The Egyptian myth of the death of Osiris - Alex Gendler

Translator: mabbast chato Reviewer: Daban Q Jaff

It was a feast like Egypt had never seen before.

هەرگیز میسر خوان و ئاهەنگی وای بەخۆیەوە نەبینی بوو.

The warrior god Set and his wife, the goddess Nephtys,

خوای جەنگ سێت و هاوژینەکەی خودای مێنە نەێفتیس،

decorated an extravagant hall for the occasion,

زیاد لە پێویست هۆڵەکەیان بۆ بۆنەکە ڕازاندەوە،

with a beautiful wooden chest as the centerpiece.

لەگەڵ سندوقێکی تەختەی جوان لە ناوەڕاستی هۆڵەکە.

They invited all the most important gods, dozens of lesser deities,

گرینگترین خوداکان و لەگەڵ کەمێک لە خودایۆکەکان بانگێشت کرابوون

and foreign monarchs.

و شا بێگانەکان.

But no one caused as big a stir as Set and Nephtys’s older brother Osiris,

بەڵام هیچ کەس وەکو ئۆسایرس برا گەورەکەی سێت و نێفتیسسس چاوی لەسەرنەبوو،

the god who ruled all of Egypt and had brought prosperity to everyone.

ئۆسایریس فەرمانڕەوای هەموو میسری دەکرد و خۆشبەختی و سەرکەوتنی بۆ هەموو کەس هێنابوو.

Set announced a game—

سێت پێشنیاری یارییەکی کرد-

whoever could fit perfectly in the chest could have it as a gift.

هەرکەسێک بە تەواوەتی و ڕێک و پێک لە سندوقەکە جێگای بێتەوە ئەو سندوقەکە بە دیاری وەردەگرێت.

One by one, the guests clambered in, but no one fit.

یەک لە دوایەک مێوانەکان چوونەناو سندوقەکە بەڵام بۆ کەسیان گونجاو نەبوو.

Finally, it was Osiris’s turn.

لەکۆتاییەکەی، سەرەی ئۆسایریس هات.

As he lay down, everyone could see it was a perfect fit—

هەرکە لەناو سندوقەکە ڕاکشا، هەموویان بینیان سندوقەکە بۆ ئۆسایریس گونجاوە-

another win for the god who could do no wrong.

بردنەوەیەکی دیکە بۆ خودایەکە کە ناتوانێت هەڵە بکات.

دواتر سێت خێرا سەری سندوقەکەی داخست کە ئۆسایریس لەناو دایە، و قوفڵی کرد،

Then Set slammed the lid down with Osiris still inside, sealed it shut,

and tossed it into the Nile.

و فڕێیدایە ناو ڕووباری نیل.

The chest was a coffin.

سندوقەکە تابووتێک بوو.

Set had constructed it specifically to trap his brother

سێت بە تایبەت درستی کردبوو تا برایەکە بخاتە ناوی.

and planned the party to lure him into it.

و ئاهەنگەکەی بەکارهێنانا تا بیخاتە تەڵەکەوە.

Set had long been jealous of his brother’s successful reign,

سێت هەر لە کۆنەوە بە غیلی بە سەرکەوتنی برایەکەی دەبرد،

and hoped to replace him as the ruler of all Egypt.

و هیوای دەخواست شوێنی ئەو بگرێتەوە وەک فەرمانڕەوای میسر.

The Nile bore the coffin out to sea and it drifted for many days

ڕووباری نیل تابوتەکەی بە دەریا گەیاند و و بۆ چەند ڕۆژێک لە ناو ئاو بوو

before washing ashore near Byblos, where a great cedar grew around it.

پێش ئەوەی لە کەنارێکی نزیک بیبڵۆس لەنگەر بگرێت، لەو شوێنەی دارئەرزێکی مەزنی لێییە.

The essence of the god within gave the tree a divine aura,

کرۆکی خودای لەناوە خەڵاتێکی خودای بە دارەکە بەخشی،

and when the king of Byblos noticed it,

و کاتێک پادشا بیبڵۆس تێبینی دارەکەی کرد،

he ordered the tree cut down and brought to his palace.

فەرمان دا دارەکە ببڕنەوە و بۆ کۆشکەکەی بهێنن.

Unbeknownst to him,

بێ ئەوەی بزانیت ئۆسایریس لە ناو دارەکەیە،

the coffin containing Egypt’s most powerful god was still inside.

تابووتەکە بەهێزترین خودای میسری تێدایە.

وادەردەکەوت سێت سەرکەوتوو بوو، بەڵام هیچ درکی بە ویستی خووشکەکانی نەکردبوو،

Set’s victory seemed complete, but he hadn’t counted on his sisters.

Set’s wife Nephtys was also his sister,

هاوژینی سێت نێفتیس خوشکی ئۆسایریسە،

while their other sister, the goddess Isis,

لەکاتێک دا خوشکەکەی دیکەیان، خودای مێنە ئایسس،

was married to their brother Osiris.

هاوسەرگیری لەگەڵ برایەکەیان ئۆسایریس کردوە.

Isis was determined to find Osiris,

ئایسیس بڕیاریدا ئۆسایریس بدۆزێتەوە،

and enlisted Nephtys’s help behind Set’s back.

و بە یارمەتی نێفیتسس بەبێ ئاگای سێت.

The two sisters took the shape of falcons and travelled far and wide.

دووخوشکەکە خۆیان خستە سەر شێوەی هەڵۆ و دەستیان بە گەشتێکی دوور و فراوان کرد.

Some children who had seen the coffin float by

هەندێک منداڵان کە تابووتەکەیان بەسەر ئاوەوە بینی بوو

pointed them to the palace of Byblos.

بۆ لای کۆشکی بیبڵۆس ڕێنوێنیان کردن.

Isis adopted a new disguise and approached the palace.

ئایسس شێوەی خۆیگۆڕی و بە کۆشکەکە گەیشت.

The queen was so charmed by the disguised goddess

شاژن زۆر کەیفی بە جلوبەرگی و جوانی خودا ئایسس هات

that she entrusted her with nursing the baby prince.

کەوا متمانەی پێکرد تا ئاگاداری شازادە بێت.

Isis decided to make the child immortal by bathing him in flame.

ئایسس بڕیاریدا نەمری بە منداڵەکە ببەخشێت بە شوشتنی لە گڕی ئاگردا.

When the horrified queen came upon this scene,

کاتێک شاژنە تۆقیەوەکە بەسەر ئەو دیمەنە داهات،

Isis revealed herself and demanded the tree.

ئایسس خۆی ئاشکرا کرد و داوای دارەکەی کرد.

When she cut the coffin from the trunk and opened it,

کاتێک ئایسس تابووتەکەی لە دارەکە دەرهێنا و کردیەوە،

Osiris was dead inside.

بینی ئۆسایریس لەناو تابووتەکە مردووە.

Weeping, she carried his body back to Egypt and hid it in a swamp,

بە گریانەوە بۆ میسر گەڕایەوە و لە زەلکاوێک شاردیەوە،

while she set off in search of a means of resurrecting him.

لەکاتێکدا ئایسس بە داوای واتای زیندوکردنەوەی دەگەڕا.

But while she was gone,

بەڵام لەو کاتەیا ئەو ڕۆشبوو،

Set found the body and cut it into many pieces,

سێت لاشەکە دۆزیەوە و پارچە پارچەی کرد،

scattering them throughout Egypt.

پارچەکانی بە میسردا بڵاوکردوە.

Isis had lost Osiris for the second time, but she did not give up.

بۆ جاری دووەم ئایسس ئۆسایریسی لە دەستدا، بەڵام ئەو کۆڵی نەدا.

She searched all over the land, traveling in a boat of papyrus.

هەموو زەوییەکان گەڕا و بە بەلەمی پەپایرەس گەشتی کرد.

One by one, she tracked down the parts

دانە بە دانە، شوێن پارچەکانی لەشی ئۆسایریس دەکەوت

of her husband’s dismembered body in every province of Egypt,

پارچەکانی لەش هاوژینەکەی لە هەموو هەرێمەکانی میسر بوو.

holding a funeral for each piece.

بۆ هەر پارچەیەکیان شیوەنی دەگێڕا

At long last, she had recovered every piece but one—

ماوەیەکی پێچوو، هەموو پارچەکانی جگە لە ئەندامی نێرینەی چاک کردووە -

his penis, which a fish in the Nile had eaten.

کەوا ماسیەک لە ڕووباری نیل خواردبووی.

Working with what she had, Isis reconstructed and revived her husband.

ئایسس توانی دووبارە مێردەکەی دروست بکاتەوە و چاکی بکاتەوە.

But without his penis, Osiris was incomplete.

بەڵام بەبێ ئەندامی نێرینەی. ئۆسایریس نەقسی هەبوو.

He could not remain among the living,

نەیدەتوانی لە نێو زیندوەکان بمێنێتەوە.

could not return to his old position as ruler of Egypt.

و نەیدەتوانی بۆ شوێنەکە پێشوی بگەڕێتەوە کە فەرمانڕەوەی میسر بوو.

Instead, he would have to rule over Duat, the realm of the dead.

لەجیاتی ئەوە، پێویستە فەرمانڕەوەی دووات بکات، شانشینی مردووەکان.

Before he went, though, he and Isis conceived a son to bear Osiris’s legacy—

پێش ئەوەی بڕوات، ئۆسایریس ئایسس بە کوڕێک دووگیان بوو تا ببێت بە میراتگری ئۆسایریس-

and one day, avenge him.

و ڕۆژێک تۆڵەی دەسێنێتەوە.