How did ancient civilizations make ice cream? - Vivian Jiang

Translator: Trang Do Nu Gia

On a hot spring afternoon in 1963,

Vào một buổi chiều mùa xuân năm 1963 đầy oi bức,

two men, sent by the American CIA,

hai người đàn ông do CIA Mỹ phái đến

snuck into the cafeteria of the Havana Libre Hotel.

đã lẻn vào khu vực ăn uống của khách sạn Havana Libre.

Their directive was to retrieve a poison pill from the freezer

Chỉ thị của họ là lấy một viên thuốc độc từ tủ đông

and slip it into the chocolate milkshake of Fidel Castro,

và bỏ nó vào sữa lắc sô cô la của Fidel Castro,

the Cuban leader who was known to devour up to 18 scoops of ice cream after lunch.

một nhà lãnh đạo Cuba có thói quen ngấu nghiến tới 18 muỗng kem sau bữa trưa.

Mặc dù các chi tiết chính xác của câu chuyện vẫn còn gây tranh cãi,

While exact details of the story are contested, it's rumored that the pill,

nhưng có tin đồn cho rằng viên thuốc đã đóng băng trong tủ đông và bị tan vỡ,

however, froze to the freezer coils and broke,

foiling the CIA’s plan and granting Castro many more days to satiate his sweet tooth.

làm hỏng kế hoạch của CIA

và cho Castro thêm nhiều ngày để thỏa mãn cơn thèm đồ ngọt của mình.

Ice cream has held a unique role in our world’s history, culture, and cravings—

Kem đã giữ một vai trò độc đáo trong lịch sử, văn hóa và cảm giác thèm ăn

trong thế giới của chúng ta—

but where did it come from?

nhưng nó đến từ đâu?

The first accounts of cold desserts and iced drinks date back

Những ghi chép đầu tiên về món tráng miệng lạnh và đồ uống có đá

as early as the first century.

có từ đầu thế kỷ thứ nhất.

In civilizations including ancient Rome, Mughal India, and Tang dynasty China,

Trong các nền văn minh như La Mã cổ đại, Mughal Ấn Độ và nhà Đường Trung Quốc,

these icy treats were mainly enjoyed by the royal elites.

những món ăn băng giá này chủ yếu được giới tinh hoa hoàng gia yêu thích.

And finding the means to freeze these delicacies wasn’t always easy.

Và việc tìm ra phương pháp để đóng băng

những món ngon này không phải lúc nào cũng dễ dàng.

Giới quý tộc Địa Trung Hải giàu có đã cử những người lao động

Wealthy Mediterranean nobility sent laborers to trek up high mountains

đi bộ lên những ngọn núi cao để thu hoạch băng và tuyết.

to harvest glacial ice and snow.

Meanwhile, ancient Persians built shallow insulated pools of water

Trong khi đó, người Ba Tư cổ đại đã xây dựng những hồ nước nông cách nhiệt

and utilized a technique known as sky cooling.

và sử dụng một kỹ thuật được gọi là làm mát bầu trời.

At night, the shallow pools would naturally radiate heat

Vào ban đêm, các hồ nước nông này sẽ tỏa nhiệt một cách tự nhiên

into the dry desert skies,

vào bầu trời của sa mạc khô cằn,

causing them to dip below the ambient temperature and freeze.

khiến nhiệt độ của chúng giảm xuống dưới nhiệt độ của môi trường và đóng băng.

Yet the cream-based treat we know today made a much later debut.

Tuy nhiên, món ăn dạng kem mà ta biết ngày nay lại được ra mắt muộn hơn nhiều.

It was originally inspired by sherbet, or sharbat in Arabic,

Ban đầu nó được lấy cảm hứng từ sherbet hay sharbat trong tiếng Ả Rập,

an icy drink believed to have originated in Persia,

một loại đồ uống băng giá được cho là có nguồn gốc từ Ba Tư,

and subsequently gained popularity in the Middle Ages.

và sau đó trở nên phổ biến vào thời Trung cổ.

European travelers brought sharbat recipes home,

Du khách châu Âu đã mang công thức làm ra món sharbat về nhà

and began creating their own chocolate, pinecone,

và bắt đầu sáng tạo riêng các hương vị như sô cô la, vị quả thông

and even eggplant flavored takes on the refreshment.

và thậm chí cả cà tím để giải khát.

In 1692, Antonio Latini, a Neapolitan chef,

Năm 1692, Antonio Latini, một đầu bếp người Neapolitan,

recorded a recipe for a unique milk-based version,

đã ghi chép lại một công thức cho một phiên bản làm từ sữa độc đáo,

which some historians dub the first ice cream.

mà một số nhà sử học gọi là loại kem đầu tiên.

In the 18th century, ice cream expanded its reach

Vào thế kỷ 18, kem mở rộng phạm vi tiếp cận của nó

as these recipes set sail alongside European settlers to North America.

khi những công thức nấu ăn này đi cùng những người định cư châu Âu đến Bắc Mỹ.

Yet it was still mainly enjoyed by the upper classes

Tuy nhiên, nó vẫn chủ yếu được các tầng lớp thượng lưu yêu thích

as the process to make it was quite laborious,

vì quá trình làm nó khá tốn công,

and its main ingredients— sugar, salt, and cream— were expensive.

và các thành phần chính của nó— như đường, muối và kem— cũng rất đắt đỏ.

George Washington is said to have spent the equivalent of $6,600

George Washington được cho là đã chi tương đương 6.600 đô-la Mỹ

in today’s dollars on ice cream in one summer alone.

theo tỷ giá ngày nay cho kem chỉ trong một mùa hè.

It was on American soil that the frozen dessert entered its golden age,

Món tráng miệng đông lạnh đã bước vào thời kỳ hoàng kim chính trên đất Mỹ này,

as inventors and entrepreneurs began to engineer ways to bring it to the masses.

khi các nhà phát minh và doanh nhân bắt đầu tìm cách đưa nó đến với đại chúng.

In Philadelphia in 1843, Nancy Johnson patented

Tại Philadelphia vào năm 1843, Nancy Johnson đã cấp bằng sáng chế

a revolutionary ice cream-making machine featuring a crank and beater,

cho một chiếc máy làm kem mang tính cách mạng có tay quay và máy đánh kem,

which made the process easier for any home cook.

giúp cho quá trình này dễ dàng hơn cho bất kỳ người nấu ăn tại nhà nào.

And storing ice cream was no longer an obstacle, as by the mid-1830s,

Và việc lưu trữ kem không còn là trở ngại nữa, vì vào giữa những năm 1830,

New England businessman “Ice King” Frederic Tudor

doanh nhân người New England, "Vua Băng đá" Frederic Tudor,

had greatly improved the ice trade,

đã cải thiện đáng kể việc buôn bán đá,

shipping thousands of tons of ice to households across the globe.

giúp vận chuyển hàng nghìn tấn đá lạnh đến các hộ gia đình trên toàn cầu.

Soon, ice cream was on every street corner.

Chẳng mấy chốc, kem đã xuất hiện trên mọi góc phố.

In the late 1880s, political turmoil brought Italian immigrants to cities

Vào cuối những năm 1880, tình trạng bất ổn chính trị đã đưa những người nhập cư Ý

like London, Glasgow, and New York,

đến các thành phố như London, Glasgow và New York,

where many took up jobs as street vendors selling licks of ice cream

nơi có rất nhiều người làm công việc bán hàng rong

bán những cây kem với giá khoảng một xu mỗi người.

for roughly a penny each.

Meanwhile, American druggists discovered the appeal of combining soda,

Trong khi đó, các dược sĩ người Mỹ đã phát hiện ra sự hấp dẫn của việc kết hợp soda,

a drink thought to have therapeutic properties at the time,

một thức uống được cho là có đặc tính trị liệu vào thời điểm đó,

with ice cream,

với kem,

and a new social spot was born: the soda fountain.

và một phát minh mới của xã hội đã ra đời: máy pha soda.

When the sale of alcohol was banned in 1920,

Khi việc bán rượu bị cấm vào năm 1920,

many American saloons reinvented themselves as soda fountains,

nhiều quán rượu ở Mỹ đã chuyển thành các quán bán soda pha,

and breweries like Anheuser-Busch and Yuengling

và các nhà máy bia như Anheuser-Busch và Yuengling

pivoted to producing ice cream.

đã chuyển sang sản xuất kem.

At the same time, refrigeration technology was improving rapidly.

Đồng thời, công nghệ làm lạnh cũng được cải thiện nhanh chóng.

By the end of World War II,

Vào cuối Thế chiến thứ hai,

the average American home had a freezer that could house a quart of ice cream.

trung bình mỗi ngôi nhà ở Mỹ đều có một tủ đông có thể chứa một lít kem.

Even trucks could be equipped with freezers full of frozen treats.

Ngay cả xe tải cũng có thể được trang bị tủ đông chứa đầy đồ ăn đông lạnh.

Ngày nay, kem tiếp tục có nhiều hình thức mới.

Today, ice cream continues to take on new forms.

And while some of its mysteries may never be solved,

Và mặc dù một số bí ẩn của nó có thể không bao giờ được giải đáp,

one thing is certain: our love for ice cream will never thaw.

nhưng có một điều chắc chắn:

đó là tình yêu của chúng ta dành cho kem sẽ không bao giờ tan cả.