How the world's longest underwater tunnel was built - Alex Gendler

Reviewer: Indra Ganzorig

Flanked by two powerful European nations, the English Channel

Европын хоёр хүчирхэг улсын дунд орших Ла-Маншийн хоолой нь

has long been one of the world’s most important maritime passages.

дэлхийн хамгийн чухал далайн гарцуудын нэг байсаар ирсэн.

Yet for most of its history,

Харин түүхийн хувьд

the channel’s rocky shores and stormy weather

чулуулаг далайн эрэг, ширүүн цаг агаар нь

made crossing a dangerous prospect.

түүнийг гатлахад аюултай болгож байлаа.

Engineers of the early 1800's proposed numerous plans

1800-аад оны эхэн үед инженерүүд уг 33 км зайг гатлах

for spanning the 33 kilometer gap.

маш олон төлөвлөгөөг гаргасан.

Their designs included artificial islands linked by bridges,

Жишээлбэл, гүүрээр холбосон хиймэл арлууд,

submerged tubes suspended from floating platforms,

хөвдөг тавцангаас дүүжилсэн усан доорх хоолой,

and an underwater passage more than twice the length of any existing tunnel.

уг хоолойноос хоёр дахин урт усан доорх гарц гэх мэт төслүүд байв.

By the end of the century,

18-р зууны төгсгөл үе гэхэд

this last proposal had captured European imagination.

сүүлийн санаа нь Европчуудын анхаарлыг их татсан.

The invention of the tunnel boring machine

Газрын доорх малтлагын машин зохион бүтээсэн явдал,

and the discovery of a stable layer of chalk marl below the seabed

мөн тэнгисийн ёроолын тогтвортой шохойн чулууны давхаргыг олсон нь

made this fantastic tunnel more feasible.

энэхүү хонгилыг барих ажлыг илүү бодит болгож байв.

But the project’s most urgent obstacles were ones no engineer could solve.

Гэвч төслийн хамгийн чухал асуудлыг ямар ч инженер шийдэж чадаагүй.

At the time,

Тухайн үед Британичууд

Britons viewed their geographic isolation as a strategic advantage,

газарзүйн тусгаарлалтаа стратегийн давуу тал гэж харж,

and fears about French invasion shut down plans for the tunnel.

Францын дайралтаас эмээн хонгилын төлөвлөгөөг зогсоосон.

Агаарын дайралт ихсэхэд өмнөх айдас үгүй болж хоцрогдоход

The rise of aerial warfare rendered these worries obsolete,

but new economic concerns arose to replace them.

эдийн засгийн шинэ сорилтууд оронд нь зовоох боллоо.

Finally, 100 years after the initial excavation,

Эцэст нь анхны малтлага хийснээс 100 жилийн дараа

the two countries reached an agreement—

хоёр улс зөвшилцөлд хүрч,

the tunnel would proceed with private funding.

хувийн санхүүжилтээр хонгилын үйл ажиллагаа үргэлжлүүлэв.

In 1985, a group of French and British companies

1985 онд Франц болон Британийн компаниуд

invested the modern equivalent of 14 billion pounds,

одоогийн 14 тэрбум фунт стерлингтэй тэнцэхүйц хөрөнгө оруулалт хийсэн нь

making the tunnel the most expensive infrastructure project to date.

хонгилыг хамгийн өртөг өндөртэй дэд бүтцийн төсөл болгож байлаа.

The design called for three separate tunnels—

Зураг төсөлд 3 тусдаа хонгил хийхээр тусгасан нь

one for trains to France, one for trains to England,

нэг нь Франц руу, нөгөө нь Англи руу явах гал тэрэгний хонгил,

and one service tunnel between them.

мөн эдгээрийг хооронд нь холбох үйлчилгээний хонгил байлаа.

Alongside crossover chambers, emergency passages, and air ducts,

Хөдлөн огтолсон тасалгаа, аваарын гарц, агааржуулалтын хоолой гэх мэт

this amounted to over 200 kilometers of tunnels.

бүхэлдээ 200км урт хонгил болов.

In 1988, workers began excavating from both sides,

1988 онд ажилчид хоёр талаас нь малтлага хийж

planning to meet in the middle.

голдоо уулзах төлөвлөгөөтэй байсан.

Early surveys of the French coast revealed the site was full of fault lines.

Францын эрэгт хийсэн судалгаагаар бүхэлдээ хагаралттай гэж байв.

These small cracks let water seep into the rock,

Эдгээр жижиг ан цаваар ус нэвчих аюултай тул

so engineers had to develop waterproof boring machines.

инженерүүд усны хамгаалалттай өрмийн машин бүтээх хэрэгтэй болов.

The British anticipated drier conditions, and forged ahead with regular borers.

Харин Британичууд хуурай нөхцөлд ердийн цооногуудаар урагшилж байв.

But only months into the work, water flooded in through undetected fissures.

Гэвч ажил эхлээд хэдхэн сарын дараа далд ан цаваар ус нэвтэрч эхлэв.

To drill in this wet chalk, the British had to use grout

Нойтон шохойн чулууг өрөмдөхийн тулд

to seal the cracks created in the borer’s wake,

Британичууд өрөмдөлтөөс үүссэн ан цавыг зуурмагаар битүүмжилж,

and even work ahead of the main borer

шохойн чулуунуудад бэхэлгээ хийн ухахад бэлдэн

to reinforce the chalk about to be drilled.

үндсэн өрмийн машинаас түрүүлж явах хэрэгтэй болсон.

With these obstacles behind them, both teams began drilling at full speed.

Ингээд саад бэрхшээлийг давж, хоёр баг хамаг хурдаараа өрөмдөж эхлэв.

1300 тонн жинтэй өрөмдлөгийн машин

Boring machines weighing up to 1,300 tons drilled at nearly 3.5 meters per hour.

цагт 3.5 метр орчим өрөмдөж байв.

As they dug, they installed lining rings to stabilize the tunnel behind them,

Ухсан хонгилоо тогтворжуулахын тулд доторлогооны цагариг суурилуулсан нь

making way for support wagons following each machine.

өрмийн машины араас туслах чиргүүл явах боломжийг бүрдүүлсэн.

Even at top speed, work had to proceed carefully.

Ажлаа хамаг хурдаар хийж байгаа ч маш болгоомжтой байх хэрэгтэй.

The chalk layer followed a winding path between unstable rock and clay,

Шохойн чулуун давхарга нь өмнөх судалгааны 100 гаруй нүх,

punctured by over 100 boring holes made by previous surveyors.

чулуу болон шаврын тэгш бус хэмээс бүрдсэн нугачаа ихтэй зам байлаа.

Furthermore, both teams had to constantly check their coordinates

Мөн бие биеэсээ 2 см-ийн зайд уулзах замдаа байгаа эсэхийг шалгахын тулд

to ensure they were on track to meet within 2 centimeters of each other.

хоёр баг координатаа байнга шалгах хэрэгтэй байв.

To maintain this delicate trajectory,

Зөв чиглэлд явж байгаа эсэхээ шалгахын тулд

the borers employed satellite positioning systems,

байршил тогтоох хиймэл дагуулын систем ашиглан,

as well as paleontologists who used excavated fossils

мөн палеонтологичид ухсан олдворуудаар

to confirm they were at the right depth.

зөв гүнд байгаа эсэхээ тодорхойлж байлаа.

During construction, the project employed over 13,000 people

Төслийн явцад 13,000 гаруй хүн ажиллаж

and cost the lives of ten workers.

тэднээс 10 нь амь насаа алдсан юм.

But after two and a half years of tunneling,

Гэвч хоёр жил хагасын турш малтлага хийсний эцэст

the two sides finally made contact.

хоёр тал эцэст нь уулзсан юм.

British worker Graham Fagg emerged on the French side,

Их Британийн ажилчин Грэм Фагг Францын талд гарч ирснээр

becoming the first human to cross the channel by land since the Ice Age.

мөстлөгийн үеэс хойш хуурай замаар тус сувгийг гаталсан анхны хүн болжээ.

There was still work to be done—

Хийх ажил хараахан дуусаагүй.

from installing crossover chambers and pumping stations,

Хөндлөн огтолсон тасалгаа, шахуургын станц угсрахаас авхуулаад

to laying over a hundred miles of tracks, cables, and sensors.

160 км гаруй хонгил дагуу зам, кабель, мэдрэгч тавих гээд хийх ажил зөндөө байв.

But on May 6, 1994, an opening ceremony marked the tunnel’s completion.

Гэвч 1994 оны 5-р сарын 6-нд хонгил ашиглалтад орсныг тэмдэглэн нээлт хийв.

Full public service began 16 months later,

Зорчигчдыг галт тэргээр, автомашин мөн ачааны машиныг төмөр замаар

with trains for passengers and rail shuttles for cars and trucks.

тээвэрлэх төрийн бүрэн үйлчилгээ 16 сарын дараа эхэлсэн.

Today, the Channel Tunnel services over 20 million passengers a year,

Өнөөдөр Ла-Маншийн хоолойгоор жилд 20 сая гаруй зорчигчид нэвтэрч,

transporting riders across the channel in just 35 minutes.

галт тэрэг ердөө л 35 минутад хонгилоор зорчдог.

Unfortunately, not everyone has the privilege of making this trip legally.

Харамсалтай нь энэ хонгилоор нэвтрэх эрх хүн бүрд байдаггүй.

Thousands of refugees have tried to enter Britain through the tunnel

Мянга мянган дүрвэгсэд хонгилоор дамжин Их Британи руу нэвтрэх гэж оролдсон ба

in sometimes fatal attempts.

заримдаа энэ нь тэднийг үхэлд хүргэдэг.

These tragedies have transformed the tunnel’s southern entrance

Эдгээр эмгэнэлт явдлууд хонгилын өмнөд гарцыг

into an ongoing site of conflict.

үргэлжилсэн мөргөлдөөний талбар болгосон.

Hopefully, the structure’s history can serve as a reminder

Хүн төрөлхтөн хамтдаа саад тотгорыг үгүй хийж байхдаа л

that humanity is at their best when breaking down barriers.

хамгийн сайн гэдгийг энэхүү бүтээн байгуулалтын түүх сануулах болтугай.