The surprising secrets of hummingbird flight - Kristiina J. Hurme and Alejandro Rico-Guevara

Translator: Yamin Soe Than Reviewer: Sanntint Tint

And the clock starts...

ကဲ အခုပဲ

now.

စတင်လိုက်ပါပြီ။

Did you miss it?

မြင်လိုက်ရဲ့လား။

It wasn’t some bug buzzing by or a weird trick of the light.

အဲဒါက ပိုးကောင်တချို့အော်သွားတာရော ထူးဆန်းတဲ့ အလင်းရောင်ရော မဟုတ်ဘူး။

You just saw a hummingbird perform astonishing aerial acrobatics,

ငှက်ပိတုန်းတစ်ကောင် အံ့အားသင့်စရာကောင်းလောက်အောင် လေထဲပျံ၊

eat lunch in midair, pollinate a flower, and then escape a threat upside down—

လေထဲတင် အစာစား၊ ပန်းဝတ်ရည်စုပ်ပြီး အသက်အန္တရာယ်ကနေ ဇောက်ထိုးလေးလွတ်သွားတာကို

all in a matter of seconds.

စက္ကန့်ပိုင်းလေးအတွင်း မြင်လိုက်ရတာပါ။

So let’s slow down the action, and unpack each step in this blazing-fast feast.

ကဲ လှုပ်ရှားသွားတာကို နှေးကြည့်ပြီး အမြန်စားသောက်ပွဲတည်သွားတာကို

တစ်ဆင့်ချင်း ကြည့်ရအောင်။

First up, their incredibly rapid flight.

အရင်ဆုံးကတော့ သူတို့ရဲ့ အံ့အားသင့်ဖွယ် အရှိန်မြှင့် ပျံသန်းတာပါပဲ။

Hummingbirds typically beat their wings 30 to 40 times per second,

သူတို့က တောင်ပံတွေကို တစ်စက္ကန့်မှာ အကြိမ် ၃၀ ကနေ ၄၀ အထိ ရိုက်ခတ်လေ့ရှိကြတယ်။

creating the high-frequency hum they’re named for.

သူတို့နာမည်အတိုင်းပဲ မြန်ဆန်တဲ့ငှက်ပိတုန်းလေးတွေပေါ့။

To flap their wings at this speed,

ဒီနှုန်းနဲ့ သူတို့တောင်ပံတွေခတ်ဖို့အတွက်

hummingbirds have evolved giant pectoral muscles

အခြားမျိုးစိတ်တွေ ကိုယ်အလေးချိန်ရဲ့ ၁/၃ အချိုးထက်ပိုများတဲ့

that comprise over a third of some species’ bodyweight.

ရင်ဘတ်ပိုင်းကြွက်သားကြီးတွေ သူတို့မှာရှိကြတယ်။

But the real secret to their fine-tuned flight is all in the wrist.

ဒါပေမဲ့ သူတို့ရဲ့သေသပ်လှတဲ့ ပျံသန်းမှုရဲ့ တကယ့်လျှို့ဝှက်ချက်ကတော့ လက်မောင်းမှာပါ။

Most birds only generate lift on the downstroke of each flap,

ငှက်အများစုက တောင်ပံတစ်ချက်ခတ်တိုင်း အောက်တစ်ချက်မှာပဲ လေပေါ်ပြန်မတင်ကြတယ်။

while using the upward recovery stroke to set up their next wing beat.

အပေါ်တစ်ချက်ကိုတော့ နောက်တစ်ကြိမ် တောင်ပံခတ်ချိန်အတွက် အသုံးပြုကြလို့ပါ။

Hummingbirds however, turn their wrists during the upstroke,

ဒါပေမယ့် ငှက်ပိတုန်းတွေကတော့ အပေါ်ဖက်ကို တောင်ပံခတ်ချိန်မှာပဲ

တောင်ပံကို နံပါတ် ၈ ပုံစံမျိုး အပြားလိုက် ဖြစ်အောင် ပြောင်းပြီးလှည့်လိုက်ပါတယ်။

changing their wing’s angle to flap in a figure 8 pattern

ဒီလိုအနေအထားက လေအဟုန်မှာ တောင်ပံရိုက်ခတ်လိုက်တိုင်း

that continually generates lift throughout their wingbeats.

သူတို့ခန္ဓာကိုယ်ကို ဆက်တိုက် မတင်ပေးပါတယ်။

Alongside their massive muscles, this special lift-producing technique

သူတို့ရဲ့သန်မာလှတဲ့ ကြွက်သားတွေအပြင် ဒီထူးခြားတဲ့ လေပေါ်ပျံတဲ့နည်းလမ်းက

allows hummingbirds to achieve sustained hovering flight—

ငှက်ပိတုန်းတွေကို တစ်နေရာထဲမှာ ကြာရှည် ရစ်ဝဲနေနိုင်အောင် ကူညီပေးပါတယ်

an aerial feat no other bird can perform.

တခြားဘယ်ငှက်ကမှ လိုက်မလုပ်နိုင်တဲ့ ထူးခြားပျံသန်းမှုစွမ်းရည်တစ်ခုပေါ့။

Hovering lets hummingbirds slow to a stop almost instantly

တစ်နေရာထဲမှာ ရစ်ဝဲနေခြင်းက ငှက်ပိတုန်းတွေကို တခဏချင်း

အရှိန်လျှော့ရပ်တန့်ပြီး လေထဲမှာပဲ ကိစ္စရှိတာတွေကို ပြုလုပ်နိုင်စေတယ်။

and assess scenarios in midair.

Then, they can take off in any direction,

ပြီးနောက် သူတို့က သူတို့အရွယ်အစားနဲ့လိုက်ဖက်အောင်ပဲ

reaching speeds faster than a fighter jet, relative to the bird’s size.

ဂျက်လေယာဉ်တစ်စီးထက်ပိုမြန်တဲ့နှုန်းနဲ့ ကြိုက်တဲ့ဘက်ကို ပျံသန်းနိုင်ပါတယ်။

And since they can beat each of their wings at different speeds and angles,

သူတို့ရဲ့တောင်ပံတွေကို အရှိန်အမျိုးမျိုးနဲ့

ရှုထောင့်မျိုးစုံကနေ ရိုက်ခတ်နိုင်ကြတဲ့အတွက်

the birds can perform incredible spins and turns

နောက်ပြန်ပျံသန်းနေချိန်ဖြစ်ဖြစ် ဇောက်ထိုးပျံနေချိန်ဖြစ်ဖြစ်

all while flying backwards or even upside down.

အံ့အားသင့်ဖွယ် ကွေ့ဝိုက်လှည့်ပတ် ပျံသန်းတာမျိုးကို လုပ်နိုင်ပါတယ်။

Of course, flying this way can be exhausting.

ဟုတ်ပါတယ် ဒီလိုပျံသန်းတာမျိုးက မောပန်းနိုင်ပါတယ်။

Hovering is one of the most energy intensive forms of movement

တစ်နေရာထဲမှာ ရစ်ဝဲနေဖို့ဆိုတာ တိရိစ္ဆာန်လောကမှာတော့

အင်အားအကုန်ဆုံးသော လှုပ်ရှားမှုတစ်ခုပါပဲ။

in the animal kingdom.

And relative to their body size,

ပြီးတော့ သူတို့ခန္ဓာကိုယ်လေးနဲ့ယှဉ်ရင်

hummingbirds have the highest metabolic rates of all vertebrates.

ငှက်ပိတုန်းတွေက ကျောရိုးရှိသတ္တဝါတွေအားလုံးထဲမှာ

ဇီဝဖြစ်ပျက်မှုနှုန်း အမြင့်ဆုံးဖြစ်ကြပါတယ်။

This leads them to eat very frequently—

အဲဒါကြောင့်ပဲ မကြာမကြာအစာစားကြရတယ်။

often consuming an average of four meals an hour while flying.

ပျံသန်းနေရင်း တစ်နာရီမှာ လေးနပ်ပုံမှန်စားဖြစ်ကြတာပေါ့။

Fortunately, their hovering lets them eat at remarkable angles without perching,

သူတို့ရဲ့ တစ်နေရာတည်း ရစ်ဝဲနေနိုင်ခြင်း စွမ်းရည်ကြောင့်ပဲ ဆင်းသက်နားစရာမလိုဘဲ

consuming food that would otherwise be impossible to reach.

ပုံမှန်ဆိုရင် ဖမ်းမိဖို့မဖြစ်နိုင်တဲ့ နေရာက အစာတွေကို စားသုံးနိုင်ကြပါတယ်။

Using their long slender bills,

သူတို့ရဲ့ရှည်လျားပြီး သေးသွယ်လှတဲ့ နှုတ်သီးကိုသုံးပြီးတော့

they reach deep inside flowers and pump out nectar

ပန်းတွေရဲ့ အတွင်းထဲထိကို ဝင်ပြီး သူတို့ရဲ့ လျှာမြောင်းပါးလေးတွေနဲ့

with their thin grooved tongues.

ဝတ်ရည်တွေကို စုပ်ထုတ်ကြပါတယ်။

This sugary liquid is a hummingbird’s most important energy source,

ဒီလိုချိုမြိန်တဲ့အရည်ကတော့ ငှက်ပိတုန်းတွေရဲ့ အဓိကအင်အားရင်းမြစ်ပါ။

and a single bird consumes six times its weight in nectar every day

ငှက်တစ်ကောင်က နေ့တိုင်း အကြိမ်ရာပေါင်း အစာစားပြီးတဲ့တိုင်အောင်ဆ

သူ့ကိုယ်အလေးချိန်ရဲ့ခြောက်ဆ ဝတ်ရည်သောက်သုံးပါသေးတယ်။

over hundreds of small meals.

Each of these sugary snacks also pollinates the flower being visited

ဒီချိုမြိန်တဲ့အစာတွေတိုင်းက စားပြီးသား အစာတွေကနေ ငှက်ဆီမှာကျန်တဲ့ ဝတ်မှုန်နဲ့

with pollen left on the bird from previous meals.

နောက်ထပ်ပန်းပွင့်လေးတွေဆီကို ဝတ်မှုန်ကူးသွားကြပါတယ်။

That's just a rough idea of what hummingbirds can do in several seconds.

ဒါဟာ စက္ကန့်ပိုင်းအတွင်းမှာ ငှက်ပိတုန်းတွေ ဘာလုပ်နိုင်ကြလဲ အကြမ်းဖျင်းတွေးကြည့်ရုံပါ။

But if we hang around a little longer,

ဒါပေမယ့် နည်းနည်းလောက်ထပ်ပြီး လေ့လာကြည့်မယ်ဆိုရင်ဆ

we might see their aerial acrobatics put to a more dangerous test.

သူတို့ရဲ့ လေထဲပျံဝဲတဲ့ လှုပ်ရှားမှုတွေက ပိုအန္တရာယ်များတယ်ဆိုတာကို တွေ့ပါလိမ့်မယ်။

Hummingbirds keep track of which flowers they've recently drained,

ငှက်ပိတုန်းတွေက သူတို့လတ်တလော ဝတ်ရည်စုပ်ထားတဲ့ ပန်းတိုင်းကိုသာမကဆ

as well as those they plan to drain next.

နောက်ထပ် ဝတ်ရည်စုပ်မယ့်ပန်းတွေကိုပါ ခြေရာခံနိုင်တယ်။ဆ

And each bird will fight ruthlessly to defend this floral territory

ပြီးတော့ ငှက်တိုင်းက သူတို့ ပန်းနယ်မြေကို ကျူးကျော်လာတဲ့ သူတို့ရဲ့ တကယ့်ရန်သူဖြစ်တဲ့

from their only real competition: other hummingbirds.

တခြားငှက်ပိတုန်းတွေရန်ကနေ ကာကွယ်ဖို့ ရက်ရက်စက်စက်တိုက်ခိုက်ကြလိမ့်မယ်။

Using their spear-like bills and blindingly fast flight,

သူတို့ရဲ့ လှံတံနဲ့တူတဲ့ နှုတ်သီးတွေနဲ့ မိုးမမြင်လေမမြင် အလျင်အမြန်တိုက်ကြတယ်။

dueling hummingbirds chase each other through the air,

ပြိုင်ဖက်ငှက်နှစ်ကောင်ဟာ အချင်းချင်း ထိုးသတ်ကြ အမွှေးအတောင်တွေကို ဆိတ်ကြရင်း

aggressively stabbing and plucking feathers.

ကြမ်းကြမ်းတမ်းတမ်းကို လေထဲမှာ လိုက်တိုက်ခိုက်ကြတယ်။

The bills of some species are specialized for fighting,

တချို့မျိုးကွဲတွေရဲ့ နှုတ်သီးတွေက တိုက်ခိုက်ဖို့အတွက် အထူးပြု ဖြစ်ကြပါတယ်။

with spiny tips, hooks, or even saw-like serrations.

ဆူးချွန်လိုနှုတ်သီးတွေ ချိတ်တွေ

ပြီးတော့ လွသွားပုံစံ အချွန်အတက်တွေနဲ့ နှုတ်သီးတွေတောင် ရှိကြပါတယ်။

Some hummingbirds employ these aerial fencing techniques

တချို့ငှက်ပိတုန်းတွေက သိမ်းငှက်၊ ဇီးကွက်တို့လို ပိုကြီးတဲ့ငှက်တွေကို

to chase off larger birds like hawks and owls.

နှင်ထုတ်ဖို့အတွက် ဒီလိုပျံသန်း တိုက်ခိုက်နည်းတွေကို အသုံးပြုကြပါတယ်။

But the most extreme fights are between male hummingbirds

တကယ့်အကြီးအကျယ်တိုက်ကြတာကတော့ ပန်းတွေ၊ ငှက်အမတွေအတွက် ပြိုင်ဆိုင်ကြတဲ့

competing for flowers and females.

ငှက်ပိတုန်းအထီးအချင်းချင်းပဲဖြစ်ပါတယ်။

Fortunately, these duels are rarely deadly.

ကံကောင်းထောက်မတာကတော့ ဒီလိုယှဉ်ပြိုင်တာမျိုးကတော့ သေတာရှားပါတယ်။

After 15 to 20 seconds, one bird will typically surrender—

၁၅၊ ၂၀ စက္ကန့်လောက်ဆိုရင် တစ်ကောင်က အခြားနေရာမှာ

flying off to seek its breakfast elsewhere.

အစာသွားရှာဖို့ ပျံထွက်သွားရင်းနဲ့ အလိုလိုအရှုံးပေးပါတယ်။

After all this fighting, feeding, and flying,

ဒီလိုတိုက်ခိုက်တာတွေ အစာစားတာတွေ ပျံသန်းတာတွေပြီးတဲ့နောက်မှာတော့

hummingbirds sometimes need to sleep off the day’s events

ငှက်ပိတုန်းလေးတွေအတွက် တစ်ခါတလေမှာ ထိနမိဒ္ဓလိုခေါ်တဲ့ တစ်နေ့တာမှာ

in a mild form of hibernation called torpor.

ညင်ညင်သာသာလေး အိပ်စက်တဲ့အချိန်လည်း လိုအပ်ပါသေးတယ်။

Their hearts— proportionally the largest in the animal kingdom—

တိရိစ္ဆာန်လောကမှာ အချိုးအစားအရ အကြီးဆုံးဖြစ်တဲ့ သူတို့ရဲ့နှလုံးတွေက

slow from 1,200 beats per minute to a mere 50.

တစ်မိနစ်ကို အကြိမ် ၁၂၀၀ လောက်အထိခုန်ပြီး အနှေးဆုံးအနေနဲ့က အကြိမ် ၅၀ မျှသာခုန်ပါတယ်။

But when they wake up 4 to 7 hours later,

၄-၇ နာရီလောက်အိပ်ပြီး ပြန်ထတဲ့အချိန်မှာတော့

their lightning-fast metabolism kicks back into gear.

သူတို့ရဲ့ လျှပ်စီးလိုမြန်တဲ့ ဇီဝစနစ်က ပြန်ပြီး လည်ပတ်ပါတော့တယ်။

With all this speed and strength,

ဒီလိုမြန်နှုန်းမျိုး သန်မာမှုမျိုးဆိုတော့

it’s no wonder the Aztecs revered these energetic birds

အက်ဇတက်လူမျိုးတွေက ဒီတက်ကြွလွန်းတဲ့ငှက်လေးတွေကို

စစ်နတ်ဘုရား Huitzilopotchli ရဲ့ သူလျှိုတွေအနေနဲ့

as agents of the god of war Huitzilopotchli—

အလေးအမြတ်ထားခဲ့တယ်ဆိုတာ ယုံမှားဖွယ်မရှိပါဘူး။

a reminder that immense power can come in the smallest packages.

ကြီးမားတဲ့အင်အားက အသေးငယ်ဆုံးပုံစံနဲ့လည်း လာနိုင်တယ်ဆိုတာ သတိချပ်စရာတစ်ခုပါပဲ။