How did ancient civilizations make ice cream? - Vivian Jiang

Çeviri: Şebnem Altundaş Gözden geçirme: Emel Çırakoğlu

On a hot spring afternoon in 1963,

1963′te sıcak bir öğleden sonra,

two men, sent by the American CIA,

Amerikan CIA tarafından gönderilen iki adam

snuck into the cafeteria of the Havana Libre Hotel.

Havana Libre Hotel’in kafeteryasına gizlice girdi.

Their directive was to retrieve a poison pill from the freezer

Talimatları, dondurucudan zehirli bir hap alıp

and slip it into the chocolate milkshake of Fidel Castro,

öğle yemeğinden sonra 18 kepçe dondurma yediği bilinen

the Cuban leader who was known to devour up to 18 scoops of ice cream after lunch.

Küba lideri Fidel Castro’nun çikolatalı milkshake’ine koymaktı.

While exact details of the story are contested, it's rumored that the pill,

Hikayenin kesin detayları tartışılsa da, hapın dondurucu bobinlerine kadar

however, froze to the freezer coils and broke,

donup kırıldığı, CIA’nın planını bozduğu

foiling the CIA’s plan and granting Castro many more days to satiate his sweet tooth.

ve Castro’ya tatlı dişini doyurması için daha fazla gün verdiği söyleniyor.

Ice cream has held a unique role in our world’s history, culture, and cravings—

Dondurma, dünya tarihinde, kültüründe ve isteklerinde benzersiz bir rol oynamıştır—

but where did it come from?

ama nereden geldi?

The first accounts of cold desserts and iced drinks date back

Soğuk tatlılar ve buzlu içeceklerin ilk hikayeleri

as early as the first century.

birinci yüzyılın başlarına kadar uzanıyor.

In civilizations including ancient Rome, Mughal India, and Tang dynasty China,

Antik Roma, Babür Hindistan ve Çin Tang hanedanı gibi medeniyetlerde,

these icy treats were mainly enjoyed by the royal elites.

bu buzlu ikramlar çoğunlukla kraliyet seçkinleri tarafından beğenildi.

And finding the means to freeze these delicacies wasn’t always easy.

Bu lezzetleri dondurmanın yollarını bulmak her zaman kolay değildi.

Wealthy Mediterranean nobility sent laborers to trek up high mountains

Zengin Akdeniz soyluları, buzul buzunu ve karını toplamak için yüksek

to harvest glacial ice and snow.

dağlara çıkmaya işçileri gönderdi.

Meanwhile, ancient Persians built shallow insulated pools of water

Bu arada, eski Persler sığ yalıtımlı su havuzları inşa ettiler

and utilized a technique known as sky cooling.

ve gökyüzü soğutması olarak bilinen bir teknik kullandılar.

At night, the shallow pools would naturally radiate heat

Geceleri, sığ havuzlar doğal olarak kuru çöl gökyüzüne

into the dry desert skies,

ısı yayarak ortam sıcaklığının

causing them to dip below the ambient temperature and freeze.

altına düşmelerine ve donmalarına neden olurdu.

Yet the cream-based treat we know today made a much later debut.

Yine de bugün bildiğimiz krema bazlı tatlı çok daha sonra piyasaya çıktı.

It was originally inspired by sherbet, or sharbat in Arabic,

Başlangıçta İran’da ortaya çıktığına ve daha sonra Orta Çağ’da

an icy drink believed to have originated in Persia,

popülerlik kazandığına inanılan buzlu bir içecek olan şerbetten

and subsequently gained popularity in the Middle Ages.

veya Arapça’da sharbat’tan esinlenmiştir.

European travelers brought sharbat recipes home,

Avrupalı gezginler şarbat tariflerini eve getirdiler

and began creating their own chocolate, pinecone,

ve kendi çikolata, çamak kozalağı

and even eggplant flavored takes on the refreshment.

ve hatta patlıcan aromalı serinletlerini yaratmaya başladılar.

In 1692, Antonio Latini, a Neapolitan chef,

1692′de Napoliten bir şef olan Antonio Latini, bazı tarihçilerin

recorded a recipe for a unique milk-based version,

ilk dondurma olarak adlandırdığı benzersiz bir

which some historians dub the first ice cream.

süt bazlı versiyonun tarifini kaydetti.

In the 18th century, ice cream expanded its reach

18. yüzyılda, dondurma, bu tariflerin Avrupalı

as these recipes set sail alongside European settlers to North America.

yerleşimcilerin yanında Kuzey Amerika’ya yelken açmasıyla erişimini genişletti.

Yet it was still mainly enjoyed by the upper classes

Yine de onu yapma süreci oldukça zahmetli olduğu ve ana bileşenleri

as the process to make it was quite laborious,

şeker, tuz ve krema pahalı olduğu için hala

and its main ingredients— sugar, salt, and cream— were expensive.

esas olarak üst sınıflar tarafından beğenildi.

George Washington is said to have spent the equivalent of $6,600

George Washington'un sadece bir yaz içinde dondurmaya bugünün 6,600

in today’s dollars on ice cream in one summer alone.

dolarına eşdeğerini harcadığı söyleniyor.

It was on American soil that the frozen dessert entered its golden age,

Amerikan topraklarında donmuş tatlı altın çağına girdi,

as inventors and entrepreneurs began to engineer ways to bring it to the masses.

çünkü mucitler ve girişimciler onu kitlelere getirme yollarını tasarladılar.

In Philadelphia in 1843, Nancy Johnson patented

1843'te Philadelphia'da Nancy Johnson, herhangi

a revolutionary ice cream-making machine featuring a crank and beater,

bir ev aşçısı için işlemi kolaylaştıran bir krank ve çırpıcı

which made the process easier for any home cook.

içeren devrim niteliğinde bir dondurma yapma makinesinin patentini aldı.

And storing ice cream was no longer an obstacle, as by the mid-1830s,

Dondurma depolamak da artık bir engel değildi, çünkü 1830′un ortalarında,

New England businessman “Ice King” Frederic Tudor

New England iş adamı “Buz Kralı” Frederic Tudor

had greatly improved the ice trade,

dünyanın dört bir yanındaki hanelere binlerce ton buz

shipping thousands of tons of ice to households across the globe.

göndererek buz ticaretini büyük ölçüde geliştirmişti.

Soon, ice cream was on every street corner.

Yakında, her sokağın köşesinde dondurma vardı.

In the late 1880s, political turmoil brought Italian immigrants to cities

1880′lerin sonlarında, siyasi kargaşa, İtalyan göçmenleri

like London, Glasgow, and New York,

Londra, Glasgow, New York gibi şehirlere getirdi

where many took up jobs as street vendors selling licks of ice cream

ve burada birçoğu, her biri yaklaşık bir kuruşa

for roughly a penny each.

dondurma satan sokak satıcıları olarak işe girdi.

Meanwhile, American druggists discovered the appeal of combining soda,

Bu arada Amerikalı eczacılar, o zamanlar terapötik özelliklere

a drink thought to have therapeutic properties at the time,

sahip olduğu düşünülen bir içecek olan sodayı dondurma

with ice cream,

ile birleştirmenin cazibesini keşfettiler

and a new social spot was born: the soda fountain.

ve yeni bir sosyal nokta doğdu: soda çeşmesi.

When the sale of alcohol was banned in 1920,

1920′de alkol satışı yasaklandığında,

many American saloons reinvented themselves as soda fountains,

birçok Amerikan salonu kendilerini

and breweries like Anheuser-Busch and Yuengling

soda çeşmeleri olarak yeniden icat etti ve Anheuser-Buschve Yuengling

pivoted to producing ice cream.

gibi bira fabrikaları dondurma üretmeye yöneldi.

At the same time, refrigeration technology was improving rapidly.

Aynı zamanda, soğutma teknolojisi hızla gelişiyordu.

By the end of World War II,

İkinci Dünya Savaşı'nın sonunda,

the average American home had a freezer that could house a quart of ice cream.

ortalama bir Amerikan evinde bir litre dondurma barındırabilecek dondurucu vardı.

Even trucks could be equipped with freezers full of frozen treats.

Kamyonlar bile donmuş ikramlarla dolu dondurucularla donatılabiliyordu.

Today, ice cream continues to take on new forms.

Günümüzde dondurma yeni formlar almaya devam ediyor.

And while some of its mysteries may never be solved,

Bazı gizemleri asla çözülemese de, kesin olan bir şey var:

one thing is certain: our love for ice cream will never thaw.

dondurmaya olan sevgimiz asla erimeyecek.