူပြီး

and slip it into the chocolate milkshake of Fidel Castro,

နေ့လယ်စာစားပြီးတိုင်း ရေခဲမုန့်၁၈ဇွန်း သုံးဆောင်လေ့ရှိတဲ့ ကျူးဘားခေါင်းဆောင်

the Cuban leader who was known to devour up to 18 scoops of ice cream after lunch.

Fidel Castro ရဲ့ချောကလက်မစ်ရှိတ်ထဲ မသိမသာထည့်ဖို့ပါ

While exact details of the story are contested, it's rumored that the pill,

ဒီအဖြစ်အပျက်ရဲ့ အသေးစိတ်အချက်အလက်ကိုတော့ ခုခံပြောဆိုကြပေမဲ့ ကောလဟာလကတော့

however, froze to the freezer coils and broke,

ဒီဆေးလုံးကရေခဲသေတ္တာရဲ့ကွိုင်တွေ ထဲမှာခဲနေပီးပျက်စီးသွားတာကြောင့်

စီအိုင်အေရဲ့ အစီစဉ်ကိုပျက်ပြားစေပြီး Castro ရဲ့ အချိုနှစ်သက်တဲ့ စိတ်လေးကို

foiling the CIA’s plan and granting Castro many more days to satiate his sweet tooth.

ရက်အတော်ကြာ ဆန္ဒပြည့်စေဖို့ ခွင့်ပေးထားသလိုဖြစ်နေပါတယ်

Ice cream has held a unique role in our world’s history, culture, and cravings—

ရေခဲမုန့်က ကမ္ဘာ့သမိုင်း၊ယဉ်ကျေးမှု တောင်းတမှုတွေမှာထူးခြားတဲ့နေရာမှာရှိနေတယ်

but where did it come from?

ဒါပေမဲ့ ဒါကဘယ်ကပေါ်လာတာပါလဲ။

The first accounts of cold desserts and iced drinks date back

ပထမအချက်ကတော့ အေးတဲ့ အချိုပွဲတွေရဲ့ အအေးတွေဟာ

as early as the first century.

တစ်ရာစု အစောကတည်းကရှိနေတာပါ။

In civilizations including ancient Rome, Mughal India, and Tang dynasty China,

လူ့အဖွဲ့အစည်းဖြစ်တဲ့ရှေးခေတ်ရောမ၊ မဂို အိန္ဒိယ တရုတ်က ထန်မင်းဆက်တွေဖြစ်တဲ့

these icy treats were mainly enjoyed by the royal elites.

တော်ဝင်အထက်တန်းစားတွေကတော့ဒီလိုအေးခဲနေတဲ့ စားဖွယ်တွေကို အဓိကသုံးဆောင်ကြပါတယ်။

And finding the means to freeze these delicacies wasn’t always easy.

ဒီလိုစားကောင်းသောက်ဖွယ်တွေကို အေးခဲဖို့ကအမြဲလွယ်ကူတဲ့အလုပ်တော့မဟုတ်ပါဘူး

ချမ်းသာတဲ့ မြေထဲပင်လယ်ထဲကမှူးမတ်တွေကသူတို့ လုပ်သားတွေကိုမြင့်မားတဲ့တောင်တွေ

Wealthy Mediterranean nobility sent laborers to trek up high mountains

to harvest glacial ice and snow.

ပေါ်တက်ခိုင်းပြီးအေးမြတဲ့ရေခဲနဲ့ နှင်းတွေကို စုဆောင်းစေပါတယ်။

Meanwhile, ancient Persians built shallow insulated pools of water

ဒီအချိန်မှာ ရှေးပါရှန်းတွေက တိမ်ပြီး အပူကူးမှုကိုကာကွယ်ပေးတဲ့ကန်လေးတွေဆောက်ပြီး

and utilized a technique known as sky cooling.

Sky cooling လို့ခေါ်တဲ့ နည်းတစ်ခုကို အသုံးချခဲ့ပါတယ်

At night, the shallow pools would naturally radiate heat

ညအခါမှာဆိုရင် ဒီရေတိမ်ကန်တွေက သဘာဝအတိုင်း ခြောက်သွေ့တဲ့

into the dry desert skies,

သဲကန္တာရ ကောင်းကင်ဆီ အပူထုတ်လွှတ်ပါတယ်

causing them to dip below the ambient temperature and freeze.

ဒါက ပတ်ဝန်းကျင် အပူချိန်ကို ကျစေပြီးအေးခဲစေပါတယ်။

Yet the cream-based treat we know today made a much later debut.

ဒီကနေ့လူသိကြတဲ့ ခရင်အခြေခံတဲ့ အချိုပွဲတွေက နောက်မှ ပွဲဦးထွက်လာတာပါ။

It was originally inspired by sherbet, or sharbat in Arabic,

အဲဒါက ကနဦး sherbet ဒါမှမဟုတ် sherbet ရဲ့အာရဗီစကားကနေ အတုယူခဲ့တာပါ

an icy drink believed to have originated in Persia,

ပါရှားက ဆင်းသက်လာတဲ့လို့ယူဆကြတဲ့ အေးခဲတဲ့ သောက်စရာ

and subsequently gained popularity in the Middle Ages.

အလယ်ပိုင်းခေတ်မှာတော့ နာမည်ကြီးလာခဲ့ပါတယ်။

European travelers brought sharbat recipes home,

ဉရောပတိုက်သားတွေက Sherbet ဖျော်စပ်နည်းကို မိခင်နိုင်ငံဆီ ယူဆောင်လာခဲ့ပြီး

and began creating their own chocolate, pinecone,

သူတို့ ပုံစံ ချောကလက် ၊ထင်းရှူးသီးနဲ့ ခရမ်းသီးအရသာ

and even eggplant flavored takes on the refreshment.

အစားအသောက်တွေ တီထွင်ကြပါတယ်။

In 1692, Antonio Latini, a Neapolitan chef,

၁၆၉၂ခုနှစ်တွင် Neapolitan စားဖိုမှူး Antonio Latiniကနို့ပေါ်အခြေခံတဲ့ထူးခြားတဲ့

recorded a recipe for a unique milk-based version,

ဟင်းချက်နည်းကိုမှတ်တမ်းတင်ခဲ့ပြီး သမိုင်းပညာရှင်တစ်ချို့က

which some historians dub the first ice cream.

ပထမဆုံးရေခဲမုန့်လို့ခေါ်ခဲ့ပါတယ်။

In the 18th century, ice cream expanded its reach

၁၈ရာစုမှာဒီရေခဲမုန့်တွေဟာဆိုရင် ဒီချက်ပြုတ်နည်းကမြောက်အမေရိကမှာ

as these recipes set sail alongside European settlers to North America.

အခြေချနေထိုင်တဲ့ဉရောပလူမျိုးတွေနဲ့ အတူ ရွက်လွင့်လာပြီးပျံ့နှံ့စေပါတယ်။

Yet it was still mainly enjoyed by the upper classes

သို့သော်လည်း ပြုလုပ်တဲ့လုပ်ငန်းစဉ်က အချိန်ကြာပြီးပင်ပန်းတဲ့အပြင်

as the process to make it was quite laborious,

အဓိကပါဝင်ပစ္စည်းတွေဖြစ်တဲ့ သကြား၊ဆားနဲ့ ခရင်တွေကစေ◌ျးကြီးတဲ့အတွက်

and its main ingredients— sugar, salt, and cream— were expensive.

ဒါတွေကိုလူကုံထံတွေကသာ အဓိကထားစားသုံးနိုင်ကြပါတယ်။

George Washington is said to have spent the equivalent of $6,600

ဂျော့ဝါရှင်တန်က နွေရာသီတစ်ခုထဲမှာ တင်ရေခဲမုန့်အတွက်သုံးတာက ယနေ့

in today’s dollars on ice cream in one summer alone.

ဒေါ်လာ ၆၆၀၀နဲ့ညီမျှပါတယ်ဆိုပြီးပြောခဲ့တယ်။

It was on American soil that the frozen dessert entered its golden age,

တီထွင်သူတွေနဲ့စီပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်တွေက အများပြည်သူဆီ လက်လှမ်းမီအောင်တီထွင်ခဲ့တာ

as inventors and entrepreneurs began to engineer ways to bring it to the masses.

ကြောင့် ဒီအေးခဲနေတဲ့အချိုပွဲဟာဆိုရင် အမေရိကန်မြေမှာရွှေခေတ်ကိုရောက်လာခဲ့ပါပြီ

In Philadelphia in 1843, Nancy Johnson patented

Philadelphia ၁၈၄၃မှာဆိုရင်Nancy Johnsonက ကောက်တံနဲ့မွှေတံပါတဲ့အိမ်ချက်အတွက်

a revolutionary ice cream-making machine featuring a crank and beater,

လွယ်ကူစေတဲ့ရေခဲမုန့်စက်ကို

which made the process easier for any home cook.

မူပိုင်ခွင့်တင်ခဲ့ပါတယ်။

And storing ice cream was no longer an obstacle, as by the mid-1830s,

၁၈၃၀အလယ်လောက်မှာတော့New England စီပွားရေးသမား ရေခဲဘုရင်လို့လူသိများတဲ့

New England businessman “Ice King” Frederic Tudor

Frederic Tudorဟာ ရေခဲကုန်သွယ်တာကို တိုးတက်အောင်လုပ်ခဲ့ပြီး၊ကမ္ဘာအနှံ့ရေခဲ

had greatly improved the ice trade,

တန်ထောင်ချီကို သ‌ေင်္ဘာ နဲ့ တင်ပို့နိုင်တာကြောင့်

shipping thousands of tons of ice to households across the globe.

ရေခဲသိုလှောင်တာဟာအခက်အခဲတစ်ခု အနေနဲ့မရှိတော့ပါဘူး။

Soon, ice cream was on every street corner.

မကြာခင်မှာဘဲရေခဲမုန့်တွေက လမ်းထောင့်တိုင်းမှာရှိနေပါပြီ။

In the late 1880s, political turmoil brought Italian immigrants to cities

၁၈၈၀နောက်ပိုင်း နိုင်ငံရေးကသောင်းကနင်း တွေကြောင့်London, Glasgow, နဲ့New York,

like London, Glasgow, and New York,

မှာအီတလီနိုင်ငံသားရွေ့ပြောင်း နေထိုင်သူတွေရောက်လာစေခဲ့ပြီး

where many took up jobs as street vendors selling licks of ice cream

တော်တော်များများက တစ်ယောက်ကို တစ်ပဲနီလောက်နဲ့ ရေခဲမုန့်ရောင်းတဲ့

for roughly a penny each.

လမ်းဘေးဈေးသည်တွေအဖြစ် အလုပ်အကိုင်တွေ ယူကြတယ်။

Meanwhile, American druggists discovered the appeal of combining soda,

တစ်ချိန်တည်းမှာပင်အမေရိကန်ဆေးပညာရှင်များက ဆိုဒါပေါင်းစပ်မှု၏ဆွဲဆောင်မှုကို

a drink thought to have therapeutic properties at the time,

ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ပြီး ရေခဲ့မုန့်နဲ့အတူ ကုထုံးလို့တင်စားကြတဲ့အအေးတစ်မျိုးနဲ့

with ice cream,

ဆိုဒါရေပန်းလို့ခေါ်ကြတဲ့

and a new social spot was born: the soda fountain.

လူမှုရေးနယ်ပယ် တစ်ခုပေါ်လာခဲ့ပါတယ်။

When the sale of alcohol was banned in 1920,

၁၉၂၀မှာ အရက်ရောင်းချမှုကို ပိတ်ခဲ့ပြီး အမေရိကန်အရက်ဆိုင်တွေက သူတို့ကိုယ်သူတို့

many American saloons reinvented themselves as soda fountains,

ဆိုဒါရေပန်းလို့ ဆန်းသစ်တီထွင်ကြပြီး ဘီယာ ချက်စက်ရုံတွေဖြစ်တဲ့

and breweries like Anheuser-Busch and Yuengling

Anheuser-Busch နှင့် Yuenglingတို့ဟာ

pivoted to producing ice cream.

ရေခဲ့မုန့်ထုတ်လုပ်ဖို့အာရုံစိုက်လာကြပါတယ်။

At the same time, refrigeration technology was improving rapidly.

တစ်ချိန်ထဲမှာဘဲရေခဲသေတ္တာ နည်းပညာက အမြန်တိုးတက်လာခဲ့ပါတယ်။

By the end of World War II,

ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အပြီးမှာ တော့ပျမ်းမျှအားဖြင့်

the average American home had a freezer that could house a quart of ice cream.

အမေရိကန်အိမ်တွင် ရေခဲမုန့် လေးပုံတစ်ပုံ ထားရှိနိုင်သော ရေခဲသေတ္တာတစ်ခုရှိနေပါပြီ။

Even trucks could be equipped with freezers full of frozen treats.

ထရပ်ကားတွေမှာဘဲအေးခဲထားတဲ့အစားအစာများ ပြည့်နေသောရေခဲသေတ္တာများတပ်ဆင်နိုင်ပါတယ်။

Today, ice cream continues to take on new forms.

ဒီကနေ့မှာတော့ရေခဲမုန့်တွေက ပုံစံသစ်အမျိုးမျိုးတွေဆက်ပေါ်ပေါက်နေပြီး

And while some of its mysteries may never be solved,

၎င်းရဲ့လျှို့ဝှက်ဆန်းကြယ်မှုတစ်ချို့ကို ဘယ်တော့မှဖြေရှင်းနိုင်မှာမဟုတ်သလို

one thing is certain: our love for ice cream will never thaw.

သေချာတာတစ်ခုက လူတွေ ရေခဲ့မုန့်အပေါ်မှာရှိ တဲ့နှစ်သက်မှုကအရေပျော်သွားမှာမဟုတ်ပါဘူး။