What causes heartburn? - Rusha Modi

Translator: Dastan Koya Reviewer: Daban Q Jaff

Just between your chest and abdomen

ڕێک لە نێوان سنگ و سکتدا

is where you’ll find one of the most important muscles

یەکێک لە گرنگترین ماسولکەکان دەدۆزیەوە

you probably didn't know you had:

دەشێت نەتزانی بێت کە هەتە:

the lower esophageal sphincter, or LES.

LES دەرچەی خوارەوەی سورێنچک، یان.

When functioning properly,

کە بە شێوەیەکی گونجاو کار دەکات،

this ring of tissue plays a crucial role in helping us eat.

ئەم پارچە ئەڵقەیە ڕۆڵێکی گرنگ دەبینێت لە یارمەتیدانمان بۆ خواردن.

But when the LES malfunctions,

لە کار دەکەوێت LES بەڵام کاتێک،

it becomes the main player in heartburn

ئەوە دەبێتە هۆکاری سەرەکی دڵەکزێ

--a searing, sometimes sour-tasting chest-spasm

--سوتانەوەیەک، ھەندێک جار ترشەڵۆکێک تەنگبوونەوەی سنگ

that many people will experience at some point in their lives.

کە زۆربەی خەڵک شارەزایی دەبێ لە هەندێ حاڵەتی ژیانیاندا.

We know that humans have been battling heartburn

ئێمە دەزانین کە مرۆڤەکان ڕوبەڕوی دڵەکزێ بونەتەوە

for hundreds, if not thousands of years.

بە سەدان، یاخود هەزاران ساڵ.

But recently the incidence has risen,

بەڵام بەمدواییانە ڕێژەکە بەرزبۆتەوە،

making it a common stomach complaint worldwide.

دەبێتە ئازارێکی گەدەی باوی جیهانی.

When the symptoms of heartburn become more more regular and intense

کاتێک نیشانەی دڵەکزێ زیاتر و زیاتر ڕێک و توند دەبێت

—such as twice a week or more--

—وەک دوو جار یان زیاتر لە ھەفتەیەکدا--

it’s diagnosed as Gastroesophageal Reflux Disease, or GERD.

ناسراوە بە نەخۆشی نیشتاوی بەندی گەدە و GERD ڕیخۆڵە, یاخود.

But what causes this problem,

بەڵام هۆکاری ئەم کێشەیە چییە،

and how can it be stopped?

و چۆن دەتوانرێت بوەستێندرێت؟

Heartburn starts in an area called

دڵەکزێ لە ناوچەیەک ڕودەدات کە پێی دەوترێت

the gastroesophageal junction, where the LES resides.

،دووڕیانی نێوان گەدەو سورێنچک جێگیر دەبێت LES کە تێیدا.

This smooth, muscular ring of the LES

LES ئەو ئەڵقە ماسولکەییە نەرمەی

is moderated by an intricate tree of nerve roots

هێواش دەکرێتەوە لە لایەن ڕەگی دەزوە دەمارەکان

that connect to the brain, the heart, and the lungs.

کە بە مێشک و دڵ و سییەکان دەنوسێت.

After food enters the stomach from the esophagus,

دوای ئەوەی خواردن لە سورێنچکەوە دەگاتە گەدە،

the muscle’s task is to stop it

ئەرکی ماسولکەکان وەستاندنیەتی

from surging back up again.

لە دووبارە گەڕانەوەیان بۆ سەرەوە.

The LES contracts, squeezing the stomach entrance

گوشینی دەروازەی گەدە ، LES گرژبونی

and creating a high pressure zone

و دروست بوونی پەستانێکی بەرز لەو ناوچە

that prevents digestive acids from seeping out.

کە هەرس کردنی ترشەکان قەدەغە دەکات لە دەرپەڕین.

But if the LES relaxes at the wrong moment or gradually weakens,

پشوو بدات لە کاتێکی هەڵە LESبەڵام ئەگەر یان وردە وردە لاواز بێت،

it becomes like a faulty, ill-fitting lid,

تێک دەچێت و ناڕێک دەبێت،

causing the area to depressurize.

دەبێتە هۆی پەستانەوەی شوێنەکە.

That allows burning stomach acid--

کە ڕێگە دەدات بە سوتاندنی ترشی گەدە--

and even chunks of food--to spurt into the

--و تەنانەت تۆپەڵە خواردنێک دەردەپەڕێتە ناو

esophagus, sometimes going as far up as the mouth.

سورێنچک، هەندێک جار هێندەی بەرزایی دەم دەڕوات.

The cause of all this internal drama

هۆکاری هەموو ئەو ڕۆڵە ناوەکیانە

has long been put down to diet.

بۆتە هۆی بەدخۆراکی.

Foods like caffeine and peppermint contain

ئەو خواردنانەی کە کافایین و نەعنایان تێدایە

ingredients that may have a relaxing affect on the LES,

پێکهاتەی کاریگەری حەسانەوەییان تێدایە LES لە،

which makes it incapable of doing its job.

کە بێتوانای دەکات لە کردنی کارەکانی.

Other acidic foods, like citrus and tomatoes,

خواردنە ترشەکانیتر وەک لیمۆ و تەماتە،

can worsen irritation of the esophagus

دەتوانن ڕوشاندنی سورێنچک خراپتر بکەن

when they leach out with stomach acid.

کاتێک لەگەڵ ترشی گەدە دەتوێنەوە.

Carbonated beverages can similarly

خواردنەوەی کاربۆنات بە هەمان شێوە دەتوانێت

bubble up in the stomach,

بڵق دەربدا لە گەدە،

forcing open the valve.

پەستان کردن بۆ کردنەوەی دەمەوانە.

But researchers have discovered that food isn’t the only trigger.

بەڵام لێکۆڵەرەکان سەلماندویانە کە خواردن تاکە هۆکار نییە،

Smoking poses a risk, because the nicotine in cigarettes relaxes the LES.

جگەرە کێشان هۆی مەترسیە ، چونکە دەدا LESنیکۆتینی جگەرە پشوو بە.

Consuming excessive amounts of alcohol

زۆر خواردن و خواردنەوەی کحولەکان

may have a similar effect.

لەوانەیە هەمان کاریگەری هەبێت.

Pregnant women often experience more heartburn

ئافرەتانی دووگیان زۆرجار توشی دڵەکزێ دەبن

due to the pressure of a growing baby on their stomachs.

بەهۆی پەستانی گەشەی منداڵەکەیان لە سکیان.

and the levels of certain hormones in their bodies.

و لە ئاستی هەندێک هۆڕمۆنی تایبەت لە لەشیاندا.

Obesity can cause hernias that disrupt

قەڵەوی دەتوانێت ببێتە هۆی دەببوون کە پارچەبوونی

the anti-reflux barrier of the gastroesophageal junction

نیشتاو بەربەستە لە بەندی نێوان گەدە و سورێنچک

that normally protects against heartburn.

کە پارێزگارێکی ئاسایی دژی دڵەکزێیە.

Numerous medications, including those for asthma,

ژمارەیەکی زۆری چارەسەرەکان بەوانەی تەنگەنەفەسیشەوە،

high blood pressure, birth control, and depression

،پەستانی خوێنی بەرز ، ڕێگری دووگیانی و خەمۆکی

can also have unintended effects on the LES.

دەتوانن کاریگەری لاوەکیان هەبێت LES لەسەر.

An occasional bout of heartburn isn't

دڵەکزێیەکی پچڕ پچڕ

necessarily something to worry about.

شتێکی وا گرنگ نییە کە نیگەرانی بیت.

But, if heartburn starts happening regularly,

بەڵام، ئەگەر دڵەکزێ بە ڕێکی و بەردەوامی دەستی پێ کرد،

it can weaken the LES muscle over time,

لاواز بکات LES دەتوانێ بە تێپەڕبوونی کات،

letting more and more acid escape.

ڕێگە بە تێپەڕبوونی ترشی زیاتر و زیاتر دەدات.

And if it goes untreated,

و ئەگەر هەر بێچارەسەر مایەوە،

this can cause bigger problems.

ئەوە دەبێتە هۆی کێشەی گەورەتر.

Over time, constant acid leakage from heartburn

بە تێپەڕبوونی کات، ترشی چەسپاو دەرباز دەبێت لە دڵەکزێ

may form scar tissue which narrows the

لەوانەیە ببێتە برین کە

esophageal tube, making it harder to swallow food.

بۆڕی سورێنچک تەسک دەکاتەوە و قوتدانی خواردن قورستر دەکات.

Ongoing reflux can also damage the cells

بەردەوامی نیشتاو دەتوانێت خانەکانیش لەناو ببات

lining the esophagus--a rare condition called

ناوپۆشی سورێنچک حاڵەتێکی شازە کە پێی دەوترێت

Barrett’s esophagus, which can elevate

سورێنچکی بارێت ، کە دەتوانێت

the risk of esophageal cancer.

مەترسی شێرپەنجەی سورێنچک بەرز بکاتەوە.

Luckily, heartburn is often treatable with

خۆشبەختانە، دڵەکزێ زۆرجار چارەسەر دەکرێت

a range of medicines that can help

بە بڕێک دەرمان کە یارمەتی

neutralize or reduce stomach acid.

هاوکێش کردن یان کەمکردنەوەی ترشی گەدە.

In extreme cases, some people have surgery

لە زۆربەی حالەتەکان، هەندێک کەس نەشتەرگەری

to tighten the LES to minimize their distress.

دەکەن LES توندبەستانی بۆ کەم کردنەوەی ناڕحەتی.

But we can often stop heartburn

بەڵام زۆر جار دەتوانین دڵەکزێ بوەستێنین

before it reaches that point.

پێش ئەوەی بگاتە ئەو حاڵەتە.

Reducing the consumption of certain foods,

کەم کردنەوەی هەندێک خواردنی تایبەت،

not smoking, and maintaining a healthy weight

جگەرە نەکێشان و پاراستنی کێشێکی تەندروست

can all dramatically reduce reflux.

دەتوانن بە شێوەیەکی لەناکاو نیشتاو کەم بکەنەوە.

With proper care we can help our LES’s keep

بە گرنگیدانێکی دروست دەتوانین بدەین LES یارمەتی پاراستنی

the chemical fountain of our stomachs in proper order

سەرچاوەی کمیایی گەدەمان لە بارێکی گونجاودا

and avoid having to feel the burn.

و دوورکەوتنەوە لە هەستی سوتان.